نتانیاهو در سایه اجرای حکم لاهه، وضع تعرفه‌ها و افزایش انتقادهای داخلی وارد واشنگتن شد؛
پناه بردن به ترامپ از هراس‌های چندگانه
رامین پرتو
در حالی که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، برای دومین بار از زمان به قدرت رسیدن دونالد ترامپ به آمریکا سفر می‌کند، این سفر نه تنها از نظر دیپلماتیک و سیاسی اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده، بلکه پس‌زمینه‌های حقوقی و امنیتی نیز بر مسیر و اهداف آن تاثیرگذار بوده است. نخست‌وزیر اسرائیل، یکشنبه از بوداپست به واشنگتن سفر کرد تا دیدار مهمی با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، و دیگر مقامات این کشور داشته باشد و حتی برخی از رسانه‌های آمریکا اعلام کردند که او مشتاق دیدار با جی.دی ونس، معاون جوان ترامپ است و به همین علت ممکن است که مدت اقامت خود در آمریکا را افزایش دهد.
تعرفه‌های جدید 17 درصدی است که رئیس‌جمهور آمریکا برای صادرات اسرائیل وضع کرده، باعث نگرانی‌هایی در اسرائیل، به ویژه در میان تجار و مقامات دولتی این رژیم، شده است و نتانیاهو از بیم وخیم شدن وضعیت اقتصادی به دنبال راه‌حل در این خصوص است
رویترز در این خصوص اعلام کرده که این سفر در پاسخ به دعوت ترامپ انجام می‌شود که در هفته گذشته طی تماس تلفنی با ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان، و نتانیاهو، خواستار حضور نخست‌وزیر اسرائیل در کاخ سفید شد. دعوت ترامپ از نتانیاهو، در راستای تقویت روابط دو جانبه و بررسی موضوعات مختلف، از جمله سیاست‌های اقتصادی و امنیتی، صورت گرفته است اما بدون شک او اهداف دیگری را در سفر به واشنگتن دنبال خواهد کرد.
در این خصوص واشنگتن پست نوشته است که نتانیاهو به احتمال زیاد در سفر خود به واشنگتن قصد دارد به وضعیت تحولات منطقه‌ای نیز پرداخته و نگرانی‌های اسرائیل را در این زمینه مطرح کند. یکی از مسائلی که ممکن است در گفت‌وگوهای نتانیاهو با ترامپ مورد بحث قرار گیرد، تلاش‌های دولت آمریکا برای از سرگیری دیپلماسی با ایران است. دولت آمریکا طی مدت اخیر، به ویژه پس از روی کار آمدن رئیس‌جمهور جو بایدن، تلاش‌هایی برای بازگشت به توافق هسته‌ای برجام کرده است، امری که اسرائیل به شدت نسبت به آن نگرانی دارد. نتانیاهو به طور مرتب اعلام کرده است که هرگونه توافق هسته‌ای جدید با ایران باید شرایط سخت‌تری برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران در نظر بگیرد که به نظر می‌آید در این سفر باز هم به این نکته اشاره خواهد کرد.
موضوع دیگر که احتمالاً در این سفر مطرح خواهد شد، وضعیت سوریه است. اسرائیل طی سال‌های اخیر به صورت نظام‌مند اهداف مختلفی را در خاک سوریه بمباران کرده است، از جمله انبارهای تسلیحاتی و پایگاه‌های نظامی حزب‌الله لبنان. این عملیات‌ها، که تحت عنوان «دکترین جنگ پیشگیرانه» شناخته می‌شود، همواره با مخالفت‌های شدیدی از سوی کشورهای همسایه و همچنین ترکیه روبه‌رو بوده است. در این مسیر کار به جایی رسیده که اسرائیل چندین موضع مرتبط با ارتش ترکیه در سوریه را بمباران کرده و حالا ما شاهد درگیری ترکیه و اسرائیل با محوریت سوریه هستیم.
از منظری دیگر باید توجه شود که نتانیاهو در مورد غزه هم استراتژی جدیدی را علیه غزه پیاده‌سازی کرده است؛ به گونه‌ای که طی روزهای اخیر دور جدیدی از حملات ارتش اسرائیل را به غزه شاهد هستیم که صدای جامعه ملل را در آورده و حالا در مورد کرانه باختی هم چنین موضوعی را مشاهده می‌کنیم.
ترس از تعرفه 17 درصدی
یکی دیگر از مهم‌ترین مسائل مورد بحث در این سفر، تعرفه‌های جدید 17 درصدی است که رئیس‌جمهور آمریکا برای صادرات اسرائیل وضع کرده است. این تصمیم به طور ناگهانی و بدون هماهنگی قبلی اتخاذ شده و باعث نگرانی‌هایی در اسرائیل، به ویژه در میان تجار و مقامات دولتی، شده است. این تعرفه‌ها به طور خاص بر صادرات کالاهای اسرائیلی به آمریکا تاثیر خواهد گذاشت و به نوعی چالش جدیدی در روابط اقتصادی دو کشور ایجاد کرده است. بر این اساس به نظر می‌رسد نتانیاهو در دیدار خود با ترامپ، قصد دارد این مسأله را به بحث بگذارد و تلاش کند که تغییرات لازم در سیاست‌های تجاری آمریکا اعمال شود که احتمال می‌رود در پشت صحنه و بدون سر و صدا این رقم به نفع اسرائیل تعدیل شود.
اسرائیل پیش‌بینی می‌کرد که در مسیر پرواز، برخی کشورها از جمله ایرلند، ایسلند و هلند، در صورت فرود اضطراری هواپیمای نتانیاهو در فرودگاه‌های خود، او را بازداشت کنند و برای اجتناب از این خطر، پرواز به گونه‌ای تنظیم شد که این کشورها در مسیر نباشند
هراس از لاهه
در کنار دلایل اقتصادی و سیاسی سفر نتانیاهو، یک موضوع حقوقی نیز در پس‌زمینه این سفر قرار دارد که تاثیر عمده‌ای بر مسیر پرواز و حتی تصمیمات نتانیاهو گذاشته است. نخست‌وزیر اسرائیل در شرایطی به آمریکا سفر کرده که دیوان کیفری بین‌المللی (ICC) اخیراً حکم جلبی علیه وی صادر کرده است. این حکم مربوط به اتهامات جنایات جنگی و نقض حقوق بشر در مناطق فلسطینی است که همواره جزء مسائل بحث‌برانگیز در سیاست‌های اسرائیل بوده‌اند. بر اساس گزارش‌ها، به دلیل صدور حکم جلب، نتانیاهو مجبور شد مسیر پرواز خود از بوداپست به واشنگتن را تغییر دهد. اسرائیل پیش‌بینی می‌کرد که برخی کشورها در مسیر پرواز، از جمله ایرلند، ایسلند و هلند، در صورت فرود اضطراری هواپیمای نتانیاهو در فرودگاه‌های خود، او را بازداشت خواهند کرد. بنابراین، برای اجتناب از این خطر، مسیر پرواز به گونه‌ای تنظیم شد که از این کشورها دوری کند و نخست‌وزیر اسرائیل بدون مشکل به مقصد خود برسد. این تغییر مسیر نشان‌دهنده فشارهای بین‌المللی و نگرانی‌های امنیتی است که نتانیاهو در سطح جهانی با آن روبه‌رو است.
از سوی دیگر باید توجه شود که داده‌های سیاسی- حقوقی منتشر شده از سوی رسانه‌های اسرائیل حاکی از این است که نتانیاهو به دنبال فرار از جلسه رسیدگی دادگاه خود در تل‌آویو هم بوده است. در این رابطه عامیت خداد، وکیل نتانیاهو که شامگاه شنبه، پنجم آوریل (۱۶ فروردین)، به دادگاه عالی اعلام کرده بود که نخست‌وزیر از سوی رئیس‌جمهور ایالات متحده به کاخ سفید دعوت شده و منتظر تأیید دادگاه عالی مبنی بر تعویق جلسه استماع اظهارات نتانیاهو از روز دوشنبه است، تنها توانست موافقت دادگاه منطقه‌ای برای لغو جلسه محاکمه در روز گذشته (دوشنبه) را جلب کند. در این راستا دادگاه عالی اعلام کرد که نتانیاهو باید در ۲۰ آوریل (۳۱ فروردین) در سه جلسه دادگاه که برگزار می‌شود، حاضر شود. همچنین دادگاه عالی با لغو جلسه در روز چهارشنبه مخالفت کرد و بنابراین انتظار می‌رود نتانیاهو عصر امروز (سه‌شنبه) پس از دیدار با ترامپ به اسرائیل بازگردد که این موضوع صرفاً در حد یک احتمال است.
انتقاد و اعتراضات داخلی
موضوع دیگری که در این بین باید مورد توجه قرار بگیرد این است که سفر نتانیاهو در حالی به واشنگتن صورت می‌گیرد که در داخل اسرائیل هم مخالفان وی در حال انتقاد صریح از او هستند. به عنوان مثال یائیر لاپید، رئیس اپوزیسیون اسرائیل در واکنش به اقدامات نتانیاهو گفت که او به جای اینکه به عنوان نخست‌وزیر عمل کند، به عنوان یک رهبر سازمان جنایی رفتار می‌کند. لاپید با اشاره به تلاش‌های نتانیاهو در استفاده از سرویس امنیت داخلی «شاباک» برای طرح توطئه‌های سیاسی علیه رقبای خود، اظهار کرد: نتانیاهو از قدرت خود به نفع منافع شخصی‌اش استفاده می‌کند. وی همچنین به مصاحبه اخیر یورام کوهن رئیس سابق شاباک، اشاره کرد و آن را «زلزله سیاسی» خواند. لاپید تأکید کرد که اظهارات کوهن نشان‌دهنده تلاش‌های آشکار نتانیاهو برای استفاده از شاباک در ایجاد توطئه‌های سیاسی و حذف رقبای سیاسی‌اش است و این اتفاق انحرافات بارز در رفتار کابینه اسرائیل را نشان می‌دهد. پیش از این یورام کوهن در مصاحبه‌ای فاش کرده بود که نتانیاهو از او خواسته است تا مانع پیوستن «نفتالی بنت» نخست‌وزیر پیشین اسرائیل به کابینه امنیتی شود. این اقدام از سوی کوهن غیرقانونی و هدف آن تضعیف رقبای سیاسی نتانیاهو تلقی شده است.
همچنین بنی گانتس وزیر جنگ اسبق و از اعضای کنونی کنست اسرائیل گفت که همچنان ۵۹ اسیر در تونل‌های حماس در رنج و مشکلات به سر می‌برند و اسرائیل همچنان به سمت تمام جبهه‌ها موشک و بمب شلیک می‌کند و نتانیاهو وارد جنگ شخصی علیه سازمان شاباک شده است. این در حالیست که هزاران نفر در تل‌آویو طی روزهای گذشته علیه نتانیاهو و به دلیل ادامه جنگ غزه تظاهرات برپا کردند.
دیدگاه تان را بنویسید