در پی کشتار صدها غیرنظامی، رئیس‌جمهور موقت سوریه، وعده تحقیق و برخورد قضایی داد. احمد شرع (ابومحمد جولانی)، می‌گوید کسانی که در کشتن غیرنظامیان نقش داشته باشند محاکمه خواهند شد. روز یکشنبه با انتشار گزارش‌‌هایی از کشتار‌ صدها تن از اقلیت شیعیان علوی در مناطق ساحلی غربی سوریه به دست نیروهای امنیتی دولت، انتقادهای بین‌المللی از خشونت‌ها در سوریه شدت گرفت و آقای شرع تحت فشار قرار گرفت که به این موضوع فورا رسیدگی کند. همزمان مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا از دولت جدید سوریه خواست عاملان این «کشتار» را در مقابل اعمال‌شان مسئول و پاسخگو کند.

سازمان ملل متحد هم از رهبران جدید سوریه خواسته است که برای حفاظت از غیرنظامیان فورا اقدام کند. بریتانیا و آلمان هم از جمله کشورهایی هستند که خشونت‌‌های اخیر در سوریه را محکوم کرده‌اند. در همین حال احمد شرع، رئیس‌جمهور موقت سوریه خواستار حفظ آرامش و وحدت ملی شده و از تشکیل کمیته‌ای برای تحقیق در مورد خشونت‌ها خبر داده است.

بی‌بی‌سی در گزارشی با بیان اینکه مستقلا قادر به تایید میزان و وسعت قربانیان این خشونت‌ها نیست، آورده است: این خشن‌ترین و خونین‌ترین خشونت علیه اقلیت علویان در سوریه از زمان سقوط بشار اسد بوده است.

آینده سوریه چگونه رقم خواهد خورد؟ سه سناریوی محتمل

احمد شرع، در یک نطق تلویزیونی که از شبکه ملی سوریه پخش و در شبکه‌های اجتماعی هم منتشر شد همزان با وعده رسیدگی به خشونت علیه غیرنظامیان، وعده داد که از تعقیب کسانی که او «وفاداران اسد» خواند هم دست برندارد.

دیده‌بان حقوق بشر سوریه که در بریتانیا مستقر است می‌گوید حداقل ۱۰۰۰ نفر در خشونت‌های چند روز اخیر در سوریه کشته شده‌اند. به گفته این نهاد ناظر بر تحولات سوریه، ۷۴۵ غیرنظامی در حملاتی که اقلیت علوی هدف آن بوده است، کشته شده‌اند. بی‌بی‌سی هنوز موفق نشده است به طور مستقل تعداد کشته‌شدگان را تایید کند. این خشونت‌ها با محکومیت گسترده بین‌المللی مواجه شده است.

براساس گزارش‌ها دیروز دو تظاهرات در دمشق برگزار شد، که یکی توسط حامیان دولت موقت سوریه و دیگری از سوی کسانی بوده که در سوگ کشته‌شدگان جمع شده بودند و بین دو گروه درگیری‌هایی رخ داده است. خبرگزاری فرانسه گفته نیروهای طرفدار دولت برای متفرق کردن مخالفان اقدام به شلیک تیر هوایی کرده‌اند. به گفته این خبرگزاری حدود ۲۰۰ معترض در مجموع از هر دو طرف تجمع کرده بودند.

وزارت خارجه آمریکا نیز در بیانیه‌ای «تروریست‌های اسلامگرای بنیادگرا» و «جهادی‌های خارجی» را برای کشتار در غرب سوریه محکوم کرد. در این بیانیه آمده است که آمریکا در کنار اقلیت‌های مذهبی و قومی سوریه از جمله مسیحیان، دروزی‌ها، علوی‌‌ها و کردها می‌ایستد. او از دولت جدید سوریه خواست عاملان این «کشتار» را پاسخگو کند.

همچنین فولکر تورک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل و دولت آلمان خشونت‌ها در سوریه را محکوم کردند.

گیر پدرسن، فرستاده ویژه سازمان ملل در سوریه، خواهان خویشتنداری و «محافظت از غیرنظامیان» شده است. به گفته دیده بان حقوق بشر ناظر بر تحولات سوریه، ۷۴۵ غیرنظامی در حملاتی که اقلیت علوی هدف آن بوده است، کشته شده‌اند. 

در عراق مقتدی صدر، روحانی پرنفوذ شیعی عراق، خشونت‌های اخیر علیه علویان در سوریه را محکوم کرده و از دولت این کشور خواسته است که مانع «خشونت و فرقه‌گرایی» و «پاکسازی قومی» شود. اقلیت علوی‌ که از شاخه‌های تشیع به شمار می‌آید حدود ۱۰ درصد از جمعیت سوریه را تشکیل می‌دهد. اکثریت جمعیت سوریه سنی هستند.

در سوریه چه می‌گذرد؟

گزارش‌ شده است که دولت احمد شرع مسیرهای منتهی به مناطق ساحلی و علوی‌نشین را مسدود کرده است.

لینا سنجاب، خبرنگار بی‌بی‌سی در دمشق، می‌گوید شدت گرفتن خشونت‌هایی که اقلیت علوی را در مناطق ساحلی سوریه هدف قرار داده است، کشور را شوکه کرده است و اکنون انگشت اتهام به سوی نیروهای امنیتی وابسته به دولت در دمشق نشانه رفته است.

در همین حال، وزارت دفاع سوریه مسیر‌های منتهی به منطقه ساحلی در غرب این کشور را مسدود کرده است. یکی از شهروندان این مناطق به بی‌بی‌سی گفته است «برخی از بخش‌های امنیتی دولت در حال بازکردن گذرگاه‌های بشردوستانه هستند، در حالی که بخش دیگری از نیروهای وابسته به دولت در حال کشتار هستند.»

رسانه‌ها و نهادهای ناظر بر وضعیت حقوق بشر کشتار و حملات در مناطق ساحلی و عمدتا علوی‌نشین را «انتقام‌جویانه» خوانده‌اند. رئیس‌جمهور موقت سوریه تاکید دارد که این درگیری‌ها یک «چالش قابل‌پیش‌بینی‌» بود، اما اوضاع اکنون تحت «کنترل» است. او در مسجدی در دمشق گفت: «ما تا جایی که امکان دارد باید از وحدت ملی و نظم عمومی حفاظت کنیم و به خواست خداوند بتوانیم در کنار یکدیگر در این کشور زندگی کنیم.»

نگرانی از ادامه درگیری‌های قومی در سوریه

در همین حال، دیده‌‌بان حقوق بشر سوریه می‌گوید نیروهای امنیتی وابسته به دولت دمشق در جریان یورش به این مناطق علوی‌نشین، شمار زیادی را «اعدام» و خانه‌ها را در این مناطق «غارت» کرده‌اند.

این نهاد ناظر بر حقوق بشر سوریه وضعیت این مناطق را «انتقام‌جویانه» خواند و نسبت به یک «پاکسازی قومی» هشدار» داد.

بیشتر ساکنان مناطق ساحلی سوریه از شیعیان علوی هستند که به‌عنوان وفاداران بشار اسد رئیس‌جمهور پیشین شناخته می‌شوند. بشار اسد و خانواده‌اش نیز علوی بودند. اکنون این وقایع نگرانی از درگیری‌های قومی را که از قبل هم وجود داشت افزایش داده است. در همین حال، رسانه‌های داخلی سوریه گزارش دادند که خدمات ارتباطی و اینترنت در استان‌های جنوبی درعا و سویدا مختل شده است.

در پی کشتار صدها غیرنظامی، رئیس‌جمهور موقت سوریه، در یک نطق تلویزیونی وعده تحقیق و برخورد قضایی داد. احمد شرع، می‌گوید کسانی که در کشتن غیرنظامیان نقش داشته باشند محاکمه خواهند شد و البته تعقیب «وفاداران اسد» نیز ادامه دارد

حکومت مرکزی در دمشق با برخی شورشیان مخالف اسد از جمله در درعا و سویدا نیز هنوز به توافق مشخصی نرسیده است، به ویژه اقلیت دروزی و مخالفانی که درعا را در اختیار دارند.

این مناطق در اواخر دوران حکومت بشار اسد هم تحت کنترل مخالفانی بود که با هیأت تحریر شام و گروه‌های نزدیک به آن در ادلب همسو نبودند.

گزارش‌ها حاکی است که صدها تن از اقلیت علوی برای در امان ماندن از خشونت‌ها خانه‌هایشان را در روستا‌ها و شهرها ترک کرده‌اند به کوه و دشت پناه برده‌اند.

خبرگزاری رویترز هم گزارش داده است که شماری نیز از ترس حمله نیروهای امنیتی دولت به پایگاه نظامی روسیه در حمیمیم در لاذقیه پناه برده‌اند. در تصاویری که منتشر شده است شماری از افرادی که فرار کرده‌اند در نزدیکی این پایگاه با سر دادن شعار خواستار حمایت روسیه شدند. نخستین درگیری‌ها روز پنجشنبه آغاز شد، زمانی که گزارش‌هایی از تظاهرات و اعتراضات پراکنده در مناطق علوی‌ و شیعی‌نشین از جمله لاذقیه، طرطوس، حمص و مصیاف به رسانه‌ها درز کرد. بعدتر گزارش‌هایی از درگیری‌هایی در لاذقیه و طرطوس میان نیروهای وفادار به بشار اسد و نیروهای اسلامگرای نزدیک به حاکمان جدید منتشر شد. لاذقیه و طرطوس شهرهای اصلی استان‌های ساحلی سوریه به شمار می‌روند و به ترتیب مقر پایگاه هوایی و دریایی روسیه متحد قدرتمند بشار اسد بودند.

بازگشت تدریجی زندگی به لاذقیه و طرطوس

پس از موجی از اقدامات خشونت‌آمیز که در روزهای اخیر در منطقه ساحل سوریه رخ داد، دولت موقت این کشور از پایان عملیات نظامی در منطقه ساحل خبر داد.

به گزارش ایسنا، در میان استقرار گسترده نیروهای امنیتی و کاهش اقدامات خشونت‌آمیز در دو شهر لاذقیه و طرطوس در منطقه ساحل سوریه که طی چند روز اخیر رخ داد، زندگی به صورت تدریجی در حال بازگشت به این دو شهر است.

در همین زمینه، آوارگان در پایگاه حمیمیم روسیه خروج از آن را رد می‌کنند و به دلیل تهدیدات افراد مسلح که برخی وابسته به دولت هستند، خواهان حفاظت بین‌المللی شدند. آنها گفتند افراد مسلح به دو روستا در حومه طرطوس وارد شدند. در همین زمینه، دمشق هم صحنه استقرار گسترده نیروهای امنیتی در تمامی ورودی‌های اصلی و در مرکز استان است و نیروهای امنیتی با احتمال بروز اقدامات خشونت‌آمیز، ایست‌های بازرسی ایجاد کرده‌اند.

پس از موجی از اقدامات خشونت‌آمیز که در روزهای اخیر در منطقه ساحل سوریه رخ داد، دولت موقت این کشور از پایان عملیات نظامی در منطقه ساحل خبر داد و اعلام کرد که زندگی به صورت تدریجی در حال بازگشت به این دو شهر است

سخنگوی وزارت دفاع سوریه پایان عملیات نظامی در مناطق ساحل را تأیید کرد و گفت نهادهای عمومی می‌توانند فعالیت خود را از سر بگیرند.

«حسن عبدالغنی» افزود نیروهای امنیتی توانستند حملات معترضان از جمله گروه‌های وابسته به نظام سابق را متوقف کنند و معترضان را از مراکز حیاتی دور کرده و امنیت را مسیرهایی که از آنها معترضان حمله می‌کردند، برقرار کنند. وی با بیان اینکه سرویس‌های امنیتی به منظور تضمین امنیت و ثبات، از این پس، فعالیت خود را بیشتر خواهند کرد، گفت برنامه‌های جدیدی برای تکمیل مبارزه با بقایای نظام سابق و پایان دادن به هرگونه تهدیدی در آینده تدوین شده است.

سخنگوی وزارت دفاع سوریه اظهار کرد: موفقیت نیروهایمان در تحقق تمامی اهداف تعیین شده برای مرحله دوم عملیات در منطقه ساحل را اعلام می‌کنیم. عبدالغنی ادعا کرد: توانستیم حملات گروه‌های باقی مانده نیروهای دولت سابق و افسران را مهار کردیم و عنصر غافلگیری آنها را از بین بردیم و توانستیم آنها را از مراکز حیاتی دور کنیم.

او مدعی شد: ما بیشتر مسیرهای عمومی را که گروه‌های باقی مانده دولت سابق از آنجا حملات خود را آغاز کردند، ایمن کردیم، این گروه‌ها و گروه‌های امنیتی را در شهرک‌های المختاریه و المزیرعه، منطقه الزوبار و دیگر مناطق استان لاذقیه و شهرک‌های الدالیه، تعنیتا و القدموس در استان طرطوس خنثی کردیم. سخنگوی وزارت دفاع سوریه در ادامه اعلام کرد: پایان عملیات نظامی آغاز شده در لاذقیه و طرطوس را  اعلام می‌کنیم. در مرحله بعدی دستگاه‌های امنیتی روی تقویت فعالیت‌های خود جهت تضمین ثبات و حفظ امنیت و جان مردم کار خواهند کرد.

او ادامه داد: دستگاه‌های امنیتی طرح‌های جدیدی را برای اتمام مبارزه با گروه‌های باقی مانده از دولت سابق و رفع هر گونه تهدید آتی تنظیم کردند. عبدالغنی در پایان گفت: به کمیته حقیقت‌یاب فرصت کاملی برای بررسی ابعاد مختلف تحولات، بررسی واقعیت‌ها و اجرای عدالت در حق مظلومان داده خواهد شد. کمیته تحقیقات برای مشخص شدن ابهامات حوادث اخیر تلاش خواهد کرد.