دردسرهای زودهنگام «ماسک» برای سیاست خارجی آمریکا

رامین پرتو

قرار گرفتن ایلان ماسک در کنار دونالد ترامپ به عنوان ثروتمندترین مرد جهان که مالکیت تسلا و شرکت اسپیس ایکس را در اختیار دارد، اگرچه برای رئیس‌جمهوری آمریکا و جمهوریخواهان خروجی مثبت سیاسی- اجتماعی داشت و باعث پیروزی آنها در انتخابات نوامبر شد، اما به زعم کارشناسان و تحلیلگران ماسک در حال اجرای مانوری است که می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری برای ایالات متحده و منافع آن داشته باشد.

حمایت ماسک از جریان‌های راستگرای انگلیس و آلمان و انتقادهای مکرر او از دولت این دو کشور، نگرانی‌هایی را درباره تأثیر این اقدامات بر روابط دوجانبه ایجاد کرده و حالا کار به جایی رسیده که احتمال دارد روابط اقتصادی آنها با آمریکا هم با مشکل روبرو شود

طی روزها و هفته‌های گذشته ایلان ماسک، به صورت مستقیم آلمان را هدف قرار داده و علیه برلین اقدام به موضع‌گیری کرده است و حالا تبعات ان در حال نمود است. در ابتدای امر و در جریان ورود یک خودرو به بازار کریسمس در ماگدبورگ آلمان و برخورد با شهروندان در شامگاه جمعه تعدادی کشته و مجروح شدند و ماسک صریحا گفت که اولاف شولتس، صدراعظم آلمان باید فوراً استعفا دهد. اما مساله به اینجا ختم نشد بلکه ماسک در پیام‌های جداگانه‌ای به موضوع انتخابات در آلمان پرداخته و از حزب راست افراطی «آلترناتیو برای آلمان» حمایت کرده و آن را «ناجی» آلمان دانست! 

اولاف شولتس، صدراعظم آلمان در سخنرانی شب سال نوی میلادی، به اظهارات اخیر ایلان ماسک واکنش نشان داد و از رای‌دهندگان در این کشور خواست اجازه ندهند «مالکان شبکه‌های اجتماعی» برای انتخابات زودهنگام سال جدید تصمیم بگیرند. طبق گزارش نشریه «پالتیکو» دلیل تلاش ماسک برای تأثیرگذاری بر نتیجه انتخابات زودهنگام آلمان در ۲۳ فوریه حمایت از حزب راست افراطی آلترناتیو برای آلمان (AfD)، است طبق متنی که از قبل ضبط شده بود، شولتس در یک سخنرانی سال نو که قرار است روز سه شنبه پخش شود، گفت: «شما شهروندان (آلمان) تصمیم می‌گیرید در آلمان چه اتفاقی بیافتد. این به صاحبان رسانه‌های اجتماعی

 بستگی ندارد». 

در حالی که شولتس نام ماسک را آشکارا ذکر نکرد، واضح بود که منظور او مالک شبکه اجتماعی ایکس، تسلا و اسپیس ایکس است. حمایت ماسک از راست افراطی آلترناتیو برای آلمان باعث شد تا دولت و سیاستمداران در سراسر طیف سیاسی آلمان، ماسک را به تلاش برای تأثیرگذاری بر نتیجه انتخابات فوریه در آلمان متهم کنند.

در همین راستا «رابرت هابک»، معاون صدراعظم و وزیر اقتصاد آلمان نیز در سخنرانی سال نو خود گفت: «ماسک در حال تقویت کسانی است که اروپا را تضعیف می‌کنند». ماسک در روزهای اخیر در حالی که از حزب راست افراطی آلترناتیو برای آلمان ستایش می‌کند، مجموعه‌ای از حملات را علیه سیاستمداران اصلی آلمان انجام داده است. در یک پست، او از شولتس به عنوان Oaf Schitz که نوعی توهین به حساب می‌آید و در پست دیگری، او از «فرانک والتر اشتاین مایر»، رئیس‌جمهور آلمان به عنوان یک «ظالم ضد دمکراتیک» یاد کرده است.

مقامات دفاعی آمریکا اعلام کرده‌اند چندین متحد واشنگتن، از جمله اسرائیل نیز ابراز نگرانی کرده‌اند که ماسک ممکن است داده‌های حساس را با دیگران به اشتراک بگذارد و گزارش‌ها حاکی از آن است که مقامات اسرائیل نگران اقدامات او هستند 

در این راستا رویترز اعلام کرده که خصومت ماسک با سیاستمداران جریان اصلی آلمان و علاقه او به حزب راست افراطی آلترناتیو برای آلمان می‌تواند پیام برای دولت بعدی آلمان باشد. ماسک قدرتمندترین مشاور رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، یعنی «دونالد ترامپ» است و نظرات او می‌تواند تأثیر زیادی بر سیاست‌های بعدی کاخ سفید در مورد آلمان داشته باشد. 

این در حالیست که روز گذشته (یکشنبه) اولاف شولتس، صدراعظم آلمان به خبرنامه «استرن» گفت: «افراد زیادی در رسانه‌های اجتماعی هستند که می‌خواهند با اظهارات تند توجهات را به خود جلب کنند. اما قانون این است؛ به ترول غذا ندهید». شولتس در ادامه نگرانی خود را بابت حمایت ماسک از حزب جناح راست «آلترناتیوی برای آلمان» ابراز کرد. 

اعتراض لندن و تل‌آویو به آمریکا! 

فارغ از مساله آلمان، ایلان ماسک حتی در حال دخالت در امور سیاست داخلی انگلیس نیز هست. بر اساس گزارش گاردین، ماسک این روزها با اقدامات و اظهارات خود در مورد سیاست داخلی انگلیس، وارد عرصه‌ای شده که به باور بسیاری از حدود نقش او به عنوان یک شخصیت تجاری فراتر رفته است. او ضمن حمایت از طوماری برای برگزاری انتخابات زودهنگام در انگلیس، عملکرد کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر این کشور را به‌ویژه در خصوص رسیدگی به پرونده‌های سوء استفاده جنسی از کودکان به شدت مورد انتقاد قرار داده است. 

ماسک با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «در انگلیس، جرایم جدی مانند تجاوز نیاز به تأیید دادستانی دارند. چه کسی در زمان وقوع این جنایات مسئول بود؟ کی‌یر استارمر.» این اظهارات نه تنها موجی از بحث‌های سیاسی را برانگیخته، بلکه بر اختلافات میان ماسک و دولت فعلی انگلیس دامن زده است. ماسک با اقدامات خود نشان داده که از جریان‌های سیاسی راستگرای انگلیس حمایت می‌کند. او ضمن دفاع از آزادی تامی رابینسون، رهبر گروه راست افراطی «لیگ دفاعی انگلیس»، این چهره جنجالی را یک «زندانی سیاسی» خوانده است. رابینسون به دلیل انتشار اطلاعات نادرست درباره یک پناهجوی سوری و اهانت به دادگاه محکوم شده است. این اقدام ماسک انتقادهایی را از سوی گروه‌های مدنی و سیاستمداران انگلیسی به دنبال داشت که آن را تلاش برای مشروعیت‌بخشی به گروه‌های راست افراطی توصیف کرده‌اند. 

در همین حال، گزارش‌هایی منتشر شده که نشان می‌دهد ماسک به حمایت مالی از حزب راستگرای «اصلاح انگلیس» به رهبری نایجل فاراژ تمایل دارد. فاراژ که نقشی محوری در خروج انگلیس از اتحادیه اروپا (برگزیت) ایفا کرد، اکنون در تلاش است تا موقعیت سیاسی حزب خود را تقویت کند و در انتخابات بعدی وارد داونینگ استریت شود. بدیهی است که حمایت مالی ماسک می‌تواند به افزایش نفوذ این حزب در صحنه سیاسی انگلیس منجر شود، امری که بسیاری آن را تهدیدی برای دموکراسی این کشور می‌دانند. 

ماسک همچنین با اشاره به کاهش علاقه شرکت‌های بزرگ فناوری برای سرمایه‌گذاری در انگلیس، به نقد سیاست‌های اقتصادی دولت این کشور پرداخته است. او در اظهاراتی تند گفت: «انگلیس دیگر مقصد جذابی برای سرمایه‌گذاری نیست.» این سخنان، همراه با حمایت او از طوماری که خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام است، بار دیگر ناکارآمدی دولت فعلی انگلیس را به بحث گذاشته است. 

باید توجه داشت که دخالت‌های ماسک در امور داخلی انگلیس، در کنار ارتباط او با دونالد ترامپ و حزب جمهوری‌خواه آمریکا، پیچیدگی‌های جدیدی به روابط لندن و واشنگتن افزوده است. ماسک که به عنوان وزیر ترامپ برای بهینه‌سازی دولت آمریکا معرفی شده، می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در شکل‌دهی به سیاست خارجی دولت آینده آمریکا ایفا کند. در عین حال، حمایت ماسک از جریان‌های راستگرای انگلیس و انتقادهای مکرر او از دولت این کشور، نگرانی‌هایی را درباره تأثیر این اقدامات بر روابط دوجانبه ایجاد کرده است. تحلیلگران سیاسی بر این باورند که افزایش تنش میان ماسک و دولت انگلیس، می‌تواند به اختلافات گسترده‌تری در روابط میان آمریکا با این کشور منجر شود. 

اما در این راستا اسرائیل هم از ماسک ناراحت است و او را یک تهدید برای خود می‌داند. روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارش خود نوشته است که نیروی هوایی آمریکا به تازگی با اشاره به خطرات امنیتی بالقوه مرتبط با ماسک، او را از دسترسی به اطلاعات امنیتی در سطح بالا محروم کرد. به گفته مقامات دفاعی، چندین متحد واشنگتن، از جمله اسرائیل نیز ابراز نگرانی کرده‌اند که او ممکن است داده‌های حساس را با دیگران به اشتراک بگذارد. گزارش‌ها حاکی از آن است که مقامات اسرائیلی نگران هستند که ماسک بتواند اطلاعات حساس درباره تل‌آویو را به طرف‌های دیگر منتقل کند. 

بر این اساس باید منتظر بود و دید که این میلیاردر آمریکایی قرار است تا چه حد بر سیاست خارجی امریکا تاثیر منفی بگذارد!