تحقق رویای حامیان مسکو در تفلیس

رامین پرتو

بیش از یک سال پیش اخباری در خصوص وقوع تجمعات اعتراضی گسترده در گرجستان با محوریت حزب جنبش اتحاد ملی که به عنوان اپوزیسیون این کشور شناخته می‌شود منتشر شد و این روند تا چند ماه پیش ادامه داشت. در آن زمان معترضان پرچم‌های گرجستان، اوکراین و اتحادیه اروپا را تکان می‌دادند و بنرهای بزرگی در دست داشتند که روی آنها نوشته شده بود «برای آینده اروپا» که اشاره به میل آنها برای متمایل شدن به غرب داشت. چندی بعد هم تجمعات گسترده‌ای در اعتراض به یک لایحه پارلمان این کشور که سازمان‌ها و افراد بهره‌مند از تامین مالی خارجی را ملزم به معرفی خود به نهادهای مسئول به عنوان «عوامل نفوذ خارجی» و اعلام حامیان مالی‌شان می‌سازد، به خیابان‌های تفلیس آمده و مقابل مقر پارلمان این کشور تجمع کردند که این روند ماه‌ها ادامه داشت. معترضان بر این عقیده بودند که این لایحه نوعی دخالت در آزادی و دموکراسی مردم گرجستان است که در پشت پرده آن روسیه قرار دارد که حزب حاکم رویای گرجستانی هم مجری آن قلمداد می‌شود. 

در حالی‌که رسانه‌های غربی اعلام کرده‌اند که برخی از مردم گرجستان زیر ارعاب و فشار برای رای دادن به حزب حاکم مجبور شده‌اند؛ اپوزیسیون این حزب را به انجام جنگ ترکیبی علیه شهروندانش متهم می‌کنند

این روند طی ماه‌های اخیر به زد و خوردهای گسترده تبدیل شد اما آنچه در این میان اهمیت دارد این است که انتخابات پارلمانی گرجستان روز شنبه در سایه این تجمعات و اعتراضات برگزار شد و حالا ترسی که اپوزیسیون این کشور داشت به واقعیت رسید. خبرگزاری اسپوتنیک به نقل از کمیسیون مرکزی انتخابات گرجستان گزارش داد که با شمارش داده‌های ۳۰۸۵ مرکز رای‌گیری یا حدود ۹۹ درصد آرا، حزب «رویای گرجستانی» بیش از یک میلیون رای یا به عبارتی ۵۴.۲ درصد رای را دریافت کرده است. در کل احزاب مخالف حدود ۳۷ درصد رای کسب کردند که از میان حزب‌ها و ائتلاف آنها، حزب «اتحاد - جنبش ملی» که از یک مسیر اروپایی برای گرجستان دفاع می‌کند، حدود ۱۰ درصد از این رقم کل را شامل می‌شود. در همین حال طبق آنچه کمیسیون مرکزی انتخابات گرجستان گزارش داده، شمارش آرا در خارج از کشور از برتری حزب مخالف خبر می‌دهد. به عبارتی، حزب حاکم «رویای گرجستانی» ۱۷.۷ درصد از آرا را در خارج از کشور به دست آورده است، در حالیکه احزاب مخالف حدود ۷۰ درصد آرا را از آن  خود کرده‌اند. 

ناظران انتخاباتی گرجستان که هزاران نفر را در سرتاسر کشور برای نظارت بر انتخابات مستقر کرده بودند، مدعی شدند که تخلفات متعددی وجود دارد و نتایج «با اراده مردم گرجستان مطابقت ندارد». به گفته رسانه‌ها و گزارش‌های اخیر، کارزارهای انتخاباتی در این کشور ۳.۷ میلیون نفری که با روسیه هم‌مرز است، تحت تاثیر سیاست‌ خارجه قرار گرفت و ادعاهایی در رابطه با دخالت در انتخابات عنوان شد. هم حزب حاکم و هم حزب اپوزیسیون طی روزهای گذشته نسبت به مداخله احتمالی در انتخابات هشدار دادند. حزب حاکم رویای گرجستانی از مداخله ایالات متحده می‌ترسد و اپوزیسیون ادعا کرده که روسیه ممکن است تلاش کند آراء را به نفع رویای گرجستانی که حامی روابط نزدیک‌تر با مسکو است، تغییر دهد. 

خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز در این خصوص گزارش داد که برخی از مردم گرجستان از «ارعاب و فشار» برای رای دادن به حزب حاکم خبر می‌دهند، در حالیکه اپوزیسیون این حزب را به انجام «جنگ ترکیبی» علیه شهروندانش متهم می‌کند. بزرگترین حزب مخالف گرجستان یعنی «اتحاد - جنبش ملی» اعلام کرد که مقر آن در روز رای‌گیری مورد حمله قرار گرفت. رسانه‌های گرجستان همچنین گزارش دادند که ۲ نفر پس از حمله در خارج از حوزه‌های رای‌گیری در بیمارستان یکی در شهر «زوگدیدی» در غرب و دیگری در «مارنئولی» یکی از شهرهای جنوب تفلیس، پایتخت این کشور بستری شدند که نشان از وضعیت بحرانی در انتخابات  داشته است. 

بسیاری از مقام‌های گرجستان از جمله مسئولان امنیتی و قضایی به بیدزینا ایوانیشویلی، موسس حزب رویای گرجستانی وفادار هستند و این در حالیست که حوزه نفوذ او به عرصه اقتصاد و دیگر نهادهای دولتی نیز تسری یافته است

چه کسی در پشت پرده است؟

آنچه در مورد این انتخابات باید موردتوجه قرار بگیرد، میدان‌داری بیدزینا ایوانیشویلی، نخست‌وزیر سابق گرجستان و موسس حزب رویای گرجستانی است که پس از پیروزی حزبش در انتخابات اخیر، در میان مردم سخنرانی و به نوعی خود را آفتابی کرد. این تاجر بزرگ گرجستان یک دهه پیش به مدت یک سال به طور رسمی زمام امور را در مقام نخست‌وزیر در کشورش به دست داشت. هرچند بیدزینا ایوانیشویلی، ۶۸ ساله پس از آن دیگر در مقام رسمی نبود اما از او به عنوان مرد تاثیرگذاردر عرصه سیاست گرجستان طی یک دهه گذشته یاد می‌شود. او در سال ۲۰۱۲ در پی نارضایتی عمومی از دولت وقت به قدرت رسید. منتقدان او بر این باور هستند که وزرا و نمایندگان حزب «رویای گرجستانی» طی یک دهه گذشته تنها دستورهای او را اجرا کرده‌اند و به وی پاسخگو بوده‌اند. ثروت بیدزینا ایوانیشویلی که در سطح جهانی چندان شناخته شده نیست حدود هفت میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار تخمین زده می‌شود که معادل یک چهارم تولید ناخالص داخلی گرجستان برآورد شده است! 

بیدزینا ایوانیشویلی تاجر خودساخته‌ای است که به گفته خودش در دوران کودکی پابرهنه بود چون کفش برای پوشیدن نداشت. او مدرک مهندسی خود را در گرجستان و مدرک تحصیل در رشته اقتصادش را از دانشگاه مسکو گرفته و پس از پایان تحصیلاتش وارد تجارت شد و پس از فعالیت در حوزه فروش محصولات الکترونیک توانست برای خودش و فعالیت‌های اقتصادی‌اش بانک تاسیس کند. او پس از آن هدف باندهای خلافکار فعال در عرصه جنایت‌های سازمان‌یافته قرار گرفت اما توانست با نزدیکی به قدرت در مسکو گلیم خود را از آب بیرون بکشد.

گفته می‌شود بیدزینا ایوانیشویلی در دهه ۱۹۹۰ با نزدیکی به دولت روسیه و نهادهای امنیتی این کشور توانست به فعالیتش ادامه دهد. بیدزینا ایوانیشویلی پس از قدرت گرفتن در گرجستان برای کسب محبوبیت اعلام کرد که شخصا نزدیک به یک میلیارد دلار برای کمک به جاده‌سازی و نوسازی پارک‌ها و کلیساها و دیگر اماکن میراث فرهنگی گرجستان اهدا کرده است. به این ترتیب بیدزینا ایوانیشویلی نقشی تعیین‌کننده در عرصه سیاست گرجستان پیدا کرد. هرچند نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که اکثر رای‌دهندگان در گرجستان به دنبال نزدیکی به اتحادیه اروپا هستند اما حزب «رویای گرجستانی» با وجود نزدیکی با مسکو همچنان محبوب‌ترین حزب سیاسی در تفلیس است. 

یورونیوز گزارش داده که، بسیاری از مقام‌های گرجستان از جمله مسئولان امنیتی و قضایی به بیدزینا ایوانیشویلی وفادار هستند. حوزه نفوذ او به عرصه اقتصاد و دیگر نهادهای دولتی نیز تسری یافته است. ایراکلی کوباخیدزه، نخست‌وزیر کنونی گرجستان از حزب «رویای گرجی» که منتقد غرب است چند ماه پیش هنگامی که می‌خواست برای اولین بار به عنوان رئیس دولت سخنرانی کند در برابر بیدزینا ایوانیشویلی توقف کرد تا از او برای بالا رفتن روی صحنه و ایراد سخنرانی اجازه بگیرد. بیدزینا ایوانیشویلی در یکی از معدود سخنرانی‌های خود در سال جاری خطاب به حاضران گفت که غرب تلاش می‌کند تا از گرجستان مانند اوکراین به عنوان عرصه‌ای برای رویارویی با مسکو استفاده کند. 

او همچنین از منتقدان «تبلیغات» غرب برای دگرباشان جنسی است و بر این باور است که کشورهای عضو اتحادیه اروپا به دنبال جا انداختن ارزش‌هایی خلاف ارزش‌های سنتی گرجستان هستند و حزب «رویای گرجستانی» در همین راستا قانونی وضع کرده است که هرگونه اشاره به دگرباشان جنسی و راهپیمایی افتخار آنها را ممنوع می‌کند. با این حال بیدزینا ایوانیشویلی هیچ گاه از این ادعا که حزب «رویای گرجستانی» به دنبال هموار کردن مسیر عضویت گرجستان در اتحادیه اروپا است عقب‌نشینی نکرده است. دلیل اصلی این موضع‌گیری نیز نظرسنجی‌هایی است که نشان می‌دهد حدود ۸۰ درصد مردم گرجستان به دنبال عضویت کشورشان در اتحادیه اروپا هستند؛ حال باید دید که او چگونه می‌تواند این موضوع را با وجود مخالفت‌های مسکو پیش ببرد.