اهداف امریکا در ورشو به بن‌بست رسید
نشستی پرحاشیه و بی‌نتیجه
نشستی که از هفته‌ها پیش تبلیغات فراوانی در مورد آن شده بود، در حالی روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه (24 و 25 بهمن‌ماه) در ورشو، پایتخت لهستان برگزار شد که شرکت‌کنندگان در آن حتی یک بیانیه مشترک هم صادر نکردند.
زمانی که مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا چند هفته پیش در مصاحبه با شبکه فاکس نیوز از توافق واشنگتن و ورشو برای برگزاری نشستی برای ایجاد ائتلافی علیه ایران صحبت کرد، جنجال زیادی به راه افتاد و تحلیل‌گران نزدیک به رژیم صهیونیستی آن را نقطه عطفی در جهت مقابله با ایران توصیف کردند.
محملی برای همراه کردن اروپا و آسیا با تلاش برای اعمال فشار به ایران، مقدمه تشکیل ناتوی عربی و محفلی برای پیشبرد طرح معامله قرن، همگی توصیفاتی بود که از زبان مقام‌های آمریکایی در مورد این نشست شنیده می‌شد.
نشانه‌های شکست ورشو حتی پیش از آغاز آن هم قابل مشاهده بود؛ زمانی که مقام‌های آمریکایی و لهستانی از بیم انصراف گسترده کشورها از شرکت در نشست مجبور شدند در ظاهر دستور کار نشست را گسترده‌تر کرده و ادعا کنند قرار نیست ورشو محلی برای بدنام کردن ایران و تاختن به یک کشور باشد.
حالا با اتمام این نشست، دیگر به قطعیت می‌توان گفت نه‌تنها هیچ‌یک از این اهداف محقق نشده، بلکه در مواردی این کنفرانس یک گام به عقب برای آمریکا بوده است.
سخنرانی مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا نشان داد نه‌تنها این نشست اروپایی‌ها را با واشنگتن همراه نکرده، بلکه ممکن است به تشدید تنش میان طرفین هم منجر شود.
پنس در سخنرانی‌اش با لحنی بی‌سابقه متحدان آمریکا در اروپا را خطاب قرار داد، آن‌ها را به تلاش برای تضعیف تحریم‌های آمریکا متهم کرد و با عباراتی آمرانه گفت که اروپایی‌ها باید از برجام خارج شده و به کارزار فشار به ایران بپیوندند.
معاون رئیس‌جمهور آمریکا پیش‌تر نیز گفته بود: با انتقاد از کشورهای اروپایی به دلیل آنچه او تلاش برای شکست تحریم‌های ایالات‌متحده خواند، گفت زمان آن است که کشورهای اروپایی هم از توافق هسته‌ای با ایران خارج شوند.
مایک پنس در سخنرانی‌اش در نشست ورشو، به طرح اظهاراتی ضد ایرانی پرداخت و مدعی شد که ایران مهم‌ترین تهدید برای امنیت منطقه غرب آسیاست.
او برجام را از متوقف کردن برنامه هسته‌ای ایران ناتوان خواند و گفت این توافق صرفاً پیشرفت هسته‌ای ایران را به تأخیر انداخت.
وی در ادامه با تمجید از امارات و بحرین به دلیل حمایت از تلاش‌های ضد ایرانی آمریکا، گفت: اما متأسفانه، برخی از شرکای پیشروی اروپایی ما به‌هیچ‌وجه در این زمینه همکاری نکرده‌اند. درواقع آن‌ها تلاش‌هایی برای شکستن تحریم‌های اقتصادی ما، رهبری کرده‌اند.
الی گرانمایه عضو ارشد شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا در مورد اظهارات پنس، در توییتر نوشته:
معاون رئیس‌جمهور ایالات‌متحده می‌توانست از طرح درخواست خروج اروپا از برجام خودداری کند؛ اما این کار را نکرد. انجام این کار در خاک اروپا، آن هم درحالی‌که ۲۸ کشور اتحادیه اروپا همین اخیراً بار دیگر بر حمایت خود از این توافق تأکید کرده‌اند، تنها بر تنش‌ها می‌افزاید و تلاش‌های دولت دونالد ترامپ برای همراه کردن سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس با سیاست گسترده‌تر مقابله با ایران را هم تضعیف می‌کند.
اظهارات پنس واکنش اروپایی‌هایی ازجمله دستیار وزیر خارجه آلمان نیلس آنن را هم به همراه داشت. او که به نمایندگی از برلین در نشست ورشو حضور داشت، دقایقی بعد از سخنرانی پنس نوشت برخلاف آنچه قبلاً اعلام شده بود، عمده وقت نشست ورشو عملاً به صحبت در مورد ایران گذشت. او به‌صراحت خواسته پنس را رد کرد و گفت اتحادیه اروپا همچنان به برجام پایبند می‌ماند.
نیلس آنن دستیار وزیر خارجه آلمان در مورد تناقض میان عنوان و محتوای نشست برگزار‌شده در ورشو لهستان، در توییتر نوشت: کنفرانس ورشو قرار بود در مورد صلح و امنیت منطقه خاورمیانه باشد؛ اما نهایتاً، عمده مسائل آن در مورد ایران بود.
صحبت‌های پمپئو در نشست ورشو شبیه به مقامی نبود که توانسته باشد دیدگاهش در مورد ایران، اسرائیل، فلسطین، یمن یا هر چیز دیگری را پیش ببرد. شاید هم خسته و بی‌حال بوده، یا از هوای سرد زمستانی لهستان کلافه شده، اما به‌هرحال لحن او بی‌‌رمق بود
وی افزود: پاسخ ما، بسیار ساده است. اروپا به نحوی متحد و محتاطانه گام برمی‌دارد. ما روی فشار و گفت‌وگو حساب کرده‌ایم. اروپا پای برجام می‌ایستد.
اظهارات آنن به تغییر دستور کار نشست ورشو اشاره به بیانیه‌هایی است که مقام‌های آمریکایی و لهستانی پیش‌ازاین نشست صادر کرده و تأکید داشتند که قرار نیست این نشست محلی برای حمله لفظی به ایران باشد. بااین‌وجود، مقام‌های رژیم صهیونیستی و آمریکا در این نشست بارها با تندترین الفاظ به ایران حمله کردند.
یک دیپلمات یکی از کشورهای اروپایی حاضر در نشست ورشو هم بابیان این‌که کاملاً مخالف اظهارات پنس است، گفته ما می‌خواهیم در مسئله ایران به نتایج خوبی برسیم، نمی‌خواهیم ایران را به سمت ترک تعهدات هسته‌ای سوق دهیم.
نشست ورشو در حرکت به سمت یک ائتلاف منطقه‌ای علیه ایران هم موفق نبود. شایعه شده بود که بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی ممکن است در جریان این نشست در برابر دوربین‌ها با وزرای کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس دست دهد و حتی روند عادی‌سازی روابط با این کشورها را اعلام کند.
اما اوج دستاورد نتانیاهو از این نشست، شام خوردن زیر یک سقف کنار وزرای عرب و حضور در عکس دسته‌جمعی شرکت‌کنندگان در این نشست بود. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی البته از همین رخدادها هم به وجد آمده بود. او در مورد ضیافت شام به رسانه‌های اسرائیلی گفته اتاق بزرگی نبود. آن‌ها باوجود حضور نتانیاهو نشستند و از جایشان بلند نشدند.
او در این نشست چند ویدئوی تبلیغاتی برای انتخابات آتی در فلسطین اشغالی ضبط کرد، اما دیدار عمومی بین طرفین انجام نشد، روابط تل‌آویو و اعراب دستکم فعلاً به‌صورت رسمی از آنچه بود، فراتر نرفت و در همان سطح همکاری‌های مخفیانه علیه ایران باقی ماند. ورشو، نتوانست نشست مادرید دیگری برای تل‌آویو باشد.
ساعتی پس از نشست در اقدامی که خبرنگارهای اسرائیلی آن را نشانی از ناخرسندی نتانیاهو از خودداری وزرای عرب از دیدار با وی تفسیر کرده‌اند، ویدئوی صحبت‌های ضد ایرانی این وزرا در نشست غیرعلنی ورشو را منتشر کرد.
موضوع طرح سازش تشکیلات خودگردان فلسطین با رژیم صهیونیستی هم پیشرفتی نداشت، بیش از همه به این دلیل که یک طرف این معامله قرن، یعنی تشکیلات خودگردان، در اعتراض به انتقال سفارت آمریکا به قدس اشغالی، اساساً ماه‌هاست که ایالت متحده را فاقد صلاحیت میانجی‌گری خوانده و در نشست‌هایی که واشنگتن برگزار می‌کند، شرکت نمی‌کند.
مقام‌های آمریکایی و لهستانی پیش‌از نشست ورشو تأکید داشتند که قرار نیست این نشست محملی برای حمله لفظی به ایران باشد. بااین‌وجود، مقام‌های رژیم صهیونیستی و آمریکا در این نشست بارها با تندترین الفاظ به ایران حمله کردند
نشست ورشو هم از این بایکوت چند ماهه کنفرانس‌های آمریکایی توسط تشکیلات خودگردان مستثنی نبود و فلسطینی‌ها نماینده‌ای در آن نداشتند. طرح معامله قرن ابتدا قرار بود تا تابستان امسال رونمایی شود، اما جرد کوشنر در نشست ورشو برای چندمین بار رونمایی از این طرح را به تعویق انداخت و آن را به بعد از انتخابات فروردین در فلسطین اشغالی موکول کرد.
کیم یلمگارد خبرنگار نشریه یو اس ای تودی در مورد نتایج نشست ورشو و اظهارات «مایک پمپئو» در نشست خبری پایانی کنفرانس ورشو نوشته است:
صحبت‌های پمپئو شبیه به مقامی نبود که توانسته باشد دیدگاهش در مورد ایران، اسرائیل، فلسطین، یمن یا هر چیز دیگری را پیش ببرد. شاید هم خسته و بی‌حال بوده، یا از هوای سرد زمستانی لهستان کلافه شده، اما به‌هرحال لحن او بی‌‌رمق بود. او از تشکیل یک ائتلاف تازه برای مقابله با مسائل خاورمیانه گفت، اما شور و شوق کسی که توانسته باشد چنین ائتلافی تشکیل داده باشد، در او به چشم نمی‌خورد.
معلوم نیست در این چند روز داشته با چه کسی صحبت می‌کرده. تنها یک رئیس سرشناس در این جمع حضور داشت، آن هم نتانیاهو بود. پمپئو و نتانیاهو از مدت‌ها پیش‌ازاین نشست هم در مورد ایران اتفاق‌نظر داشتند. مطمئن هستم که او در نشست‌های غیرعلنی با اعتراضات قدرتمندی از جانب اروپایی‌ها در موضوع ایران روبه‌رو شده است.
هیأت‌ها خیلی تلاش داشتند روی این مسئله مانور دهند که اسرائیلی‌ها با عرب‌ها دست داده‌اند و در مورد صلح صحبت می‌کنند؛ اما هیچ نماینده‌ای از فلسطینی‌ها حضور نداشت. درست مثل مذاکرات برگزیت، لهستانی‌ها فکر می‌کردند که دارند با اتحادیه اروپا مذاکره می‌کنند، اما فقط داشتند با خودشان صحبت می‌کردند.
اختلاف میان حاضران در این نشست آن‌قدر بود که شرکت‌کنندگان حتی نتوانستند بیانیه مشترکی صادر کنند و تنها آمریکا و لهستان در بیانیه‌ای دوجانبه نتایج نشست را اعلام کردند: تشکیل چند کارگروه در مورد غرب آسیا.
جنجالی که خیلی از مخالفان ایران را ذوق‌زده کرده بود، حالا در حالی فروکش می‌کند که نشست ورشو بدون دستاورد روشنی پایان‌یافته و نه ائتلاف رسمی ضد ایرانی شکل گرفته، نه فلسطینی‌ها حاضر شده‌اند با نتانیاهوی درگیر انتخابات سر یک میز بنشینند.
دیدگاه تان را بنویسید