چین قدرت دیپلماتیک اول جهان شد

یک اندیشکده غربی در پی انجام مطالعه‌ای گزارش داد، چین اکنون به عنوان بزرگترین قدرت دیپلماتیک دنیا مطرح است و حضور دیپلماتیک آن در سراسر جهان گسترده‌تر از حضور آمریکا است. اندیشکده استرالیایی «انستیتوی لووی» در گزارشی تحت عنوان شاخص دیپلماسی جهانی ۲۰۲۴ به رده‌بندی ۶۶ کشور و منطقه جهان از روی تعداد نمایندگی‌های دیپلماتیکی که در سراسر جهان دارند، پرداخت. در این رده بندی چین با داشتن ۲۷۴ نمایندگی در شبکه دیپلماتیکش در جهان جایگاه اول را کسب کرد، در حالی که ایالات متحده آمریکا با ۲۷۱ نمایندگی دیپلماتیک در رده دوم این رده‌بندی قرار گرفت. گزارش این اندیشکده مشخص می‌کند که این جایگاه برای پکن حاصل تلاش‌هایی است که برای گسترش نفوذش در جهان در ضمن رقابت شدید ژئوپلتیکی با واشنگتن به خرج داده است.

به نوشته نشریه نیوزویک، «رایان نیلام»، مدیر برنامه سیاست خارجی و آرای عمومی انستیتوی لووی مستقر در شهر سیدنی استرالیا در بیانیه‌ای اظهار کرد که دیپلماسی اغلب به عنوان یک ابزار گسترش نفوذ مغفول واقع شده اما هرگز برای کشورداری فاکتوری مهم‌تر از دیپلماسی وجود نداشته است. گزارش شاخص دیپلماسی جهانی نشان می‌دهد که دولت‌ها به سرمایه‌گذاری در دیپلماسی با هدف قدرت‌نمایی و به دست آوردن منافعشان ادامه می‌دهند.

او تصریح کرد که رقابت جاری میان آمریکا و چین در غلبه‌ای که این دو ابر قدرت در لیست رده‌بندی این شاخص دارند، نمایان می‌شود. در همین حال رقابت‌های ژئوپلیتیکی تمرکز بر آسیا و اقیانوسیه را هم بیشتر کرده است. نتایج این گزارش نشان می‌دهد که پکن در آفریقا، شرق آسیا، کشورهای جزیره‌ای در اقیانوس آرام و آسیای مرکزی پیشتاز است اما واشنگتن در اروپا، قاره‌های آمریکای شمالی و مرکزی و جنوب آسیا برتر است.

دو کشور در حوزه‌های غرب آسیا و آمریکای جنوبی نیز در جایگاه دیپلماتیک برابری قرار دارند. شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین ماه دسامبر گذشته در جریان کنفرانس حوزه امور خارجه که در پکن برگزار شد، به‌طور مفصل به بحث درباره ضرورت استراتژیک گسترش دیپلماسی هم‌راستا با منافع استراتژیک و تعهد به ایدئولوژی کشور پرداخت. این نشست کم‌سابقه در پشت درهای بسته و با شرکت مقام‌های عالی‌رتبه چین برگزار شد. در این نشست، شی جین‌پینگ به‌شکل بی‌سابقه‌ای صحبت‌های صریحی در مورد مساله سیاست خارجی ایراد کرد. او در جریان این گردهمایی اظهار کرد چین تبدیل به کشور مسئول بزرگی شده که نفوذ بین‌المللی خود را تقویت کرده و ظرفیتش را برای هدایت تلاش‌های جدید و گسترش پیام‌های اخلاقی افزایش داده است. شی جین‌پینگ همچنین شش «ضرورت» سیاست خارجی را تشریح کرد که شامل حفظ مواضع قاطع در مورد مسائل بین‌المللی، استفاده از وزن فزاینده چین در امور بین‌المللی برای ارتقای توسعه و رفاه، استفاده از درک صحیح از تاریخ و تصویر بزرگ وقایع برای هدایت روندهای جهانی، جهت‌دهی به سنت‌ها در ضمن نوآوری در دیپلماسی، دفاع سرسختانه از منافع ملی در راستای مقابله با قلدری و استفاده از اهرم قدرت اساسی تحت هدایت کمیته مرکزی حزب کمونیست چین بوده‌اند.

نیوزویک پیشتر گزارش داده بود یک مولفه کلیدی رویکرد چین در حوزه دیپلماسی، ایجاد شبکه پیچیده‌ای از «شراکت‌های استراتژیک» است که در طول سال‌های گذشته تکامل‌یافته و گسترش پیدا کرده‌اند. جمهوری خلق چین در سال گذشته میلادی تمرکز اصلی خود را بر گسترش شبکه دیپلماتیک خود گذاشت و در این راستا شی جین‌پینگ در آخرین کنگره ملی حزب کمونیست چین در اکتبر ۲۰۲۲ دستور به این گسترش داد. نیوزویک نوشت، میانجیگری چین برای از سرگیری روابط بین ایران و عربستان سعودی در مارس سال گذشته میلادی یک پیروزی تاریخی برای پکن رقم زد. تلاش‌های چین برای تقویت دیپلماسی میان روسیه و اوکراین در سال ۲۰۲۳ نیز بسیار مورد توجه قرار گرفت.