افزایش هشدارها نسبت به نزدیک شدن سوئیس به پیمان آتلانتیک شمالی؛
دور شدن گام به گام «بِرن» از موضع بی‌طرفی
فرشاد گلزاری
جنگ اوکراین به صورت کاملاً مشخص می‌تواند دگرگونی‌های متعدد و چند لایه را به نظام بین‌الملل تحمیل کند و بدون تردید این رخدادها به نفع کسی نیست جز قدرت‌هایی مانند روسیه، آمریکا و چین. به عنوان مثال در مساله برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در اوکراین که قبل از جنگ مقرر شده بود در اوایل سال 2024 میلادی برگزار شود، به وضوح می‌بینیم که کی‌یف و شخص زلنسکی در یک دو راهی مشخص قرار گرفته است. او اگر انتخابات زودهنگام را در سال 2023 و با تغییر قانون انتخابات این کشور از مجرای پارلمان برگزار کند، بدون شک یک انتخابات تک نفره و تک حزبی برگزار می‌شود که دیگر نمی‌توان آن را پیش رفتن وی و تیمش همسو با دموکراسی «شبه اروپایی» دانست. اگر هم این انتخابات برگزار نشود، ایالات متحده به عنوان بزرگترین حامی مالی، تسلیحاتی و سیاسی اوکراین، عدم برگزاری انتخابات را به نفع روسیه خواهد دانست که باز هم برای زلنسکی دردسرآفرین خواهد شد.
رزمایش لوکس 23 (LUX23) سوئیس که برنامه‌ریزی آن از سال ۲۰۲۱ انجام شده بود، در پاسخ به حمله روسیه به اوکراین در فوریه سال گذشته انجام نشده، اما ارتش این کشور اعلام کرد که حمله روسیه به اوکراین، رزمایش را بیش از پیش به این موضوع مرتبط کرده است
حتی اگر او این انتخابات را برگزار کند ممکن است روس‌ها در روز رأی‌گیری به شهرهای مختلف حمله کنند و آنوقت تلفات افزایش پیدا می‌کند که در این صورت مسکو متضرر خواهد شد. این مثال از این جهت اهمیت دارد که بدانیم همین حالا اوکراین از بسیاری جهات به غرب (اعم از آمریکا و اروپا) به شدت وابسته است گرچه گاهی کی‌یف علیه واشنگتن و بروکسل انتقادهایی را سر می‌دهد. با این وصف و با نگاهی به سایر مسائل و مشکلات جاری در جنگ اوکراین باید گفت که اتحادهای زیادی ممکن است در این راستا رخ دهد که برخی به نفع غرب و برخی دیگر به نفع شرق یعنی چین و روسیه خواهد بود. انتظار نمی‌رفت که جنگ اوکراین تا به این حد بر معادلات تاثیر بگذارد. اینکه بحران اقتصادی در بریتانیا و بسیاری دیگر از کشورهای اروپایی روز به روز افزایش پیدا می‌کند و یا اینکه موج مهاجرت‌ها و مولفه‌های ضدامنیت هر ازچندگاهی از یک سوی اروپا سایر کشورهای این بلوک سیاسی- اقتصادی را تهدید می‌کند، همگی نشان می‌دهد که اروپایی‌ها تا به اینجای جنگ اوکراین فشارهای زیادی را تجربه کرده‌اند و حال وارد فاز دیگری شده‌اند. ایالات متحده و اروپا در این فاز به دنبال آن وارد آوردن یک ضربه میدانی به روسیه به هستند؛ چراکه آنها تمام تحریم‌ها علیه مسکو را به ورطه اجرایی شدن گذاشتند و حالا در زمین جنگ به دنبال آن هستند که ارتش روسیه را قدری به عقب برانند و یک دستاورد میدانی برای کی‌یف به ثبت برسانند. اهمیت این دستاورد صرفاً برای زلنسکی نیست، بلکه دولت‌های اروپایی با این اقدام می‌خواهند به افکار عمومی تفهیم کنند که میلیاردها دلار کمک تسلیحاتی به زلنسکی و تحمل مشقت در داخل خاک اروپا، بالاخره نتیجه داد و روس‌ها به عقب رانده شدند.
روز جمعه هارالد کویات، رئیس سابق کمیته نظامی ناتو نسبت به نزدیک شدن سوئیس به ناتو هشدار داد و گفت: برای سوئیس، آینده در امنیت و آزادی به معنای نیاز به حفظ بی‌طرفی است و مطمئنم این کشور در صورت پیوستن به ناتو، درگیر رویارویی جدید خواهد شد
و اکنون سوئیس!
اینکه اروپا و آمریکا حمایت از اوکراین برای غلبه بر روسیه را برای افکار عمومی خود یک امر مقدس تعریف کرده‌اند، موضوع کوچکی نیست؛ چراکه در این سناریو هم نفع و هم ضررهای متعدد وجود دارد. یکی از مضرات آن ترسی است که به جان برخی کشورهای کوچکتر اروپایی افتاده از این جهت که ادامه جنگ میان اوکراین و روسیه می‌تواند به زیان آنها منجر شود و اتفاقاً «سوئیس» یکی از همین کشورها است. تمام دنیا سوئیس را به کشوری بی‌طرف می‌شناسند که بانک‌های آن امن‌ترین نقطه برای دپوی سرمایه کلان دولت‌ها و شخصیت‌های مطرح جهان به حساب می‌آید و در این میان «بِرن» همیشه به عنوان صلح‌طلب‌ترین پایتخت جهان در حال میانجیگری در موضوعات مختلف موردمناقشه در جهان بوده است. اما حالا به نظر می‌رسد که سوئیس هم احساس خطر می‌کند. روز جمعه هارالد کویات، رئیس سابق کمیته نظامی ناتو اعلام کرد که باید به عنوان عضو سابق این ائتلاف بگویم که سوئیس سابقه حفظ امنیت خود را از طریق بی‌طرفی دارد اما من نسبت به نزدیک شدن سوئیس به ناتو هشدار می‌دهم. او در بخشی از اظهارات خود اعلام کرده که «برای سوئیس، آینده در امنیت و آزادی به معنای نیاز به حفظ بی‌طرفی است و مطمئنم این کشور در صورت پیوستن به ناتو، درگیر رویارویی جدید خواهد شد». اینکه چرا یک مقام سابق ناتو باید سوئیس را نسبت به این اقدام خود شماتت می‌کند دلایل خاص خود را دارد، اما در کل تحلیلگران معتقدند این وضعیت می‌تواند برای سوئیس بسیار ناخوشایند شود؛ چراکه برخی از آنها طرفدار حذف بلوک‌هایی مانند ناتو هستند تا دنیای چندقطبی با کشورهایی امن و آزاد تقویت شود به جای اینکه با کشور دیگری که منافع و اهداف دیگری را دنبال می‌کند، همراه شوند اما به نظر می‌رسد که سوئیس آرام آرام در حال نزدیک شدن به ناتو است. به عنوان مثال شورای فدراسیون سوئیس در اواسط آگوست سال جاری میلادی اعلام کرد که دولت برن می‌خواهد بودجه نظامی خود را تا سال ۲۰۳۰ به یک درصد تولید ناخالص داخلی افزایش دهد و همکاری با اتحادیه اروپا و ناتو را در پی درگیری اوکراین تقویت کند.
از سوی دیگر حدود چهار ماه پیش و درحالی که نقش بی طرفی سوئیس در دفاع اروپا از اوکراین مورد توجه قرار گرفته بود، این کشور بزرگترین رزمایش نظامی خود در سه دهه اخیر را برگزار کرد. این رزمایش با شرکت ۴۰۰۰ سرباز و در چهار ناحیه طی ۹ روز درحالی برگزار شد که نقش این کشور در دفاع از اروپا در بحبوحه درخواست‌ها برای کمک به اوکراین در مبارزه با روسیه افزایش یافته بود. براساس گزارش رویترز، رزمایش لوکس 23 (LUX23) که برنامه‌ریزی آن از سال ۲۰۲۱ انجام شده بود، در پاسخ به حمله روسیه به اوکراین در فوریه سال گذشته انجام نشده، اما ارتش سوئیس اعلام کرد که حمله روسیه به اوکراین، رزمایش را بیش از پیش به این موضوع مرتبط کرده است. از منظری دیگر سوئیس طی ماه‌های گذشته به بهانه جنگ اوکراین، اموال روسیه را مصادره و حساب‌های آن را مسدود کرده است و این اقدام به معنای اعلام جنگ علیه مسکو است. حال باید دید که ترس سوئیس از تلافی کردن روسیه تا کجا عمیق می‌شود و آیا به زودی شاهد ورود این کشور بی‌طرف به ناتو خواهیم بود یا خیر؟
دیدگاه تان را بنویسید