وزیر امور خارجه ایالات متحده بامداد دیروز وارد پکن شد
گام برداشتن در مسیر کاهش تنش‌های روبه‌رشد
وزیر خارجه آمریکا دیروز یکشنبه ۱۸ ژوئن (۲۸ خرداد) برای دیدار با مقام‌های چین وارد پکن شد؛ او ارشدترین مقام آمریکایی است که طی پنج سال اخیر به چین سفر کرده است.
آنتونی بلینکن، برای دیدار دو روزه با مقامات چینی وارد پکن شده و قرار است در این سفر با چین گانگ، وزیر خارجه چین و وانگ یی، یک مقام ارشد سیاست خارجی این کشور دیدار کند.
بلینکن در آستانه سفر به چین با اشاره به اینکه با صراحت در باره نگرانی‌های موجود صحبت خواهد کرد، به خبرنگاران گفت که اولین هدف از این سفر گفت‌وگو و تبادل نظری «صریح» است تا دو کشور بتوانند مناسبات خود را با مسئولیت‌پذیری تنظیم کنند. وی در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با «ویویان بالاکریشنان» همتای سنگاپوری خود در واشنگتن افزود: «رقابت شدید مستلزم دیپلماسی پایدار است تا تضمین شود که رقابت به رویارویی یا درگیری منحرف نمی‌شود و این همان چیزی است که جهان هم از آمریکا و هم از چین انتظار دارد». وزیر خارجه آمریکا ادامه داد: «هدف دوم، ایجاد یک زمینه روشن از منافع و ارزش‌های آمریکا و هدف سوم، بررسی زمینه‌های همکاری بالقوه بین دو کشور از جمله ثبات اقتصادی جهانی، مبارزه با قاچاق مواد مخدر و مسائل اقلیم و بهداشتی است که جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد». وی افزود: «اگر می‌خواهیم مطمئن شویم، رقابتی که با چین داریم تبدیل به مخاصمه نمی‌شود، باید از برقراری ارتباط شروع کنیم». او پیش از آغاز سفرش به چین تصریح کرد، «آمریکا می‌خواهد روشن سازد و اطمینان دهد که رقابتی که با چین دارد، به خاطر سوءتفاهم‌هایی اجتناب‌پذیر به نزاع بدل نشود». رویترز می‌گوید که سفر بلینکن در راستای ایجاد کانال‌های ارتباطی باز و پایدار جهت پرهیز از محاسبات اشتباه و جلوگیری از تشدید درگیری احتمالی بین این دو رقیب جهانی است. مقام‌های آمریکایی می‌گویند هدف از این سفر ثبیت روابط واشنگتن- پکن که به شدت متشنج شده و بازگشایی یک خط ارتباطی در سطوح بالا بین دو کشور است، ارتباطی که از زمان بالون جاسوسی، تیره و تارتر شد. یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا نیز در همین راستا گفت: «هر دو طرف به این نتیجه رسیده‌اند که باید کانال‌های ارتباطی در سطح عالی داشته باشیم». قرار بود این سفر پنج ماه پیش و در بهمن ماه سال گذشته انجام شود که به دنبال بالا گرفتن تنش میان واشنگتن و پکن به دلیل پرواز بالن‌هایی بر فراز آمریکا که مظنون به «جاسوسی» برای چین بود، به تعویق افتاد. آمریکا سطح انتظارات در خصوص این سفر را پایین آورده و چین هم گفته که انتظار به دست آمدن پیشرفت بزرگی در خصوص مسائل میان دو کشور را ندارند.
فهرست بلندبالای اختلافات و ناامیدی از موفقیت‌های چشمگیر
روابط چین و آمریکا به دلایل مختلف دورانی پرتنش و ناآرام را تجربه می‌کند، از حمایت پکن از مسکو در جنگ روسیه علیه اوکراین گرفته تا تهدیدات چین علیه تایوان و همچنین «نزاع تجاری» میان دو کشور. این سفر نیز در حالی صورت گرفت که فهرست بلندبالای اختلافات بین دو اقتصاد بزرگ جهان باعث شده که امید چندانی برای دستیابی به موفقیت‌های چشمگیر برای حل این اختلافات وجود نداشته باشد زیرا هیچ یک از طرفین تاکنون تمایلی به عقب‌نشینی از مواضع خود نشان نداده است.
همان‌گونه که اشاره شد، تایوان یکی از مسائلی است که دو کشور در خصوص آن اختلافات بسیار جدی با یکدیگر دارند، در ماه‌های اخیر چین تمرینات نظامی در نزدیکی جزیره تایوان که آن را بخشی جدایی‌ناپذیر از خود می‌داند انجام داده و آمریکا هم اقدام به بالا بردن سطح روابط با دولت منتخب دموکراتیک در این جزیره کرده است. حمله روسیه به اوکراین، اختلافات تجاری بر سر فناوری‌های پیشرفته رایانه‌ای، اپیدمی داروی فنتانیل در آمریکا و حقوق بشر در چین، همگی موضوعاتی هستند که آمریکایی‌ها انتظار دارند در خصوص آنها مذاکره کنند.
رئیس‌جمهوری چین روز جمعه به تمایل احتمالی برای کاهش تنش‌ها اشاره کرد و گفت: «ایالات متحده و چین می‌توانند به «نفع دو کشور» با یکدیگر همکاری کنند.» جو بایدن نیز روز شنبه گفت که امیدوار است ضمن دیدار مجدد با شی، با او در مورد «اختلافات مشروع» دو کشور و همچنین «چگونگی کنار آمدن با یکدیگر» گفتگو کند
با این حال واکنش مقامات چینی به سفر بلینکن همراه با خونسردی بوده و نسبت به صداقت آمریکا در تلاش‌هایش برای بهبود روابط تردید نشان داده‌اند.
چین همچنین درباره دخالت در امور داخلی خود به واشنگتن هشدار داد. وزارت امور خارجه چین جمعه طی بیانیه‌ای اعلام کرد: پکن و واشنگتن باید به احترام متقابل و همزیستی مسالمت‌آمیز پایبند باشند و رقابت خصمانه برای هر دو طرف زیان‌بار است.
پکن ضمن تاکید بر لزوم توقف تضعیف حاکمیت، امنیت و منافع توسعه‌ای چین توسط آمریکا به بهانه رقابت، افزود: واشنگتن پکن را رقیب اصلی و مهمترین چالش ژئوپلیتیکی خود می‌داند و این یک خطای جدی در ارزیابی‌های آنها است.
اشاره پکن به این موضوع است که دولت جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا چین را بزرگ‌ترین چالش ژئوپولیتیک ایالات متحده می‌داند و سیاست‌های خود در قابل پکن را بر اساس مواضعی سختگیرانه استوار کرده است. درمجموع مناسبات چین و آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ تیره‌تر شد و دولت بایدن نیز علاوه بر حفظ تعرفه‌های سنگین و گسترده دولت ترامپ بر واردات کالاهای چینی، تلاش کرده همکاری‌های امنیتی و نظامی با متحدان آمریکا برای جلوگیری از گسترش نفوذ چین در اقیانوس آرام و هند را توسعه دهد.
بلینکن پیشتر گفته بود که سیاست واشنگتن جلوگیری از رشد اقتصادی چین و یا پیشبرد منافع مردم آن کشور نیست، ولی آمریکا تلاش خواهد کرد قوانین و نهادهای بین‌المللی را که ضامن حفظ امنیت و ثبات و همکاری و همزیستی همه کشورها از جمله چین و آمریکا هستند، تقویت کند. ملاقات بین جو بایدن و شی جین پینگ در شهر بالی اندونزی در ماه نوامبر، ترس از یک جنگ سرد جدید را کاهش داد، اما از زمان حادثه بالون، ارتباطات بین رهبران دو کشور بسیار کم بوده است.
بلینکن در آستانه سفر به چین با اشاره به اینکه با صراحت در باره نگرانی‌های موجود صحبت خواهد کرد، به خبرنگاران گفت: «رقابت شدید مستلزم دیپلماسی پایدار است تا تضمین شود که رقابت به رویارویی یا درگیری منحرف نمی‌شود و این همان چیزی است که جهان هم از آمریکا و هم از چین انتظار دارد»
«همکاری به نفع دو کشور و کل بشریت»
ازسوی دیگر، رئیس‌جمهوری چین روز جمعه در دیدار با بیل گیتس، بنیانگذار شرکت مایکروسافت به تمایل احتمالی برای کاهش تنش‌ها اشاره کرد و گفت: «ایالات متحده و چین می‌توانند به «نفع دو کشور» با یکدیگر همکاری کنند.» شی جین‌پینگ افزود: «من معتقدم که اساس روابط چین و آمریکا در مردم نهفته است. در شرایط کنونی جهان، ما می‌توانیم فعالیت‌های مختلفی را انجام دهیم که به نفع دو کشور، مردم کشورمان و کل نسل بشر باشد.» به نظر می‌رسد که واشنگتن نیز در پی تنش‌زدایی است. جو بایدن روز شنبه در جریان سفری به ایالت پنسیلوانیا تمایل خود را به دیدار با شی جین‌پینگ، همتای چینی اعلام کرد و به خبرنگاران گفت که امیدوار است طی چند ماه آینده، دوباره با شی دیدار و در مورد «اختلافات مشروع» دو کشور و همچنین «چگونگی کنار آمدن با یکدیگر» با او گفتگو کند. به این ترتیب، این احتمال وجود دارد که رهبران چین و ایالات متحده آمریکا در نشست ماه سپتامبر «گروه 20» در دهلی نو و همچنین در اجلاس سران همکاری اقتصادی آسیا-اقیانوسیه در نوامبر در سانفرانسیسکو با یکدیگر دیدار کنند.
دیدگاه تان را بنویسید