صف‌آرایی برای مقابله با جنگ تجاری آمریکا

صدراعظم آلمان، آنجلا مرکل آخر این هفته میزبان ولادمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه خواهد بود. ناظران معتقدند این دیدار در واکنش به جنگ تجاری و دیپلماسی غیرقابل پیش‌بینی کاخ سفید برگزار خواهد شد. ترامپ که این روزها دوستان را دشمن و دشمنان را دوست خطاب می‌کند از این دیدار متضرر خواهد شد

بنا به اعلام استفان سیبرت، سخنگوی دولت آلمان، رهبران روسیه و آلمان روز شنبه در اقامت‌گاهی در نزدیکی برلین با یکدیگر دیدار خواهند داشت. بنا به اعلام وی در این دیدار موضوعاتی همچون وضعیت سوریه، درگیری‌های شرق اوکراین و احداث خط لوله گاز طبیعی از روسیه به آلمان مورد بحث قرار خواهد گرفت.

اما تحلیل‌گران معتقدند که برنامه کاری این دیدار فراتر از موضوعات اعلام شده است و در حقیقت برای واکنش مناسب به جنگ تجاری آمریکا و تقویت همکاری‌های دوطرفه ترتیب داده شده است. هر دو کشور با افزایش تعرفه‌های فولاد و آلمینیوم توسط آمریکا مواجه‌اند و نگران اقدامات اخیر ترامپ علیه ترکیه هستند. موضوعی که می‌تواند اقتصاد دو کشور را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

مرکل و پوتین پیش از این در ماه می در اقامت‌گاه تفریحی پوتین در سوچی با یکدیگر دیدار کردند.

استفان میستر، رییس برنامه «اروپای مرکزی و شرقی و روسیه» در شورای روابط خارجی آلمان در این رابطه گفت: «من این دیدار را نشانه نزدیکی روابط برلین و مسکو نمی‌دانم اما دو طرف منافع مشترکی دارند و برای رسیدن به راه‌حل در این باره انگیزه بالایی برای همکاری دارند»

به نظر می‌رسد که موضوع اصلی دیدار دو طرف پروژه احداث خط لوله Nord Stream 2 است. روسیه در این پروژه از طریق دریای بالتیک اوکراین و لهستان را دور خواهد زد و مستقیما گاز خود را به آلمان صادر خواهد کرد.

ایالات متحده همواره با این پروژه مخالف بوده است و ماه پیش، ترامپ پیش از آغاز نشست سران ناتو در بروکسل، شدیدا این پروژه را محکوم کرد به همین دلیل آلمان را «اسیر روسیه» خواند.

آلمان پس از حمله روسیه و اوکراین و انضمام کریمه به سرزمین‌های روسیه در سال 2014 این کشور را تحریم کرده است. البته تاریخ روابط اقتصادی و سیاسی دو کشور مملو از افت و خیزهای این‌چنینی بوده است؛ جنگ‌های خونین و تجربه سلطه روسیه بر آلمان شرقی از مهمترین برگ‌های تاریخ دو کشور است. آلمان امروزه میزبان بیش از سه میلیون دو رگه روسی-آلمانی است. این گروه معتقدند فرزندان خونی آلمان‌هایی هستند که قرن‌ها پیش از این کشور به روسیه مهاجرت کرده‌اند و بنابراین حق شهروندی برای خود قائلند.

تاریخچه روابط مرکل و پوتین در سال‌های گذشته نیز حائز اهمیت است، اگرچه گاها این روابط سرد بوده است. مرکل به زبان روسی  مسلط است و در مقابل همتای روس وی نیز می‌‌تواند به فصاحت آلمانی صحبت کند.

مرکل سابقه طولانی در مجامع بین‌المللی دارد و همواره نشان داده در برابر رهبران مستبد دنیا محکم ایستاده است. این دو همواره با یکدیگر گفتگوهای تلفنی داشته‌اند و حتی اشغال اوکراین توسط روسیه و افزایش تنش بین دو کشور نیز این رسم را از بین نبرده است.

پس از آنکه ترامپ موضوع خط لوله Nord Stream 2 را هدف حمله لفظی خود قرار داد، سرگی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه به آلمان سفر کرد و با مرکل و همتای آلمانی خود، هایکو ماس دیدار داشت. در این سفر ژنرال والری گراسیموف، فرمانده ارشد ارتش روسیه نیز لاوروف را همراهی کرد تا دو طرف در مورد سوریه بحث و تبادل نظر داشته باشند.

پس از سال 2015 و بروز بحران مهاجرت در اروپا و آلمان، مرکل هدف حملات سیاسی مخالفین خود قرار گرفته است. عدم واکنش مناسب وی به بحران انسانی سوریه و ورود هزاران سوری به خاک آلمان برای مرکل دردسر ساز شده است، البته پس از سال 2015 نرخ قبول پناه‌جو توسط آلمان به شدت کاهش یافت.

در صورتی که مرکل بتواند بر سر بازگشتن پناه‌جویان سوری به کشورشان موفقیتی کسب کند، موقعیت سیاسی وی بهبود خواهد یافت. با توجه به نقش برجسته مسکو در حفظ بشار اسد آلمان نیازمند مشارکت روسیه در این فرایند است.

درگیری‌ها در شرق اوکراین و حمایت مسکو از شورشیان اوکراینی باعث شد تا آلمان و فرانسه دست به کار شوند و برای برقراری صلح موافقت‌نامه مینسک را ترتیب دهند. اما درگیری‌ها پس از آن نیز ادامه یافت. علاوه بر این متحدان آلمان در اتحادیه اروپا نگران پروژه خط لوله Nord Stream 2 هستند و معتقدند که این خط لوله امید اروپایی‌ها برای ثبات دائم در این قاره را از بین خواهد برد و روسیه با دور زدن اوکراین و قطع درآمد سواپ گاز این کشور، انگیزه‌ اصلی خود برای حفظ صلح با این کشور را از دست خواهد داد.

با این وجود سخنگوی مرکل روز دوشنبه با تاکید بر نقش اساسی اوکراین به عنوان درگاه اصلی گاز اروپا، این نگرانی‌ها را بی‌دلیل خواند.

در مقابل آمریکا هم بیکار ننشسته است. آنها پس از ترور مامور دوجانبه روسیه و دخترش در سالزبری انگستان، تحریم‌های جدیدی را علیه روسیه اعمال کردند اما کماکان شرکت‌های آلمانی فعال در روسیه تحت تاثیر این اقدامات قرار نگرفته‌اند.

با این وجود مایکل هارمس رییس انجمن فعالیت‌های اقتصادی شرق آلمان اعلام کرد: «خطر تاثیرپذیری بانک‌ها و شرکت‌های انرژی آلمان در روسیه یکی از انگیزه‌های دو طرف برای همکاری‌های بیشتر است؛ به نظر من تغییری در روابط برلین و مسکو به وجود نخواهد آمد اما دو کشور با توجه به سیاست خارجی آمریکا در ماه‌های اخیر در مورد موضوعات مشخص همکاری‌های نزدیکتری خواهند داشت»