درپی مخالفت حماس با تبادل یکباره اسرا، سناریوی تل‌آویو و واشنگتن درحال شکل‌گیری است
انحراف از آتش‌بس و شروع جنگ گرسنگی در غزه
رامین پرتو
تبادل اسرا میان حماس و اسرائیل در مرحله اول، بر اساس توافقی که با میانجیگری قطر و مصر و بر اساس طرح ایالات متحده صورت گرفت، موجب شد تا بخش مشخصی از اسرای دو طرف مبادله شوند اما در این راستا باید توجه شود که از چند روز پیش قصد بر آن بود تا تبادل اسرا در مرحله دوم اجرایی شود اما حالا نه تنها این اتفاق رخ نداد، بلکه شاهد آن هستیم که وضعیت به سمت بحران جدید پیش می‌رود. واقعیت این است که در شرایط کنونی آنچه در حال رخ دادن در پرونده غزه است، به صورت کلی نشان می‌دهد که یک وضعیت دوگانه در پرونده غزه در حال شکل گرفتن است؛ به گونه‌ای که از یک سو شاهد کارشکنی اسرائیل با اهرم ایالات متحده هستیم و در این میان نتانیاهو دائماً به دنبال آن است تا با فشار بر میانجیگرانی مانند مصر و قطر از سوی آمریکا، به صورت مشهود حماس را زیر تیغ ببرد و اسرای خود را آزاد کند. در مقابل، حماس هم بر این عقیده است که باید تبادل اسرای دو طرف بر اساس توافق میان طرفین انجام شود که این موضع باعث خلق یک دوگانگی مشخص شده است.
در این میان حالا وضعیت به سمتی رفته که اوضاع و احوال در غزه مجدداً در حال بازگشت به بحران است؛ چراکه روز گذشته (یکشنبه) بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل اعلام کرد با توجه به مخالفت حماس با پیشنهاد استیو ویتکاف، نماینده آمریکا در غرب‌آسیا تصمیم بر این است که اگر حماس روی موضع خود پافشاری کند و اسرا را آزاد نکند، اقدام دیگری را در دستور کار قرار دهیم. وی افزود اسرائیل با هماهنگی کامل با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا و تیمش با این پیشنهاد نماینده آمریکا موافقت کرد. نتانیاهو تهدید کرد حماس اگر گمان می‌کند که می‌تواند بدون آزادی اسرای اسرائیل، آتش‌بس را تمدید کند، در اشتباه است.
وی همچنین گفت که حماس ۵۹ اسیر اسرائیل را تحت اسارت دارد که ۲۴ تن از آنها زنده هستند و اسرائیل از هیچ اسیری نمی‌گذرد و برای آزادی همه آنها مصمم است. نخست‌وزیر اسرائیل مدعی شد که تل‌آویو در طول مرحله اول آتش‌بس، مفاد توافق را نقض نکرده اما حماس بارها آنرا نقض کرده است. وی مدعی شد آتش‌بس موقت رایگانی بدون آزادی اسرای اسرائیلی وجود نخواهد داشت. نتانیاهو مدعی شد حماس همه تدارکات و کالاهایی که وارد غزه می‌شود، تصاحب می‌کند و اگر احساس کنیم مذاکرات آتش‌بس بی‌نتیجه است به جنگ در غزه باز می‌گردیم. اما اگر حماس با پیشنهاد ویتکاف موافقت کند، بلافاصله آنرا اجرایی خواهیم کرد.
حماس، تصمیم نتانیاهو برای جلوگیری از ورود کمک‌های بشردوستانه به نوار غزه را محکوم کرد و آن را تلاشی برای اعمال فشار سیاسی و نقض آشکار توافق‌های موجود دانست و اینکه چنین اقدامی به معنای تزریق گرسنگی به مردم این منطقه است
ویتکاف چه پیشنهادی داد؟
نکته مهم اینکه اساساً نماینده آمریکا در غرب‌آسیا پیشنهاد کرده بود آتش‌بس موقت در ماه مبارک رمضان و همچنین «عید فَسَح» میان حماس و اسرائیل برقرار شود. بر اساس پیشنهاد ویتکاف، در اولین روز آتش‌بس، نیمی از اسرای مرده و زنده آزاد خواهند شد و بقیه اسرا نیز پس از برقراری آتش‌بس دائمی آزاد می‌شوند. استیو ویتکاف پس از این نتیجه‌گیری که در این مرحله امکان نزدیک کردن دو طرف برای پایان دادن به جنگ وجود ندارد و زمان بیشتری برای مذاکرات در مورد آتش بس دائمی نیاز است، این طرح را پیشنهاد کرد. بر اساس این طرح، اسرائیل می‌تواند پس از ۴۲ روز در صورت بی‌نتیجه ماندن مذاکرات، جنگ را
از سر بگیرد.
با نگاهی به این مساله به وضوح می‌توان دید که تیم ترامپ در این راستا در حال پیش بردن یک سناریو با دو هسته است. پوسته این سناریو را باید پیشنهاد ایالات متحده برای ختم جنگ دانست اما در بطن آن نخست، مساله تبادل یکباره اسرای اسرائیل توسط حماس مطرح است و دوم اینکه ویتکاف به دنبال اعمال یک تبصره در توافق مذکور از خارج است تا بتواتد دست اسرائیل را برای اعمال هرگونه حمله مجدد به غزه باز بگذارد؛ چراکه بینش راست‌گرایی در تل‌آویو حالا از واشنگتن و به خصوص کاخ‌سفید نشأت می‌گیرد و به نوعی با آن همپوشانی دارد.
تزریق مجدد گرسنگی به غزه
پس از اظهارات نتانیاهو طی روز گذشته (یکشنبه)، یکباره خبری منتشر شد که نشان می‌دهد او باز هم به دنبال به آشوب کشیدن غزه از حیث انسانی است. دفتر نخست‌وزیری اسرائیل اعلام کرد که بنیامین نتانیاهو از صبح دیروز (یکشنبه) دستور توقف کامل ورود کالاها و کمک‌های انسانی به نوار غزه را صادر کرده است. طبق گزارش شبکه العربی، بر اساس این بیانیه، این اقدام در پی پایان یافتن مرحله نخست توافق آتش‌بس و همچنین امتناع جنبش حماس از پذیرش پیشنهاد مطرح‌شده از سوی استیو ویتکاف، نماینده آمریکا در منطقه غرب آسیا صورت گرفته است. رسانه‌های اسرائیل نیز گزارش دادند که نتانیاهو این تصمیم را با هماهنگی با دولت آمریکا اتخاذ کرده است.
نماینده آمریکا در غرب‌آسیا پیشنهاد کرد که آتش‌بس موقت در ماه مبارک رمضان و همچنین «عید فَسَح» میان حماس و اسرائیل برقرار شود، اما درعین‌حال دست اسرائیل را برای حمله به غزه پس از 42 روز باز گذاشته است
در این راستا جنبش حماس در بیانیه‌ای رسمی، تصمیم بنیامین نتانیاهو برای جلوگیری از ورود کمک‌های بشردوستانه به نوار غزه را محکوم کرد و آنرا تلاشی برای اعمال فشار سیاسی و نقض آشکار توافق‌های موجود دانست. حماس تأکید کرد که اسرائیل در تلاش است تا شکست‌های نظامی خود در پانزده ماه گذشته را که با مقاومت و پایداری مردم فلسطین مواجه شده، از طریق فشارهای سیاسی و اقتصادی جبران کند. این جنبش اعلام کرد که نتانیاهو با این اقدام، درصدد تأمین منافع سیاسی داخلی خود، بدون توجه به وضعیت اسرا و پیامدهای انسانی این تصمیم، است.
دفتر اطلاع‌رسانی غزه هم تاکید کرد که ممانعت از کمک‌رسانی‌ها در واقع به معنای جنگ گرسنگی علیه ساکنان غزه است که به طور کلی به این کمک‌ها متکی هستند و ما درباره نتایج سکوت در برابر نقض‌های اسرائیل و تحت فشار نگذاشتن آن در شرایطی که به نقض توافق آتش‌بس ادامه می‌دهد، هشدار دادیم و اکنون از طرف‌های میانجی می‌خواهیم اسرائیل را برای عمل به تعهدات خود در این توافق، تحت فشار بگذارد.
رایزنی دوباره برای آتش‌بس
در سایه این تحولات، شبکه ۱۲ اسرائیل گزارش داد که قرار است هیئت مذاکره کننده اسرائیل به منظور بررسی پیشنهاد جدید توافق آتش‌بس در نوار غزه به قاهره سفر کند. طبق گزارش این شبکه، پیشنهاد جدید ارائه شده شامل تمدید ۲ هفته‌ای توافق آتش‌بس در ازای آزاد شدن سه اسیر زنده اسرائیلی و تحویل جسد سه اسیر دیگر به اسرائیل است.
منابع مصری هم به العربی الجدید گفتند یک پیشنهاد مصری برای نزدیک کردن دیدگاه‌ها میان اسرائیل و مقاومت جهت تضمین تداوم آتش‌بس در غزه وجود دارد. در این پیشنهاد ذکر شده است که مرحله اول آتش‌بس به جای ۶ هفته تنها ۲ هفته تمدید شود و سه اسیر اسرائیلی زنده و سه اسیر کشته شده هم آزاد شوند. این در حالست که ظهر دیروز (یکشنبه) گدعون ساعر، وزیر خارجه اسرائیل در اظهاراتی که نشان از سیاست وقت‌کشی اسرائیل دارد، اعلام کرده بود که تل‌آویو آماده اجرای مرحله دوم توافق آتش‌بس است، اما این کار را بدون هزینه و دریافت امتیاز از مقاومت فلسطین انجام نخواهد داد؛ این در حالیست که محمود مرداوی، از رهبران جنبش حماس روز گذشته (یکشنبه) از اسرائیل خواست مرحله دوم توافق آتش‌بس را عملی کند.
حال باید منتظر ماند و دید که تبادل اسرا و آتش‌بس اجرایی می‌شود یا اینکه باید منتظر شروع حملات اسرائیل به غزه باشیم.
دیدگاه تان را بنویسید