همزمان با تلاش عراق برای اخراج نظامیان آمریکا، اقلیم کردستان خواهان ادامه حضور آنها شد؛
اختلاف اربیل و بغداد بر سر یک پرونده کهنه
فرشاد گلزاری
حضور نظامی ایالات متحده در کشورها و مناطق مختلف جهان از جمله مسائل چالشی و پربحثی است که هم در داخل آمریکا و هم در داخل کشورهای میزبان همیشه موجب نزاع سیاسی شده است. به عنوان مثال در اواسط ماه می 2022 تظاهراتی در مرکز استان «ناها» در اوکیناوا واقع در جنوب ژاپن برگزار شد و تعداد زیادی از مردم درخواست خود برای کاهش حضور نظامی آمریکا در این منطقه را بار دیگر مطرح کردند. در افغانستان طی 20 سال گذشته حضور نظامیان ایالات متحده به طور مستقل و یا به صورت پایگاه‌های مرکب با ناتو، بارها زیر سوال رفته و انتقادهای گسترده مردم و طیف‌های گوناگون این کشور را در بر داشته است. در برخی از کشورهای آفریقایی هم روند انتقادی به قوت خود علیه ایالات متحده و حضور نظامی آن پابرجاست و در برهه‌ای هم حضور نظامیان ایالات متحده در کشورهای حاشیه خلیج فارس مورد اعتراض بوده است. فارغ از اینکه دولت‌ها در اقصی نقاط دنیا حضور نظامی ایالات متحده در خاک خود را به نوعی تضمین کننده امنیت‌شان قلمداد می‌کنند اما باید توجه داشت که طیف‌هایی در داخل این کشورها با سیاست دولت مستقر مخالفت می‌کنند و جالب اینجاست که همین مخالفت‌ها در درون آمریکا و در میان مقامات دو حزب دموکرات و جمهویخواه وجود دارد.
وزیر خارجه عراق اعلام کرده مذاکرات عراق و آمریکا در مورد خروج نیروهای ائتلاف بین‌المللی از این کشور ادامه دارد اما در حال حاضر هیچ تصمیم یا برنامه‌ای برای خروج این نیروها وجود ندارد که این سخنان را باید در واکنش به مواضع اخیر نخست‌وزیر عراق دانست
همین حالا بسیاری از سیاستمداران و حتی ژنرال‌های برجسته آمریکایی این سوال را مطرح می‌کنند که آمریکا 20 سالر افغانستان علیه طالبان جنگید و میلیاردها دلار هزینه کرد تا مجدداً همان طالبان را با امضای یک توافق به کابل بازگرداند! با تمام این تفاسیر یکی از نقاطی که هنوز اختلافات زیادی در مورد حضور و یا عدم حضور نظامیان آمریکا در آن وجود دارد «عراق» است و تهران هم بارها حضور نظامیان آمریکا در این کشور همسایه را به باد انتقاد گرفته است. این انتقادها از سال 2003 و پس از سقوط حکومت بعث رهبری صدام شروع شد و در نهایت به جایی رسیده است که در پارلمان عراق و پس از ترور سردار سلیمانی مصوبه‌ای برای خروج نظامیان آمریکا روی میز گذاشته شده که هنوز هم خبری از اجرای کامل آن نیست و فقط هرازچندگاهی صداهایی از بغداد در این رابطه بلند می‌شود که اخیراً هم این انتقادها به دلیل حملات اسرائیل به غزه علیه آمریکا در عراق به اوج خود رسیده است. به گونه‌ای که اکرم الکعبی، دبیرکل جنبش النجبای عراق اعلام کرده که مقاومت این کشور به اقدامات خود برای آزادسازی عراق و هدف قرار دادن پایگاه‌های اسرائیل در فلسطین اشغالی ادامه می‌دهد. او در بخشی از سخنان خود اعلام کرده که جنبش النجبای عراق مخالف مذاکرات بغداد برای زمان‌بندی خروج آمریکایی‌ها از عراق نیست اما کسی که گمان می‌کند آمریکایی‌ها با مذاکره تسلیم شده و از عراق خارج خواهند شد، دچار توهم شده و در قبال آنها صرفاً زبان زور و سلاح جواب می‌دهد. این اظهارات که در گذشته هم از سوی برخی دیگر از مقامات طیف شیعیان عراق مطرح شده به خوبی نشان می‌دهد که در این خصوص اختلافاتی در بغداد وجود دارد که هر چند ماه یکبار و با توجه به تحولات سیاسی- نظامی در منطقه شدت می‌گیرد.
اینکه چرا کاخ‌سفید برنامه‌ای برای دیدار بارزانی با مقامات آمریکا ترتیب نداده موضوعی است که به نظر می‌رسد ریشه در دیدار نخست‌وزیر عراق و کامالا هریس در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ دارد و نشان می‌دهد اختلافات اربیل و بغداد همچنان در زمینه‌های مختلف وجود دارد
کُردها و یک مخالفت دیرینه!
در مورد خروج نظامیان ایالات متحده روز گذشته (شنبه) فواد حسین، وزیر خارجه عراق در حاشیه نشست انجمن دیپلماسی آنتالیا در گفت‌وگویی که با خبرنگار خبرگزاری اسپوتنیک داشت مجدداً به این موضوع اشاره کرد. او در بخش ابتدایی مصاحبه‌اش اعلام کرده که واشنگتن از دولت عراق به دلیل هشدار ندادن پیش از حملات هوایی علیه اهدافی در دوم فوریه در خاک عراق، از دولت بغداد عذرخواهی کرده است. اما بخش مهم این مصاحبه جایی بود که وی اعلام می‌کند که مذاکرات عراق و آمریکا در مورد خروج نیروهای ائتلاف بین‌المللی از عراق ادامه دارد اما در حال حاضر هیچ تصمیم یا برنامه‌ای برای خروج این نیروها وجود ندارد. اظهارات فواد حسین در پی این مطرح می‌شود که محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق در تاریخ ۱۰ ژانویه 2024 اعلام کرد که که عراق به دنبال خروج ائتلاف نظامی بین‌المللی از قلمرو خود است که برای مبارزه با سازمان تروریستی «داعش» ایجاد شده بود، زیرا می‌تواند از خود در برابر تروریسم محافظت کند. پس از آن، در اوایل فوریه، کمیته امنیت و دفاع پارلمان عراق از دولت این کشور خواست تا به سرعت، به توافقی درباره خروج نیروهای مسلح کشورهای عضو ائتلاف بین‌المللی از عراق برسد. همچنین چهارشنبه هفت گذشته عبداللطیف رشید، رئیس‌جمهور عراق هم در گفت‌وگو با شبکه خبری الحدث گفت که حضور آمریکا و نیروهای ائتلاف با توافق دولت عراق صورت گرفت و خروج این نیروها از کشور تصمیمی است که دولت با هماهنگی احزاب سیاسی و پارلمان گرفته است. به دنبال این اظهارات، نورالدین ویسی، مشاور نخست‌وزیر اقلیم کردستان عراق تاکید کرد که نیروهای عراقی نمی‌توانند خلأ ناشی از خروج نیروهای آمریکایی از عراق را پر کنند. اگر این اظهارات را در کنار سخنان رئیس جمهوری عراق که به زیرکی نقش احزاب سیاسی حاضر در بغداد در تصویب خروج آمریکایی‌ها از عراق را مورد اشاره قرار داد، بگذاریم به وضوح می‌بینیم که اساساً کردستان عراق به دلیل روابط قدیمی و عمیقی که با واشنگتن دارد خواهان خروج نیروهای نظامی این کشور نیست و لااقل به دنبال آن است تا ایالات متحده پایگاه نظامی خود در اربیل با نام «پایگاه الحریر» را حفظ کند که البته باید توجه داشت که رئیس جمهوری فعلی عراق بر اساس قانون اساسی از طیف کُردها است! در این راستا باید به سفر مسرور بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم کردستان عراق به واشنگتن هم اشاره داشت. اگرچه بسیاری از منابع خبری اعلام کردند که او برای حضور در دادگاه برای پاسخگویی به پرونده شکایت‌های شخصی وارد آمریکا شده اما به هر ترتیب منابع آمریکایی اعلام کردند که جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا و کامالا هریس، معاون بایدن از دیدار با وی خودداری کرده‌اند و بارزانی صرفاٌ با وزیر خارجه ایالات متحده و مقامات پنتاگون دیدار داشته است. اینکه چرا کاخ‌سفید برنامه‌ای برای دیدار بارزانی با مقامات آمریکا ترتیب نداده موضوعی است که به نظر می‌رسد ریشه در دیدار نخست‌وزیر عراق و کامالا هریس در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ دارد. علاوه بر این مسائل باید متوجه بود که پنجشنبه گذشته نیز دادگاه عالی فدرال عراق درخصوص پرداخت حقوق کارکنان اقلیم کردستان یک رأی قطعی و الزام‌آور صادر کرده و از این به بعد بغداد مستقیماً حقوق آنها را پرداخت می‌کند که این موضوع برای اربیل خوشایند نبوده است. حال باید دید منازعه چندضلعی اربیل و بغداد به کجا خواهد رسید.
دیدگاه تان را بنویسید