دبیر سندیکای صنعت برق در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»:
امیدی به وزارت نیرو برای حل ناترازی برق نیست
رامتین موثق
از پایان دولت سیزدهم بحران ناترازی برق نمود فزاینده‌ای پیدا کرده و صنایع و خانه‌ها با خاموشی‌های گسترده مواجه شدهاند. این بحران چون راه‌حلی برای فائق آمدن بر آن تدبیر نشده بود به دولت چهاردهم نیز سرایت کرد. وزیر نیروی دولت چهاردهم هم که میراث دولت قبل برای پزشکیان و ظاهرا حاصل سهم‌خواهی‌های پشت‌پرده است؛ همچون همپای خود در دولت رئیسی، فقط راهکار خاموش کردن صنایع و خانه‌ها را در چنته دارد و به قول حسین سلاح‌ورزی، رئیس پیشین اتاق بازرگانی ایران، «ظاهرا جناب علی‌آبادی ماموریت ناتمام خود در وزارت صمتِ دولت قبل برای تعطیلی تولید و صنعت را در دولت چهاردهم و در لباس وزیر نیرو تکمیل می‌کنند!» حتی در آخرین اظهارات وزارت تحت فرمان او اعلام کرده که صنایع برق خود را تامین کنند! قاچاق برق هم تایید شده و دولت هم به مردم اعلام کرده است که ماینرها را معرفی کنید و جایزه بگیرید. عبدالله رمضان‌زاده، سخنگوی دولت دوم اصلاحات در این خصوص، در فضای مجازی نوشت: «این حرف‌ها را جدی نگیرید چون اگر بخواهند در یک چشم به هم زدن خودشان می‌توانند پیدا کنند! شاید تولید رمز ارزها دست ازمابهتران است!»
برای بررسی نقش دولت در ناترازی برق و راهکارهای وزارت نیرو برای حل این مسائل، «توسعه ایرانی» گفت‌وگویی با مهدی مسائلی، دبیر سندیکای صنعت برق، داشته است که در ادامه می‌خوانید.
مفهوم نادرستی از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی داریم
دبیر سندیکای صنعت برق در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، درباره نقش دولت‌ها در بروز ناترازی برق در کشور عنوان کرد: باید درنظر بگیریم صنعت انرژی در بعد وسیعش، قطع به یقین بدون حضور دولت غیرممکن است.
مهدی مسائلی با تاکید بر اینکه دولت را در صنعت برق نمی‌توان حذف کرد چون این صنعت هزینه‌های اولیه بسیار بالایی دارد و دولت‌ها همیشه باید راه‌انداز باشند، افزود: درست است که بحث‌های خصوصی‌سازی مطرح می‌شود و برق به وسیله بخش خصوصی به ایران آمده اما واقعیت اینست که در هیچ جای دنیا اینطور نبوده که دولت بگوید عده‌ای برای من برق درست کنند و یک راه‌اندازی اولیه توسط دولت انجام شده و از یکجایی به بعد، ادامه مسیر به بخش خصوصی واگذار شده است.
او بیان کرد: در صنعت برق روی شیب مناسبی در کشور جلو می‌رفتیم تا از یکجایی که مقداری سیاست‌ها تغییر کرد و یک برداشت اشتباه از اینکه وقتی می‌گوییم بخش خصوصی می‌خواهد سرمایه‌گذاری کند، شکل گرفت و اینطور فکر کردند که سرمایه‌گذاری بخش خصوصی مانند این می‌ماند که یک وام بی‌بهره با بازپرداخت نامعلوم بدهد.
این کارشناس تصریح کرد: این روند به یک عادت تبدیل شد و این روند، باعث شد آهنربای جذب سرمایه در این صنعت ضعیف شود و ثانیا خود دولت، از دولت یازدهم به این طرف، میزان احداث نیروگاه را کاهش داد.
به گفته او، این برداشت ناصحیح از مفهوم بخش خصوصی از زمان هدفمندی یارانه‌ها کلید خورد و از آن زمان، فشار را بر گرده بخش خصوصی گذاشتند به این صورت که یارانه‌ها را از برق تامین کردند. این باعث شد که بدهی صنعت به بخش خصوصی دائما زیاد شود و این رویه تبدیل به یک عادت شد.
دریای وسیع پیمانکاران به جوی آب تبدیل شد!
مسائلی همچنین به کمتر و کوچکتر شدن پیمانکاران در این صنعت اشاره کرد و گفت: اگر از سال‌های بعد از جنگ تا سال ۸۹ را، که هدفمندی یارانه آغاز شد، درنظر بگیریم، می‌بینیم که پیمانکاران در ایران در حال رشد بودند اما امروزه، دوران خشکسالی پیمانکاران است.
او با عنوان اینکه پیمانکاران بسیار بزرگی در ایران و در صنعت برق به وجود آمده بودند اما اکنون نسبت به گذشته بسیار بسیار کوچکتر شدهاند، اذعان کرد: یعنی از یک دریای بزرگ به دریاچه و از دریاچه به یک رودخانه و امروز تبدیل به یک جوی آب شدند. چرا این اتفاق افتاد؟ چون نیاز دولت و سرمایه‌گذاری‌های دولت در پروژه‌های احداث کاهش پیدا کرد. از آنطرف به دلیل بدعهدی دولت در بازگشت مطالبات بخش خصوصی، آهنربای جذب سرمایه هم ضعیف شد و عملا امروز به جایی رسیدیم که برق تبدیل به کیمیا شده است.
دبیر سندیکای صنعت برق همچنین تاکید کرد: وقتی برق نباشد، نبض صنعت و زندگی درست نمی‌زند. وقتی برق می‌رود، عمدتا در خانه‌ها بخاری نیست و با خاموشی پکیج خانه یخ می‌کند و وقتی برق می‌آید، باید زمان قابل توجهی انرژی مصرف شود تا شوفاژها بتوانند خانه را گرم کنند.
موجویت مدیران توانا به کیمیا تبدیل شده است
به اعتقاد مسائلی، وارد چرخه‌ای شده‌ایم که سیستم را ناتراز و ناترازتر می‌کند و برای اینکه این سیستم را برگردانیم، باید دانست که برای صنعت چهار راس وجود دارد تا بتواند خود را پیدا کند.
او این چهار راس را، پول، سوخت، آب و مدیریت خرد و کلان دانست و اظهار کرد: پس یک چهارضلعی نامنتظم داریم که مسلما بخش سوخت آن با یک چالش بسیار بزرگ مواجه است. برای حل مشکل سوخت یک سرمایه‌گذاری بسیار عظیم می‌خواهد و قطع به یقین این موضوع با اتکا به داخل محال است که حل شود و حتما نیازمند توانمندی‌های خارجی است.
این تحلیلگر حوزه انرژی اضافه کرد: بحث آب هم که مشخص است، امروز وضعیت بارش‌ها در کشور را می‌بینیم و یک چالش عظیم در بحث آب داریم و ازین لحاظ برای برق اهمیت دارد که به هرحال نیروگاه که با هوا خنک نمی‌شود و نیروگاه آب می‌خواهد. بحث پول که در تمام این رئوس مهم است و بخش زیادی از این پول به ارتباطات بین‌المللی و تراز تجاری ایران با دنیا برمی‌گردد که باید یک فکر کلان برای آن کرد.
مسائلی درباره مشکلات مدیریت در کشور توضیح داد: در بحث مدیریت کلان و خرد، با این حداقل‌ها باید گام‌های بهینه برداشت. فراموش نکنیم که حتما یکی از این گام‌های بهینه، در راستای تقویت این آهنربای سرمایه‌گذاری است. این سرمایه‌گذاری از دو جنبه است، یکی کسانی که حاضرند به جای دولت هزینه کنند و نتیجه را به دولت واگذار کنند تا پولش را دریافت کنند. یک بخش دیگر، خدمت‌رسانان و پیمانکاران و سازندگان هستند که اینها هم مطالبات سنگینی دارد.
او با عنوان اینکه این گام بهینه یک نگاه به گذشته و یک نگاه به آینده دارد، تصریح کرد: این کار سختی است و از هر مدیری هم بر نمی‌آید و مدیران بسیار خبره‌ای در این راستا می‌خواهیم که شاید اکنون موجودیت آنها حالت کیمیا پیدا کرده و تعدادشان اندک است.
در زمانی که می‌توانستیم حاضر نشدیم برای تجدیدپذیرها سرمایه‌گذاری کنیم
دبیر سندیکای صنعت برق همچنین درباره تجدیدپذیرها بیان کرد که اگر تاکنون در حوزه تجدیدپذیرها، توفیق لازم را پیدا نکردیم، ناشی از آهنربای جذب سرمایه است.
مسائلی ادامه داد: در زمان‌هایی که می‌توانستیم سرمایه خارجی جذب کنیم، حاضر نشدند این کار را بکنند و سرمایه‌گذاران خارجی هم حاضر نشد ارز به کشور ما بیاورد و بر نیروگاه‌های تجدیدپذیر هزینه کند و انرژی بگذارد. واقعا در آن زمان برای تجدیدپذیرها می‌توانستیم کار کنیم و نشد.
او یادآور شد: با وجود اینکه دولت سیزدهم گارانتی سرمایه‌گذاری‌ها را تضمین کرد اما می‌بینیم نیروگاه‌هایی که سرمایه‌گذار خصولتی داشتند، یک تکان اساسی خوردند و در وضعیت آن نیروگاه‌هایی که سرمایه‌گذار خصوصی داشتند، تغییری حاصل نشده است.
مهدی مسائلی: بدون دولت مشکل صنعت برق و حتی مسئله سوخت و انرژی قابل حل نخواهد بود. درست است که دولت باید از فضای دخالت و تصدی‌گری خارج شود و رگولاتور باشد اما اکنون آنقدر بحران شدید است که منهای ورود دولت و تسهیلاتش، حل آنها امکان‌پذیر نیست
این کارشناس مسائل انرژی با تصریح بر اینکه برای تامین چندده هزار کسری برق بایستی از اکنون فکر کنیم زیرا دوباره فصل گرما آغاز می‌شود و خود مزیت بر علت چالش‌ها است، عنوان کرد: خوشبختانه بحث‌های تجدیدپذیر از تحریم عاری هستند و حاکمیت ما باید برای شکل‌گیری این نیروگاه‌ها کمک کند و موانع این راه را، اعم از تخصیص ارز و واردات تجهیزات، از سرراه بردارد.
او با اشاره به اینکه این کار مدیریت ویژه‌ای می‌طلبد، تاکید کرد: مدیریت نباید فقط در حرف باشد و امروز یک کار عملی بهتر از هزاران حرف است. مسئولین باید جدی پای کار باشند؛ برای مثال زمین‌های زیادی در سطح کشور داریم و اینها را باید به نیروگاه‌های خورشیدی تبدیل کنیم.
بدون حضور دولت، چالش برق حل نمی‌شود
مسائلی مطرح کرد که بدون دولت مشکل صنعت برق و حتی مسئله سوخت و انرژی قابل حل نخواهد بود. درست است که دولت باید از فضای دخالت و تصدی‌گری خارج شود و رگولاتور باشد اما اکنون آنقدر بحران شدید است که منهای ورود دولت و تسهیلاتش، حل آنها امکان‌پذیر نیست.
او توضیح داد: قبول دارم که در عرصه کلان دولت باید رگولاتور باشد اما در این شرایط پرچالش، مقداری برداشتن این بار توسط بخش خصوصی ریسک بسیار بزرگی است اما در بلندمدت حتما باید انجام شود و اما اکنون عمق چالش‌ها آنقدر زیاد است که باید دست در دست هم حرکت کنیم.
وزیر نیرو چوب جادو ندارد
دبیر سندیکای صنعت برق درباره حضور علی‌آبادی به عنوان وزیر نیرو در دولت چهاردهم، عنوان کرد: باید دید به او چه وضعیتی تحویل داده شده است؛ آیا یک گلستان به او تحویل دادیم و اکنون یک خرابه است؟ ولی واقعیت اینست که ما وضعیت خیلی سالم و روبه‌راهی به وزیر نیروی دولت چهاردهم تحویل ندادیم.
مسائلی با اشاره به اینکه به سه راس دیگر این چهارضلعی باید توجه شود، ادامه داد: تامین سوخت که وظیفه وزیر نیرو نیست، اگر به گذشته برگردیم باید در برنامه‌ها می‌بوده است اما چیزی که او تحویل گرفته است، خالی است. ثانیا، سال به سال بر اساس رشد مصرف، باید مقداری نیروگاه در مدار می‌آمده که نیامده. همچنین باید درنظر گرفت که وزیر نیرو هم چوب جادو ندارد و ممکلت در شرایطی است که به لحاظ ارتباطی محدودیت‌هایی دارد و همینطور نیروگاه‌ها سوخت ندارند و منشا خاموشی‌ها هم همین است.
به گفته او، نقد بر عملکرد علی‌آبادی باید بر اساس آنچیزی باشد که به دولت تحویل داده شده است.
دبیر سندیکای صنعت برق در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: به هیچ‌وجه تعطیل کردن‌ها راهکار صحیحی برای عبور از این بحران نیست. به جای اصلاح ریشه نمی‌توان ساقه را قطع کرد. نمی‌توان گفت صنعت تعطیل شود و خانه‌ها هم خاموش چون برق نداریم. نقش حاکمیت اینجاست که مشخص می‌شود
مردم نقش پررنگی در ناترازی برق ندارند
این تحلیلگر با عنوان اینکه امروز باید با کمک حاکمیت و مردم از بحران خارج شد، تصریح کرد: مردم ما نقش پررنگی در این مشکلات ندارند و باید ببینیم چه به آنها تحویل دادیم و چرا امروز از آنها این توقعات را داریم. کجا در خانه‌های مردم تمهیداتی را الزام‌آور کردیم و امروز می‌گوییم که مصرف زیاد است؟
او افزود: امروز مردم و حاکمیت باید دست در دست هم بدهند تا با تمام قوای کشور به اضافه مردم بتوانیم از این چالش رد شویم. قطعا بخش خصوصی به عنوان سرباز این جبهه در خط مقدم حاضر است اما نباید بار اضافه به دوش او بگذاریم و نباید توقع داشته باشیم این بار سنگین را بکشد.
فقط شبکه را کنترل می‌کنند تا از پایداری خارج نشود
مسائلی در جواب به این پرسش که «آیا تاکنون از وزارت نیروی دولت چهاردهم اقدامی دیده شده است که امیدوار بود بتواند ناترازی برق را حل کند؟»، پاسخ منفی داد.
او ادامه داد: اعتقاد دارم این موج و این سیر آنقدر قوی است که دولت هنوز نتوانسته خود را پیدا کند تا بتواند اصلا فکر کند. هرچند که یکسری مذاکرات و تلاش‌ها صورت می‌گیرد اما فقط دولت کنترل می‌کند که شبکه از دست نرود.
دبیر سندیکای صنعت برق با اشاره مجدد به اینکه فقط شبکه را کنترل می‌کنند تا از پایداری خارج نشود، تاکید کرد که این کار، بسیار کار مهمی است و این کار، هنر است اما یادمان باشد که این بازی قشنگ نیست که امتیاز می‌آورد و حتما برای پیروزی باید گل زد.
مسائلی با یادآوری اینکه تابستان همین اتفاق افتاد، در همین دولت هم همین کار را انجام می‌دهند، تصریح کرد که ولی این کار در بلندمدت اصلا پاسخگو نیست.
او اظهار کرد: در این مقطع خاص تاریخی باید ملی‌تر به موضوع نگاه کنیم و مردم و حاکمیت در کنار هم باید مشکلات را حل کنند. نمی‌توان گفت دولتی هم که تازه سرکار آمده مسئول همه مشکلات است اما مسئولیت پذیرفته و باید پاسخگوی شرایط باشد زیرا به هرحال دولت سرکار آمده تا مجری باشد، ما هم به عنوان بخش خصوصی قطعا پشتیبان هستیم اما فرمان دست دولت است.
خاموشی راهکار حل ناترازی نیست
دبیر سندیکای صنعت برق با ابراز مخالفت با خاموشی‌ها، بیان کرد: به هیچ‌وجه تعطیل کردن‌ها راهکار صحیحی برای عبور از این بحران نیست. به جای اصلاح ریشه نمی‌توان ساقه را قطع کرد. نمی‌توان گفت صنعت تعطیل شود و خانه‌ها هم خاموش چون برق ندارم. این نداشته‌های دولت قطعا با این قطعی‌ها اصلاح نمی‌شود. برای حل آن باید کار و تولید کرد.
مسائلی افزود: با این شرایط نمی‌توان به مردم گفت در تاریکی بنشینند و صنعت هم تعطیل کند، این صنعت کارگر خود را چطور اداره کند؟ جالب است که در این حال، پشت هم برای دریافت مالیات پیامک می‌دهند و حتی روز جمعه بانک‌ها قسط کم می‌کنند.
او در پایان خاطرنشان کرد: نمی‌توان به مردم گفت شما نخورید تا من بخورم، هنگام اتفاق، پدر خانواده نمی‌تواند کنار بکشد و بگوید خودتان می‌دانید با گرفتاری‌هایتان. نقش حاکمیت اینجاست که مشخص می‌شود.
دیدگاه تان را بنویسید