جام ملت‌های اروپا به ایستگاه آخر رسید
و بالاخره فینال
سعید طالبی چابک
جام ملت‌های اروپا 2024 بعد از بازی‌های پرهیجان و برخی نتایج عجیب و دور از ذهن بالاخره به ایستگاه آخر رسید تا چهره قهرمان خود را بشناسد. فینالی که بین سهشیرها و ماتادورها برگزار می‌شود و حتما تماشایی خواهد بود.
فینالیست‌ها
در ابتدای یورو 2024 شاید کمتر کسی فکر می‌کرد اسپانیا به فینال برسد و پس از پایان دور گروهی کمتر کسی این شانس را برای انگلیس متصور بود. جام ملت‌های اروپا بالاخره به نقطه پایان می‌رسد. تنها یک مسابقه تا تعیین قهرمان قاره سبز باقی مانده که امشب بین تیم‌های ملی اسپانیا و انگلیس برگزار می‌شود. تب‌وتاب یک‌ماهه در گوشه و کنار مرز آلمان به پرده پایانی می‌رسد و تنها یک تیم می‌تواند روی قله فوتبال اروپا تاج پادشاهی را بر سر بگذارد. انگلیس برای نخستین جام اروپایی تاریخ خود نقشه می‌کشد اما ماتادورها بعد از ۱۲ سال سودای دستیابی به تاج و تخت از دست رفته را در سر دارند و در صورت پیروزی در فینال برلین با عبور از آلمان به پرافتخارترین تیم تاریخ جام تبدیل می‌شوند.
آن‌چه گذشت...
جام ملت‌های اروپا با پیروزی پنج بر یک آلمان میزبان مقابل اسکاتلند آغاز شد اما دیگر مدعیان جدی قهرمانی شروع جذابی در دور گروهی نداشتند. فرانسه با بازی بسته و حملات بی‌حاصل تنها تا دور نیمه‌نهایی دوام آورد و ایتالیا مقابل سوئیس زانو زد. انگلیس با وجود تمام کاستی‌ها و انتقادات لحظات به‌یادماندنی زیادی را در دور حذفی رقم زد؛ از ضربه نمایشی جود بلینگام و مهار پنالتی دیدنی جردن پیکفورد تا گل پیروزی‌بخش دیرهنگام اولی واتکینز در مسابقه چهارشنبه‌شب مقابل هلند. برخلاف انتظار، جدال اتریش و ترکیه به یکی از بهترین مسابقات جام تبدیل شد و یک پسر ۱۶ ساله احتمالا بهترین گل تورنمنت را به ثمر رساند. آمار گل‌های زده نسبت به دوره‌های اخیر کاهش یافت اما در یورو ۲۰۲۴ شاهد ۱۱ گل‌‌به‌خودی بودیم. اولی واتکینز با چهار لمس توپ به عنوان بهترین بازیکن زمین شناخته شد و گرت ساوت‌گیت که در دور گروهی توسط هواداران انگلیس هو می‌شد، حالا تنها یک قدم با کسب عنوان شوالیه و جاودانه کردن نامش در تاریخ فوتبال این کشور فاصله دارد.
المپیک برلین و اولین میزبانی از فینال یورو
فینال جام ملت‌های اروپا از ساعت ۲۲:۳۰ روز یکشنبه (۲۱:۰۰ به وقت محلی) در ورزشگاه المپیک برلین برگزار می‌شود. این بزرگ‌ترین ورزشگاه میزبان یورو ۲۰۲۴ است که ۷۱ هزار نفر گنجایش دارد و در بوندس‌لیگای دو از بازی‌های تیم هرتابرلین میزبانی می‌کند. همچنین فینال تمام ادوار جام حذفی آلمان از سال ۱۹۸۵ به بعد در این ورزشگاه برگزار شده است.
مرکز فوتبالی پایتخت آلمان علاوه بر این از مسابقات مهم ملی و بین‌المللی متعددی در سال‌های اخیر میزبانی کرده است. شاخص‌ترین آن بازی‌ها جدال ایتالیا و فرانسه در فینال جام جهانی ۲۰۰۶ و تقابل بارسلونا و یوونتوس در دیدار نهایی فصل ۱۶-۲۰۱۵ لیگ قهرمانان اروپاست. این ورزشگاه در طول جام از سه مسابقه دور گروهی، یک بازی در مرحله یک‌هشتم نهایی و یک دیدار مرحله یک‌چهارم نهایی میزبانی کرده است. این نخستین فینال جام ملت‌های اروپا در ورزشگاه المپیک برلین محسوب می‌شود.
علائم حیاتی سهشیرها
انگلیس شروع مقتدرانه‌ای در دور گروهی نداشت و بعد از برتری میلی‌متری در نخستین مسابقه مقابل صربستان، در دو بازی بعدی متوقف شد. پرونده گروه سوم یورو ۲۰۲۴ با هفت گل زده و پنج تساوی در ۶ بازی بسته شد. شاگردان ساوت‌گیت در نخستین مسابقه مرحله حذفی مقابل اسلواکی تا یک قدمی حذف هم رفتند اما در نهایت با شلیک برگردان بلینگام در دقیقه ۹۵ کار به تساوی کشیده شد تا هری کین در ابتدای وقت‌های اضافه تیمش را به مرحله بعد بفرستد.
بازی گره‌خورده مقابل سوئیس می‌توانست یک شکست و حذف تلخ دیگر را به دنبال داشته باشد اما بوکایو ساکا پنج دقیقه بعد از گل دقیقه ۷۵ امبولو، انگلیس را به بازی برگرداند تا مهار جردن پیکفورد روی ضربه پنالتی مانوئل آکانجی راه نیمه‌نهایی را باز کند. هرچه انگلیس بیشتر برای ماندن در جام مقاومت می‌کرد و زمان بیشتری از حضورش در آلمان می‌گذشت به نظر می‌رسید اوضاعش دارد بهتر می‌شود و علائم حیاتی‌اش بیشتر می‌شود. سهشیرها چهارشنبه‌شب هم با گل استثنایی ژاوی سیمونز از هلند عقب افتاد اما یک پنالتی بسیار سختگیرانه آنها را به بازی برگرداند تا بازی مساوی شود و در نهایت اولی واتکینز به زمین آمد تا در دقیقه ۹۰ انگلیس را به فینال بفرستد.
تغییرات به سبک دلوفئونته
شاید برای اینکه درباره مربی لاروخا از عبارتِ سبکِ دلوفئونته استفاده کنیم زود باشد اما تقریبا در هیچ‌یک از پیش‌بینی‌های رسانه‌ای قبل از آغاز یورو ۲۰۲۴ نام اسپانیا را به عنوان قهرمان احتمالی جام نمی‌بینیم اما شروع مقتدرانه شاگردان لوئیس دلافوئنته با برتری سه بر صفر مقابل کرواسی نگاه‌ها را به سمت لاروخای جوان برگرداند. اسپانیا با ارائه یک بازی سلطه‌گرانه از سد ایتالیا هم گذشت تا صدرنشینی در گروه مرگ را بعد از تنها دو مسابقه قطعی کند. شکافتن دفاع منسجم گرجستان و برتری قاطع چهار بر یک مقابل این تیم زمینه‌ساز دو پیروزی ارزشمند مقابل آلمان و فرانسه، دو مدعی جدی قهرمانی شد.
اسپانیا در حال حاضر در جدول پرافتخارترین تیم‌های تاریخ یورو تنها آلمان را بالاتر از خود می‌بیند اما در صورت پیروزی مقابل انگلیس به نخستین تیم فاتح چهار دوره جام ملت‌های اروپا تبدیل می‌شود. در طرف دیگر اما انگلیس تنها یک بار (سه سال پیش و در یورو ۲۰۲۰) به مسابقه نهایی راه یافته است
برتری مقابل ژرمن‌ها با گل دقیقه ۸۹ فلورین ویرتز از بین رفت اما ضربه سر میکل مرینو در دقیقه ۱۱۹ میزبان را از جام کنار زد. اسپانیا از گل زودهنگام کولو موانی در مسابقه نیمه‌نهایی مقابل فرانسه شوکه نشد و با شلیک آتشین لامینه یامال به بازی برگشت؛ پیش از آنکه دنی اولمو جای برنده و بازنده را عوض کند. فرانسه ۶۵ دقیقه برای جبران فرصت داشت اما ماتادورها به بهترین شکل بازی را مدیریت کردند تا قهرمان لیگ ملت‌های اروپا در سال ۲۰۲۳ به یک قدمی قهرمانی یورو ۲۰۲۴ برسد
تیم ملی اسپانیا در تاریخ جام ملت‌های اروپا چهار بار به مسابقه نهایی راه یافته و حاصل آن سه قهرمانی در سال‌های ۱۹۶۴، ۲۰۰۸ و ۲۰۱۲ و نایب‌قهرمانی یورو ۸۴ (با شکست مقابل فرانسه) بوده است. آخرین حضور لاروخا در فینال یورو به سال ۲۰۱۲ برمی‌گردد. آن بازی به برتری خردکننده چهار بر صفر تیم بدون مهاجم ویسنته دل‌بوسکه مقابل ایتالیا ختم شد.
غرور و افتخار
اسپانیا در حال حاضر در جدول پرافتخارترین تیم‌های تاریخ یورو تنها آلمان را بالاتر از خود می‌بیند اما در صورت پیروزی مقابل انگلیس به نخستین تیم فاتح چهار دوره جام ملت‌های اروپا تبدیل می‌شود. در طرف دیگر اما انگلیس تنها یک بار (سه سال پیش و در یورو ۲۰۲۰) به مسابقه نهایی راه یافته است. شاگردان ساوت‌گیت در جامِ تقریبا خانگی تا یک قدمی قهرمانی پیش رفتند اما لئوناردو بونوچی گل زودهنگام شاو را جبران کرد تا ایتالیا در شب عجیب ومبلی به لطف پنالتی‌های از دست رفته راشفورد، سانچو و ساکا به قهرمانی برسد.شاهکار چهار گله لاروخا مقابل ایتالیا را فراموش کنید. فینال جام ملت‌های اروپا به ندرت با نتایج یک‌طرفه به پایان می‌رسد. از ۱۶ مسابقه نهایی ادوار یورو، هفت بار کار به وقت‌های اضافه کشیده شده و نتیجه دو مسابقه در پایان ۱۲۰ دقیقه، دو مسابقه در ضربات پنالتی، دو مسابقه با گل طلایی و یک مسابقه در بازی تکراری تعیین شده است. همچنین تنها پنج بار پیش آمده تیم برنده با اختلافی بیش از یک گل به جام قهرمانی دست یافته باشد.
فینال جام ملت‌های اروپا به ندرت با نتایج یک‌طرفه به پایان می‌رسد. از ۱۶ مسابقه نهایی ادوار یورو، هفت بار کار به وقت‌های اضافه کشیده شده و نتیجه دو مسابقه در پایان ۱۲۰ دقیقه، دو مسابقه در ضربات پنالتی، دو مسابقه با گل طلایی و یک مسابقه در بازی تکراری تعیین شده است
تاریخ تقابل دو تیم و دست بالای انگلیس
انگلیس و اسپانیا تنها در هشت مسابقه رسمی یا نیمه‌رسمی به مصاف هم رفته‌اند. نخستین مورد به جام جهانی ۱۹۵۰ و پیروزی میلی‌متری لاروخا با تک گل زارا در ورزشگاه ماراکانا برمی‌گردد. انگلیس در دو مسابقه رفت و برگشت مرحله مقدماتی (معادل یک‌چهارم نهایی) یورو ۶۸ از سد اسپانیا گذشت و در دور گروهی یورو ۸۰ هم این تیم را با نتیجه دو بر یک شکست داد. هرچند هر دو تیم پایین‌تر از بلژیک و ایتالیا با جام وداع کردند. تساوی بدون گل انگلیس و اسپانیای میزبان در مرحله دوم گروهی جام جهانی ۱۹۸۲ به معنی حذف هر دو تیم و صعود آلمان غربی بود. سهشیرها اما در مرحله حذفی یورو ۹۶ با وجود تساوی بدون گل در ۱۲۰ دقیقه، در ضربات پنالتی از سد اسپانیا گذشتند. این دو تیم در مرحله گروهی نخستین دوره لیگ ملت‌های اروپا هم به مصاف هم رفتند. انگلیس در ومبلی بازنده از زمین خارج شد اما در سویل به لطف درخشش استرلینگ به پیروزی سه بر دو و صدرنشینی گروه دست یافت.
آقای گل
در حال حاضر ۶ بازیکن با سه گل زده در صدر جدول گلزنان جام ملت‌های اروپا قرار گرفته‌اند و هری کین آخرین بازیکنی است که با گل کردن پنالتی در مصاف با هلند به این جمع اضافه شد. از این ۶ بازیکن دو نفر در مسابقه فینال حاضر خواهند بود. اولمو از اسپانیا و هری کین از انگلیس. فابیان رویس از اسپانیا و جود بلینگام از انگلیس هم تا به اینجا دو گل زده به نام خود ثبت کرده‌اند اما برای رسیدن به این جایزه باید در مسابقه نهایی بیش از یک گل به ثمر برسانند.
فینال یورو 2024 اگر به کام انگلیسی‌ها رقم بخورد سرنوشت گرت ساوت‌گیت در این جام می‌تواند نمونه‌ای کامل از یک درام ورزشی محسوب شود. درامی که قهرمانش حتی پس از قهرمان شدن، بعید است مدت زیادی برای مخاطب قهرمان بماند.
قهرمانی اسپانیا اما به مثابه یک هپی‌اندینگ مخاطب‌پسند است که از نیمه‌های داستان می‌شد پایانش را حدس زد. و شاید اگر قرار بود عدالت فوتبال به سبک و سیاقی که فوتبال همیشه از آن تبعیت نمی‌کند و همین علت اصلی زیبایی‌اش است برقرار شود، قهرمانی اسپانیا بر همه مسجل بود. اما فوتبال الهه خودش را دارد، با قوانین خودش!
دیدگاه تان را بنویسید