اگرچه براساس اعلام مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان محیط زیست برای مقابله با شکار و صید سازمان محیط زیست نیازمند همکاری مردم است اما کارشناسان این حوزه معتقدند که بی‌توجهی سازمان محیط زیست به موضوع قاچاق حیات وحش از جمله پرندگان باعث قاچاق پرندگان و به خطر افتادن این گونه‌های جانوری شده است. 

هژیر کیانی: صید و شکار یک زمانی مجاز است و در یک زمانی غیر مجاز؛ اما به جرأت می‌گویم که در زمان مهاجرت پرندگان از شهرستان ایذه که دروازه ورودی پرندگان مهاجر است گرفته تا تالاب‌ها بین المللی خوزستان پرندگان شکار می‌شوند در واقع الان مزارع کشت و توسعه نیشکر یکی از کانون‌های اصلی صید و شکار است و به شدت اونجا به عنوان یک تفریح در آنجا انجام می‌شود

به گزارش گروه شهرنوشت «توسعه ایرانی» غلامرضا ابدالی، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان محیط زیست کشور معتقد است که در صید و فروش پرندگان مهاجر پای سودهای کلان در میان است و بدون همکاری مردم، قابل توقف نیست. اما فعالان محیط زیست معتقدند که جلوگیری از قاچاق پرندگان از اولویت‌های سازمان محیط زیست نیست در غیراینصورت تلاش بیشتری برای حفظ گونه‌های مختلف پرندگان و جلوگیری از شکار آنان از سوی سازمان محیط زیست صورت می‌گرفت .البته برخی کارشناسان نیز موضوع قاچاق پرندگان را یک موضوع اجتماعی دانسته و معتقدند که با اقدامات تعزیری و پلیسی به تنهایی نمی‌توان با این معضل که جان پرندگان بومی ومهاجر را به مخاطره انداخته مقابله کرد.

مدیریت منسجمی برای حل معضل قاچاق پرندگان وجود ندارد

محمد الموتی، دبیر شبکه تشکل‌های محیط زیست و منابع طبیعی در گفت و گو با «توسعه ایرانی» درباره شکار پرندگان و قاچاق آن‌ها گفت: متاسفانه مدیریت منسجمی برای حل معضل قاچاق پرندگان تا امروز تدوین نشده و برنامه‌ها در دو دهه اخیر تا امروز هم برنامه‌هایی بودند که کاملا شکست خوردند.

وی ادامه داد: در واقع یک چالش بزرگ ما در این بحث، موضوع سیاست‌گذاری است ضمن اینکه در واقع مدل‌هایی که تا امروز به لحاظ تعزیری کیفری و مجازات در نظر گرفته شده هیچ کدامشان بازدارندگی لازم را نداشته‌اند. این نکته اساسی هم باید دیده شود که در واقع ظرفیت‌های اجتماعی حل این مسئله هم در این سال‌ها مغفول مانده است. 

دبیر شبکه تشکل‌های محیط زیست و منابع طبیعی تصریح کرد: اساسا مسئله قاچاق پرندگان یا مسئله شکار بی‌رویه و وحشتناک پرندگان مخصوصاً در شمال کشور که منجر به خرید و فروش پرندگان می‌شود نوعاً از جنس اجتماعی و حل مسئله به صورت اجتماعی باید باشد. 

الموتی گفت: تجربه نشان داده است که به لحاظ پلیسی تعزیری و مجازاتی نه تنها این جرائم بازدارنده نیست بلکه این روش اصلا روش درستی نیست چراکه ارتباط مستقیم با بخشی از معیشت مردم دارد و باید برای معیشت کارهای فرهنگی و اجتماعی صورت بگیرد که جایگزین این درآمد‌ها شود. 

وی ادامه داد: امروز اگر به بازار پرندگان در تهران سر بزنید دنیایی از قفس‌ها در این بازار وجود دارد که انواع و اقسام پرندگان در آنها وجود دارند پرندگانی که بعضا جزو گونه‌های نادر دنیا به شمار می‌آیند. متاسفانه پرندگانی که در لیست‌های جهانی نادر هستند در بازار حیات وحش ایران به صورت قاچاق وجود دارند بنابراین قضیه بسیار پیچیده و بغرنج است. 

قاچاق حیات وحش از آخرین اولویت‌های سازمان محیط زیست است

هژیر کیانی، فعال محیط زیست نیز در گفت و گو با «توسعه ایرانی» گفت: موضوع ارزش‌های گردشگری که پرنده‌ها می‌توانند در تالاب‌ها ایجاد کنند هم برای تالاب‌گردی و هم پرنده‌نگری به هیچ وجه قابل مقایسه با آنچه که از قاچاق این پرندگان حاصل می‌شود نیست. بخش مهمی از قاچاق پرندگان به ناکارآمدی سازمان حفاظت محیط زیست و بی‌تفاوتی این سازمان باز می‌گردد. 

محمد الموتی: امروز اگر به بازار پرندگان در تهران سر بزنید دنیایی از قفس‌ها در این بازار وجود دارد که انواع و اقسام پرندگان در آنها وجود دارند پرندگانی که بعضا جزو گونه‌های نادر دنیا به شمار می‌آیند. متاسفانه پرندگانی که در لیست‌های جهانی نادر هستند در بازار حیات وحش ایران به صورت قاچاق وجود دارند بنابراین قضیه بسیار پیچیده و بغرنج است

وی با اشاره به کمبود نیروی انسانی در سازمان محیط زیست گفت: حالا اگر کمبود نیرو دارند این یک بحث جداگانه است اما واقعیت این است که موضوع قاچاق حیات وحش و قاچاق وشکار پرندگان آنطور که باید جدی از سوی سازمان محیط زیست جدی گرفته نمی‌شود و این موضوع اهمیتی برای آن‌ها ندارد. یعنی همان اندازه که محیط زیست اولویت‌های بعدی دولت‌ها و کشور است در بحث محیط زیست متاسفانه موضوع قاچاق حیات وحش هم از آخرین اولویت‌های سازمان محیط زیست است. 

 

مزارع کشت و توسعه نیشکر؛ از کانون‌های اصلی صید و شکار پرندگان 

این فعال محیط زیست تصریح کرد: در واقع ذخایر ژنتیکی ارزشمند این گونه‌های جانوری که یک بخشی از آن پرندگان مهاجر هستند و بخشی دیگر آن پرندگان بومی کشور در سایه این بی‌تدبیری و کمبود امکانات و و اولویت نداشتن برای سازمان محیط زیست در حال از بین رفتن هستند و متاسفانه ما شاهد تاراج آن‌ها هستیم. صید و شکار یک زمانی مجاز است و در یک زمانی غیر مجاز؛ اما به جرأت می‌گویم که در زمان مهاجرت پرندگان از شهرستان ایذه که دروازه ورودی پرندگان مهاجر است گرفته تا تالاب‌ها بین‌المللی خوزستان پرندگان شکار می‌شوند در واقع الان مزارع کشت و توسعه نیشکر یکی از کانون‌های اصلی صید و شکار است و به شدت اونجا به عنوان یک تفریح در آنجا انجام می‌شود. 

کیایی تصریح کرد: با توجه به اینکه این مزارع و خوب مزارع وسیع بوده و خارج از محیط‌های مسکنی است یکی از شکارگاه‌های اصلی استان خوزستان است. افراد مختلف در آنجا با هماهنگی ورود و شکار می‌کنند در تالاب‌ها هم که این اتفاق می‌افتاد و موضوع جدیدی نیست اما هیچ اقدام موثری هم انجام نمی‌شود مگر اینکه به شکل اتفاقی یک شکارچی را دستگیر کنند و بررسی شود که مجاز بوده غیر مجاز بوده، با این روند ما هیچ امیدی در واقع به صیانت از این ذخیرگاه ژنتیکی پرندگان و تنوع زیستی آنان متاسفانه نداریم. 

وی درباره آسیب‌های ناشی از شکار پرندگان ادامه داد: به همان اندازه که یک آتش سوزی می‌تواند یک تنوع زیستی و ذخیره‌گاه‌های ژنتیکی اعم از بذر و غیره را از بین ببرد بی‌تفاوتی نسبت به این موضوع هم به همان نسبت می‌تواند باعث از بین رفتن این گونه‌های جانوری شود البته این فقط شامل شکار و صید پرندگان نمی‌شود بلکه شامل انواع صیدهای غیرمجاز دیگر از جمله صید برقی نیز می‌شود و هیچ اقدامی هم برای آن‌ها نمی‌شود. اگر این گونه‌های جانوری را به عنوان میراث محیط زیست در نظر بگیریم خسارت‌های این اقدامات نه تنها ملی بلکه بین‌المللی است. 

دبیر شبکه تشکل‌های محیط زیست و منابع طبیعی در گفت و گو با «توسعه ایرانی»: متاسفانه مدیریت منسجمی برای حل معضل قاچاق پرندگان تا امروز تدوین نشده و در واقع یک چالش بزرگ ما در این بحث، موضوع سیاست‌گذاری است ضمن اینکه مدل‌هایی که تا امروز به لحاظ تعزیری کیفری و مجازات در نظر گرفته شده هیچ‌یک بازدارندگی لازم را نداشته‌اند

قاچاقچیان پرندگان به دنبال سودهای کلان هستند

این فعال محیط زیست درباره این که آیا این شکار و صید به دلیل تامین معیشت انجام می‌شود تصریح کرد: کسانی که در این زمینه تجارت و قاچاق می‌کنند قطعا مشکلات معیشتی برای آن‌ها اهمیتی ندارد یعنی جایگاهی ندارد آن‌ها به دنبال سودها و حرص و طمع ناشی از این قاچاق هستند به طور مثال می‌توانند یک پرنده شکاری یا غیره را به قیمت گزاف در بازارهای عراق یا خلیج فارس به فروش برسانند و الا جامعه محلی می‌داند که در چه فصلی و در چه موعدی با چه میزانی می‌تواند شکار کند. در واقع معیشت مردم خیلی وابسته به صید و شکار نیست و بیشتر این کار برای تفنن و در سایه فرهنگ بی‌کیفری انجام می‌شود. 

فعال محیط زیست نیز در گفت و گو با «توسعه ایرانی» گفت: موضوع ارزش‌های گردشگری که پرنده‌ها می‌توانند در تالاب‌ها ایجاد کنند هم برای تالاب‌گردی و هم پرنده‌نگری به هیچ وجه قابل مقایسه با آنچه که از قاچاق این پرندگان حاصل می‌شود نیست. بخش مهمی از قاچاق پرندگان به ناکارآمدی سازمان حفاظت محیط زیست و بی‌تفاوتی این سازمان باز می‌گردد

وی ادامه داد: سوال این است که آیا سازمان محیط زیست هم اراده‌ای برای ارزش‌گذاری روی تک تک این گونه‌های پرندگان دارد، اگر اهمیت داشته باشد قطعا مراقبت بیشتری می‌شود مسئله این است که اصلاً این موضوع اهمیتی در حوزه محیط زیست که خودش در کشور در مرحله آخر است، دارد؟ پاسخ این است که  ما در استان خوزستان شاهد هستیم که در بحث شکار و صید اولویت پیگیری در آخرین مرحله برای این اداره کل است.