خدایی: درباره دولت فعلی پیش‌داوری نمی‌کنیم

محاسبات رسمی سبد معیشت و مذاکرات دستمزد هنوز به صورت جدی آغاز نشده و فقط یک ماه تا پایان سال زمان داریم. با توجه به اینکه هزینه‌های زندگی مرز 30 میلیون تومان را هم پشت سر گذاشته، چشم‌انداز را چطور می‌بینید و چه راهکارهایی باید برای افزایش دستمزد در پیش گرفته شود؟

کمیته مزد در حال فعالیت است و تا امروز چهار جلسه برگزار شده و ما منتظر خروجی این کمیته هستیم. جلسه شورای عالی کار هم با دستور کار بررسی نتایج کمیته مزد و گفت‌وگو در مورد نتایج فراخوانی که پیشتر وزیر کار در ارتباط با راهکارهای افزایش مزد داده بود، برگزار می‌شود. قرار است در این حوزه‌ها گفت‌وگو کنیم. امیدواریم نشست کمیته دستمزد زودتر به نتیجه برسد و رقم توافقی سبد معیشت به شیوه اجماع نهایی شود.

فاصله دستمزد و سبد معیشت، یک فاصله بی‌سابقه است و رویکرد اصلی گروه کارگری کم کردن این فاصله و توافق بر سر برنامه‌ای مشخص برای به صفر رساندن آن است

در مسأله قیمت‌گذاری سبد معیشت باید توجه داشته باشیم که سبد معیشت کمیته دستمزد، یک سند قابل اتکاست و تعیین هزینه این سبد براساس یک‌سری توافقات سه‌جانبه انجام می‌شود. معمولاً وقتی عدد سبد معیشت اعلام می‌شود، یک عده‌ای اعتراض می‌کنند که قیمت‌ها بالاتر از اینهاست و این سبد واقعی نیست ولی باید دقت کنیم که سبد معیشت سه‌جانبه براساس اعداد رسمی اعلامی مراجع رسمی محاسبه می‌شود. امروز اگر به سایت‌های مراجع رسمی مراجعه کنیم، قیمت هر کیلو سیب زمینی را ۲۰هزار تومان زده‌اند ولی در بازار قیمت ۵۰ تا ۶۰هزار تومان است. قیمت‌های رسمی با قیمت‌های بازار فرق دارد و نوسان‌های مقطعی را لحاظ نمی‌کنند.

امسال سال اول دولت است و ما شناختی از رویکردهایشان نداریم پس پیش‌داوری هم نمی‌کنیم. تلاش‌مان بر این خواهد بود مزد در حدی افزایش یابد که قسمتی از مشکلات معیشتی کارگران حل شود. وضعیت معاش کارگران دچار بحران جدی‌ست و «افزایش متعارف مزد» و اعدادی که برخی نمایندگان مجلس اعلام می‌کنند، اصلاً جوابگو نیست. برخی نمایندگان مدعی شده‌اند مزد باید ۴۰درصد افزایش یابد. این ارقام در شرایط فعلی، حتی انتظارات حداقلی را هم برآورده نمی‌کند. اما مهم‌تر از مزد امسال ما منتظر شنیدن راهکارهای دولت برای جبران فاصله دستمزد- سبد معیشت هستیم و یکی از دغدغه‌های گروه کارگری رسیدن به یک توافق میان‌مدت برای پر کردن شکاف دستمزد و هزینه‌های زندگی‌ست. فاصله دستمزد و سبد معیشت، یک فاصله بی‌سابقه است و رویکرد اصلی گروه کارگری کم کردن این فاصله و توافق بر سر برنامه‌ای مشخص برای به صفر رساندن آن است. حالا باید ببینیم که دولت جدید تا چه حد با این رویکردها همراهی خواهد داشت. باز هم تاکید می‌کنم که فعلاً پیش‌داوری نمی‌کنیم.

در حال حاضر پایه مزد خیلی کم است و هر درصدی گرچه به ظاهر بزرگ به نظر برسد، باز هم برای کارگران آورده ریالی نخواهد داشت. ملاک ما عدد پایه مزد است و روی آن چانه‌زنی خواهیم کرد

به فراخوان وزیر کار برای افزایش دستمزد و راهکارهای آن اشاره کردید. وقتی قانون همه چیز را مشخص کرده، چه نیازی به فراخوان برای روش‌های افزایش دستمزد است. روش، در قانون آمده و همان برابری دستمزد با سبد معیشت است. مگر غیر از این است؟

ببینید اگر انواع و اقسام روش‌های دنیا را وسط بیاوریم و پیاده کنیم، نهایتاً موظفیم براساس ماده ۴۱ و ماده ۱۶۷ قانون کار عمل کنیم. روش‌ها و راهکارها اگر مغایر با این مواد قانونی باشند، جایی برای تصویب در شورای عالی کار ندارند اما از طرف دیگر، ما نمی‌خواهیم مانع تحقیق و مشورت شویم. ما هنوز نتایج فراخوان را نمی‌دانیم، به همین دلیل بدمان نمی‌آید، پیشنهادات و راهکارها را ببینیم و بخوانیم اما باید تاکید کنم هر نوع پیشنهادی حتی اگر معجزه‌آسا هم باشد، در صورت مغایرت با ماده ۴۱ قانون کار به هیچ وجه قابل پذیرش نیست.

انتظار کارگران، افزایش ریالی دستمزد با هدف تامین هزینه‌های زندگی‌ست و معتقدند باید مذاکره بر سر درصد افزایش مزد کنار گذاشته شود و روی اعداد و ارقام ریالی به عنوان پایه مزد گفت‌وگو شود. در واقع آنچه اهمیت دارد، افزایش ریالی دستمزد است.

درصد، فقط معیاری برای اندازه‌گیری و گفت‌وگو است وگرنه برای ما هم عدد و رقم دستمزد اهمیت دارد. امروز پایه مزد کارگران آن‌چنان ناچیز است که دیگر مانور دادن روی درصدهای افزایش مزد بیشتر شبیه یک شوخی تلخ است. در دوره‌ای ما حق مسکن کارگران را از ۱۰هزار به ۲۵هزار تومان رساندیم و یک آقای وزیری هم مصاحبه کرد و با افتخار گفت افزایش ۱۵۰درصدی حق مسکن مصوب شد! درحالی‌که حق مسکن فقط ۱۵هزار تومان زیاد شده بود، سر کارگران منت می‌گذاشت، پس این مانورها معنایی ندارد و قابل قبول نیست.

در حال حاضر پایه مزد خیلی کم است و هر درصدی گرچه به ظاهر بزرگ به نظر برسد، باز هم برای کارگران آورده ریالی نخواهد داشت. ملاک ما عدد پایه مزد است و روی آن چانه‌زنی خواهیم کرد.

در آخر، می‌خواهم در مورد نرخ سبد معیشت بپرسم. به نظر می‌رسد سبد معیشت ۳۵ میلیون تومانی رد شده. شما یک عدد تقریبی برای سبد معیشت اعلام نمی‌کنید؟

واقعیت این است که گروه کارگری حتماً محاسباتی دارد اما به اعتقاد من بهتر است منتظر بمانیم ببینیم در جلسه چه اتفاقی می‌افتد. ما با اعدادی که در نظر داریم پشت میز مذاکره می‌رویم و بهتر است قبل از مذاکره عدد را اعلام نکنیم. فقط امیدواریم واقعیت‌ها را بپذیرند و به افزایش مبتنی بر قانون تمکین کنند.