فعالیت بیت‌کوینرهای ایرانی به رغم صدور بخشنامه‌ها ادامه دارد
در سایه ممنوعیت داخلی وتحریم خارجی
محمود نوروزیه
این روزها استخراج ارز رمزنگاری شده بیت کویین که مدت‌ها در حاشیه بود، به یکی از پرچالش‌ترین مباحث اقتصاد ایران تبدیل شده است. یک روز فعالیت در حوزه ارز دیجیتالی بیت کویین با این استدلال که اگر تعرفه‌ای برای استخراج آن تعیین شود در دورزدن تحریم‌ها موثر، پس قانونی است مورد توجه قرار می‌گیرد و روز دیگر با تاکید بر اینکه فعالیت در این حوزه می‌تواند ورود به پولشویی را تقویت کند و از سوی دیگر افزایش بی‌رویه استفاده از برق را به دنبال دارد، غیرقانونی اعلام می‌شود. کنگره آمریکا نیز با موضع‌گیری در مورد استخراج این ارز دیجیتالی در ایران، تلاش می‌کند فعالیت بیت‌کوینرهای ایرانی را ممنوع کند. به عبارت دیگر فعالان بیت‌کویین اگر ایرانی باشند در داخل با ممنوعیت و از خارج مرزها با تحریم مواجه هستند.
اما با وجود تمام سخت‌گیری‌ها در داخل و خارج از کشور برای استخراج، این ارز دیجتالی در روزهای اخیر، سه برابر ارزش ابتدای امسال خود قیمت پیدا کرده تا جایی که اختلاف‌نظر بین مسیر قیمت آینده آن در بین تحلیلگران بسیار زیاد شده است. البته برخی بخش بزرگی از صعود اخیر بیت‌کوین را مربوط به افزایش خوش‌بینی‌ها نسبت به ارزهای دیجیتالی با ورود فیس‌بوک به این عرصه می‌دانند زیرا معامله‌گران معتقدند با ورود لیبرا آگاهی بیشتری درباره این ارزها در جامعه ایجاد خواهد شد.
تغییر موضع شتابزده بانک مرکزی درباره بیت‌کوین
برخوردهای ضد و نقیض بانک مرکزی با فعالان حوزه ارزهای دیجیتالی همچنان ادامه دارد. بانک مرکزی در تازه‌ترین اقدام خود ضمن انتشار یک اطلاعیه چهاربندی اعلام کرد: «فعالیت رمزارزها در کشور غیرمجاز است، زیرا انتشار رمزارز با پشتوانه ریال، طلا، فلزات گرانبها و انواع ارز، در انحصار بانک مرکزی است.»
در این اطلاعیه آمده است: «با استناد به قانون پولی و بانکی کشور (مصوب سال ۱۳۵۱ و اصلاحات بعدی آن) که تولید و انتشار پول رایج و تعیین ابزارهای پرداخت را در انحصار بانک مرکزی قرار داده است، این بانک ضمن تاکید مجدد به فعالان حوزه پولی و بانکی کشور مبنی بر رعایت و اجرای مصوبه مورخ ۱۳۹۶/۱۰/۹ سی‌امین جلسه «شورایعالی مبارزه با پولشویی» درخصوص رمزارزها و با اشاره به مخاطرات ناشی از معرفی و استفاده از رمزارزها، تشکیل و فعالیت اشخاص برای ایجاد و اداره شبکه پولی و پرداخت مبتنی بر فناوری زنجیره بلوک، از نظر این بانک، غیرمجاز محسوب می‌شود. بانک مرکزی حق پیگرد قانونی اشخاصی که با نادیده گرفتن مقررات، به ایجاد و اداره شبکه اقدام یا نسبت به آن تبلیغ می‌کنند را برای خود محفوظ می‌داند. هرگونه ضرر و زیان ناشی از فعالیت براساس شبکه‌های پولی و پرداخت مبتنی بر فناوری زنجیره‌ای بلوک و کسب و کارهای مرتبط با آن، متوجه ناشران، پذیرندگان و متعاملان آن است. موضوع استخراج رمز ارزهای جهان روا و شرایط آن در کمیسیون اقتصادی دولت در حال بررسی است و پس از اتخاذ تصمیمات لازم، ضوابط آن مطابق با مقررات و مصوبه فوق ابلاغ می‌شود».
اما صدور این اطلاعیه سوءتفاهم‌هایی را در حوزه ارزهای دیجیتال ایجاد کرده است زیرا بانک مرکزی در حالی انتشار رمزارزها با پشتوانه مالی را غیرمجاز اعلام کرده که در مورد فعالیت رمزارزهای بدون پشتوانه اظهارنظری نکرده است. بنابراین ابهام به وجود آمده نشانگر این امر است که با صدور این طلاعیه فعالیت تمامی بازیگران عرصه ارزهای دیجیتالی محدود نشده است بلکه آن گروهی از فعالان که رمزارز خود را با پشتوانه منتشر می‌کنند در حال فعالیت غیرقانونی هستند. بنابراین اگر کاربران در حال خرید و فروش رمزارز بدون پشتوانه هستند مشمول اطلاعیه بانک مرکزی نمی‌شوند.
این در حالی است که عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی به‌تازگی در رابطه با برنامه دولت برای قانونی کردن ارز دیجیتال گفت: «بانک مرکزی انحصار انتشار پول را دارد، بنابراین ارزهای مبتنی بر طلا یا ریال اگر غیر از بانک مرکزی منتشر شود غیرقانونی است. اما قانونی کردن استخراج ارزهای دیجیتال در دستور کار کمیسیون اقتصادی دولت است و هدف ما این است که استخراج این ارزها را قانونمند کنیم. البته این کار باید بر مبنای هزینه برق صادراتی باشد و مهم‌تر از آن اینکه افراد تعهد داشته باشند ارز خود را به چرخه اقتصادی کشور برگردانند».
وضعیت بیت کوینرها و ماینینگ در ایران
دولت سال گذشته ماینینگ را رسما یک صنعت اعلام کرد. ولی پس از آن بسیاری از مسئولان با این باور که که استخراج بیت‌کوین با سوخت فسیلی و یارانه‌ای نوعی قاچاق انرژی الکتریکی محسوب می‌شود به مخالفت با آن پرداختند تا جایی که رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز از تشکیل جلسه‌ای در خصوص فعالیت‌های غیرقانونی بیت‌کوین در این ستاد طی چند روز آینده خبر داده است تا چگونگی برخورد با فعالیت‌های غیرقانونی این حوزه که هم اکنون در سطح جامعه موج ایجاد کرده است، بررسی شود. اما در طرف دیگر ماجرا به تازگی سازمان نظام صنفی رایانه‌‌ای ایران (نصر) خواستار قانونگذاری و صدور مجوز رسمی برای استخراج «رمزارز» شده است. همچنین در این زمینه وزیر ارتباطات استخراج رمزارز را به نفع صنعت برق دانسته و خواهان فعالیت قانونی آن شده است. اما اختلاف‌نظر در حوزه استخراج و فعالیت بیت‌کوین بین نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز بسیار است. عده‌ای خواهان ممنوعیت رسمی بیت‌کوین هستند زیرا معتقدند که بیت‌کوین یک شبکه غیرمتمرکز بدون مجوز بوده و هیچ نهادی نمی‌تواند بر آن نظارت کند ولی برخی دیگر خواستار قانونی شدن فعالیت در حوزه بیت‌کوین هستند.
ترامپ: ارزهای دیجیتالی روی هوا بنا شده‌اند!
پس از موضع‌گیری رئیس بانک مرکزی آمریکا، رئیس‌جمهور این کشور نیز نسبت به فعالیت ارزهای دیجیتالی ابراز تردید کرد.
وال استریت ژورنال در گزارشی اعلام کرد که کمی پس از آن که شرکت فیس‌بوک از برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی ارز دیجیتالی خود به نام لیبرا خبر داد، موجی از واکنش‌های نسبت به این اقدام به راه افتاد که در تازه‌ترین موضع‌گیری، دونالد ترامپ در چند پیام توئیتری از این ارز انتقاد کرد. رئیس‌جمهور آمریکا نوشت است که طرفدار ارزهای دیجیتالی نیست، چراکه آنها دارای نوسان زیادی هستند و روی هوا بنا شده‌اند! ارزهای دیجیتالی دارایی‌های غیرنظارتی هستند که می‌توانند در امور نامناسبی نظیر قاچاق مواد مخدر یا سایر فعالیت‌های قانونی مورد استفاده قرار گیرند.
به ازای استخراج هر واحد بیت‌کوین ۷۲ هزار کیلووات ساعت برق مصرف می‌شود که با احتساب نرخ واقعی برق، ماینرها باید ۳۶ میلیون تومان پرداخت کنند. در حالی که در حال حاضر ماینرها برای تولید یک واحد بیت‌کوین حدود ۵ تا ۶ میلیون می‌پردازند
ترامپ با بیان این که نسبت به پایداری و ثبات لیبرا تردید دارد، یادآورشده است که از نظر وی آمریکا تنها یک واحد پولی دارد و آن هم دلار است. این اظهارات تنها چند روز پس از آن بیان می‌شود که جروم پاول، رئیس بانک مرکزی آمریکا گفته بود پروژه راه‌اندازی ارز دیجیتالی فیس‌بوک نمی‌تواند بیش از این جلو برود.
جروم پاول با ابراز نگرانی از تحولات اخیر ارزهای دیجیتالی گفت که پروژه فیس‌بوک برای راه‌اندازی ارز دیجیتالی موسوم به لیبرا نمی‌تواند از این جلوتر برود مگر آن که به نگرانی‌های جدی این بانک در خصوص عملکردش پاسخ قانع‌کننده بدهد.
در ایران ۳۶ ملیون تومان در جهان 7 هزاردلار!
ارزان بودن قیمت برق زمینه را برای هجوم سرمایه‌گذاران در حوزه ماینینگ فراهم کرده است تا جایی که رانت برق ارزان قیمت، موجب شد که در اقدامی جدید تعرفه مصرف برق استخراج رمزارز با دلار در نظر گرفته شود اما هنوز مشخص نیست که این دلار با قیمت آزاد محاسبه می‌شود یا دولتی؟
در این بین یک سوی ماجرا وزارت نیرو از آمار و ارقام نجومی مصرف برق توسط استخراج کنندگان ارز مجازی حکایت می‌کند و می‌گوید برآوردها حاکی است که استخراج ارز دیجیتال 500 مگاوات در ساعت برق مصرف می‌کند و استخراج هر بیت کوین معادل مصرف ۲۴ واحد مسکونی در سال است و در سوی دیگر فعالان این حوزه عنوان کرده‌اند اگر آماری که ارائه می‌شود صحت داشته باشد، یعنی ۵۰ درصد بیت‌کوین دنیا در ایران تولید می‌شود!
در این زمینه علی بخشی، رئیس سندیکای صنعت برق اعلام کرده که قیمت هر کیلووات ساعت برق فارم‌های ماینینگ ۷ سنت خواهد بود، تعرفه‌ای که هنوز به صورت رسمی ابلاغ نشده است. البته وی این نکته را نیز یادآورشده که قرار بود قیمت این تعرفه براساس تعرفه برق صادراتی باشد، اما از آنجایی که تعرفه برق صادراتی ثابت نیست، قیمت ۷ سنت در نظر گرفته شده است.
کنگره آمریکا نیز با موضع‌گیری در مورد استخراج این ارز دیجیتالی در ایران، تلاش می‌کند فعالیت بیت‌کوینرهای ایرانی را ممنوع کند. به عبارت دیگر فعالان بیت‌کوین اگر ایرانی باشند در داخل با ممنوعیت و از خارج مرزها با تحریم مواجه هستند
سپهر برزی‌مهر، دبیر سندیکای صنعت برق نیز اعلام کرده است که به ازای استخراج هر واحد بیت‌کوین ۷۲ هزار کیلووات ساعت برق مصرف می‌شود که با احتساب نرخ واقعی برق، ماینرها باید ۳۶ میلیون تومان پرداخت کنند. چرا که یارانه هر کیلووات ساعت برق ۵۰۰ تومان است یعنی تولید یک واحد بیت‌کوین حدود ۳۵ تا ۳۶ میلیون تومان برای صنعت برق هزینه دارد. در حالی که در حال حاضر ماینرها برای تولید یک واحد بیت‌کوین حدود ۵ تا ۶ میلیون می‌پردازند.
برزی با اشاره به اینکه سندیکای صنعت برق با استخراج ارزهای دیجیتال مخالف نیست بیان کرد «نمی‌توانیم بگوییم آنچه هم‌اکنون توسط عده‌ای از مردم انجام می‌شود خلاف قانون است چون قانونی وجود ندارد که با آن مغایرتی وجود داشته باشد البته استفاده از برق یارانه‌ای برای تولید کالایی به غیر از آنچه برای آن مجوز صادر شده و جهت عرضه در عرصه بین‌المللی تخلف است.»
از سوی دیگر اسدلله قره‌خانی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با تاکید براینکه قیمت برق بیت‌کوین باید واقعی شود، عنوان کرد افزایش تعرفه یک راه برای جلوگیری از رانت برق ارزان قیمت در کشور به شمار می‌رود، چرا که فعالیت هر بنگاه تولیدی مستلزم مجوزهای لازم از دستگاه‌های ذیربط است و تاکنون بانک مرکزی مجوز لازم برای فعالیت بیت کوین را در کشور صادر نکرده است.
به گفته وی وزارت نیرو پس از صدور مجوزهای لازم باید تعرفه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذاران بیت کوین در کشور در نظر بگیرد که در صورت تحقق این امر تولید بیت کوین یک فرصت برای کشور به شمار می‌رود و در غیر این صورت تهدیدی بیش نیست که باید با متخلفان امر به شدت برخورد کرد.
دیدگاه تان را بنویسید