سرمایه گذاری در معادن ایران به کمترین میزان خود رسیده است. این در حالی است که کشورهای همسایه با جذب سرمایه‌های کلان در این بخش به دنبال تبدیل شدن به قدرت‌های جهانی مواد معدنی هستند، ایران به دلیل تحریم‌ها، بی‌ثباتی اقتصادی و نبود زیرساخت‌های مناسب، همچنان از فرصت‌های طلایی این بخش محروم مانده است.

به گزارش تجارت‌نیوز،  در دنیای امروز که به سمت انرژی‌های پاک و پایدار حرکت می‌کند، معادن و منابع معدنی به عنوان کاتالیزورهای اصلی این تحول شناخته می‌شوند. در این بین، سرمایه گذاری در معادن به عنوان یک ابزار کلیدی برای بهره‌برداری از ذخایر معدنی و تولید مواد اولیه ضروری برای توسعه انرژی‌های نوین به حساب می‌آید. ایران با داشتن ذخایر غنی معدنی می‌تواند نقش مهمی در این تغییرات ایفا کند، اما هنوز نتوانسته از ظرفیت‌های خود به نحو مطلوب بهره بردارد. این در حالی است که کشورهای منطقه مانند عربستان و افغانستان با جذب سرمایه‌گذاری‌های کلان، به‌ویژه از چین به دنبال تبدیل شدن به بازیگرانی کلیدی در بازار جهانی مواد معدنی هستند.

در یک سال گذشته، عربستان سعودی اقدامات گسترده‌ای در زمینه اکتشاف و توسعه منابع معدنی انجام داده است. این کشور با هدف کاهش وابستگی به نفت و تبدیل شدن به یک مرکز جهانی مواد معدنی، سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی را در این بخش انجام می‌دهد. همچنین وزیر معادن عربستان سعودی اعلام کرده که ظرفیت ذخایر معدنی این کشور حدود 90 درصد افزایش یافته است. این اقدام نه‌تنها به توسعه اقتصادی عربستان کمک می‌کند، بلکه فرصتی برای همکاری با کشورهای پیشرفته مانند آمریکا، هند و کشورهای آفریقایی فراهم می‌آورد.

در حالی دولتمردان از رشد ۱۳ درصدی در بخش معدن سخن می‌گویند که خبر تعطیلی معدن بلده به عنوان ششمین واحد معدنی شن و ماسه در محورهای هراز و بلده، زنگ خطری برای آینده بخش معدن ایران به صدا درآمده است. این معدن که روزگاری نماد توانایی‌های معدنی کشور بود، اکنون به جمع معادن خاموش پیوسته و نشان‌دهنده وضعیت نگران‌کننده‌ای است که بسیاری از معادن ایران با آن مواجه هستند. آمار نشان می‌دهد که وضعیت معادن کوچک در ایران به‌مراتب نگران‌کننده‌تر از گذشته شده است. تا سال ۱۳۹۹، حدود ۴۰۰۰ معدن کوچک در کشور غیرفعال بودند، اما در سال ۱۴۰۱ این عدد به ۶۰۰۰ معدن رسید. به عبارت دیگر، تنها در طی دو سال اخیر، حدود ۲۰۰۰ معدن دیگر به جمع معادن تعطیل پیوسته‌اند؛ به طور متوسط، هر دو روز تقریبا پنج معدن به دلایل مختلف از چرخه تولید خارج شده‌اند و در سال گذشته بیش از ۶۵ درصد معادن کشور به دلایل مختلف تعطیل شدند.

ایران خود از معادن غنی زغال‌سنگ برخوردار است، اما براساس گزارش‌های منتشر شده از سوی گمرک و بانک مرکزی، ایران در سه سال گذشته حدود دو میلیارد دلار زغال‌سنگ وارد کرده، این رقم نشان‌دهنده وابستگی فزاینده کشور به واردات این ماده اولیه است. این آمار نگران‌کننده نه‌تنها بر اقتصاد کشور تاثیر منفی می‌گذارد، بلکه موجب از دست رفتن فرصت‌های شغلی و افزایش بیکاری در مناطق معدنی می‌شود. یکی از دلایل اصلی این تعطیلی‌ها، افزایش غیرکارشناسی حقوق دولتی معادن است که فشار مالی زیادی بر بهره‌برداران ایجاد کرده و منجر به تعطیلی معادن شده است.

چنین کاهش تمایلی از سوی چین به سرمایه گذاری در معادن ایران می‌تواند تبعات منفی زیادی برای اقتصاد کشور داشته باشد. یکی از این تبعات، کاهش توسعه زیرساخت‌ها و بهره‌برداری از منابع معدنی است که می‌تواند موجب از دست دادن فرصت‌های شغلی و کاهش درآمدهای مالیاتی و ارزی شود. همچنین، اگر ایران نتواند شرایط مناسبی برای سرمایه‌گذاری در بخش معدن ایجاد کند، ممکن است روابط اقتصادی و سیاسی‌اش با چین و دیگر کشورها تضعیف شود و فرصت‌های تجاری از دست برود. در نهایت، برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی و به‌ویژه چین، ایران نیاز به اصلاحات در زمینه سیاست‌های اقتصادی، تسهیل فرآیندهای بوروکراتیک و ایجاد فضای امن و پایدار برای سرمایه‌گذاری در بخش معدن دارد.