«بغزیان» در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، افزایش تورم را برای سال بعد مسلم دانست:
سیاست‌های ضدتورمی در برنامه‌های اقتصادی جایگاهی ندارد
رامتین موثق
دولت سیزدهم همواره مدعی بود که کشور را با یک تورم بالا تحویل گرفته بود و سعی بر کاهش تورم دارد و طرفداران این دولت نیز می‌گویند که بیشترین کاهش نرخ تورم در دولت رئیسی رخ داده است. در همان حین که دولت سیزدهم نرخ تورم را تا کانال 30 درصد رسانده بود، بسیاری از کارشناسان تاکید می‌کردند که کاهش نرخ تورم لزوما به معنای مهار تورم نیست و دولت سیزدهم از طریق سیاست‌های انقباضی باعث کاهش تورم شده است که منجر به رکود در بخش تولید می‌شود.
آنچه که مسلم است اینست که سیاست‌هایی مانند افزایش قیمت بنزین تورم‌زاست. . افزایش قیمت بنزین حاکی از افزایش قیمت تمام شده خدمات حمل‌ونقل، نقل و انتقال مواد اولیه و کالای تمام شده است زیرا در بعضی جاها هزینه حمل، یعنی بنزین، بیش از ۸۰ درصد هزینه را تشکیل می‌دهد
اما مدت زیادی است که تورم در همین کانال 30 درصدی تثبیت شده است و دیگر خبری از کاهش نرخ تورم در کانال 20 درصدی نیست. بنا بر اعلام مرکز آمار ایران در دی ماه ۱۴۰۳ نرخ تورم سالانه برای خانوارهای کشور به ۳۲.۰ درصد رسیده که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل، ۰.۵ واحد درصد کاهش یافته است. در دی ماه ۱۴۰۳ شاخص قیمت مصرف‌کننده خانوارهای کشور به عدد ۲۹۳.۴ رسیده است که نسبت به ماه قبل، ۲.۹ درصد افزایش، نسبت به ماه مشابه سال قبل، ۳۱.۸ درصد افزایش و در ۱۲ ماهه منتهی به ماه جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل ۳۲.۰ درصد افزایش داشته است.
گفتنی است، نرخ تورم سالانه کشور در دی ماه ۱۴۰۳ برابر ۳۲.۰ درصد است که دامنه تغییرات آن برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای از ۲۹.۷ درصد برای دهک اول، تا ۳۲.۴ درصد برای دهک نهم است. بر این اساس فاصله تورمی دهک‌ها در این ماه به ۲.۷ واحد درصد رسید که نسبت به ماه قبل (۲.۹ واحد درصد) ۰.۲ واحد درصد کاهش داشته است و این باز یعنی تورم روی دوش طبقات محروم بوده است.
هزینه‌ها و درآمد مردم با هم هم‌خوانی ندارند
وضعیت گرانی‌ها و تورم آنقدر پیچیده شده است که دیگر صدای خود بالارتبه‌ترین مقامات نیز درآمده است. برای مثال رئیس‌جمهور روز سه‌شنبه، 2 بهمن، در همایش ملی هوای پاک معترض شد که اعضای هیات علمی ما امروز بین ۲۰ تا ۲۵ میلیون حقوق می‌گیرند. چگونه با ۲۰ میلیون می شود در تهران زندگی کرد؟
وزیر اقتصاد نیز همین اظهارات را تایید کرد و گفت: یک واقعیت که ما در کل دولت احساس می‌کنیم این است که میزان پرداختی‌ها، با هزینه‌های کارمندان دولت، تناسبی ندارد اما متأسفانه در حال حاضر، خیلی کاری از دست ما بر نمی‌آید. عبدالناصر همتی در این خصوص اضافه کرد: بنا به دلایل مختلف، کیک اقتصاد، به اندازه مطلوب رشد نکرده است و بنابراین نمی‌توانیم سهمی بیش از این به حقوق‌بگیران و سایر اقشار پرداخت کنیم.
وزیر اقتصاد تصریح کرد: در شرایط حاضر و درحالی‌که درآمدهای نفتی کاهش‌یافته است، عملاً بار اصلی تنظیم و تأمین مالی دولت بر عهده وزارت اقتصاد قرار دارد و بالای 80 درصد بودجه از طریق این وزارتخانه؛ حالا چه از طریق انتشار اوراق، درآمدهای گمرکی، درآمدهای مالیاتی، خصوصی‌سازی و... تأمین می‌شود.
در این شرایطی که تورم در کانال 30 درصدی تثبیت شده و وضعیت زندگی آنقدر سخت شده است که حتی از دست وزارت اقتصاد هم کاری برنمی‌آید، در این گزارش سعی شده است دلایل تثبیت نرخ تورم در این کانال، تبعات آن و سخنان پزشکیان و همتی در گفت‌وگو با یک اقتصاددان بررسی شود.
شکست سیاست‌های دولت
یک اقتصاددان در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» درباره پایین نیامدن نرخ تورم از کانال 30 درصد را حاصل اتفاقات درون کشور دانست و اشاره کرد که در محاسبه نرخ تورم، نرخ شاخص سبزیجات، میوه و حبوبات بیشتر از لوازم خانگی و خودرو است و قیمت این گروه‌ها بیشتر بالا رفته است.
یک اقتصاددان: درجا زدن تورم حول و حوش 30 درصد نشانه اینست که شاید تحمل مردم در پله گرانی، ۲۵ تا ۳۰ درصد اضافه می‌شود و نرخ تورم دوباره تنفسی میکند و همین اتفاقات تکرار می‌شود اما پایین نیامدن نرخ تورم از کانال 30 درصد مسلما نشان می‌دهد که سیاست‌های دولت و بانک مرکزی قوی نبوده و منظم قیمت‌های مصوب را بالا می‌برند
آلبرت بغزیان تصریح کرد که درجا زدن تورم حول و حوش 30 درصد نشانه اینست که شاید تحمل مردم در پله گرانی، ۲۵ تا ۳۰ درصد اضافه می‌شود و نرخ تورم دوباره تنفسی میکند و همین اتفاقات تکرار می‌شود.
او تاکید کرد: پایین نیامدن نرخ تورم از کانال 30 درصد مسلما نشان می‌دهد که سیاست‌های دولت و بانک مرکزی قوی نبوده و منظم قیمت‌های مصوب را بالا می‌برند. این استاد دانشگاه به افزایش قیمت‌های مصوب اشاره کرد و گفت: در همین سال جاری قیمت بلیت هواپیما 2 بار افزایش داشته، وضعیت قیمت‌های مواد غذایی هم همینطور بوده است و قیمت خودرو در کارخانه هم افزایش پیدا کرده است.
او با عنوان اینکه بحث ترامپ و غیره که عوامل سیاسی تشنج‌زا هستند نیز در تورم موثر است، خاطرنشان کرد: یک نمره ۳۰ تا ۳۵ برای تورم داریم و نشان می‌دهد که سیاست‌های دولت برای مهار تورم نتیجه نداده است.
مردم زودتر متوجه تورم می‌شوند
بغزیان درباره نرخ تورم اظهار کرد: تازه وقتی مرکز آمار نرخ تورم را محاسبه میکند میفهمم که چه چیز رخ داده اما مردم زودتر از این با هزینه‌ها مواجهند و زودتر متوجه این قضیه می‌شوند.
او ادامه داد: باید دنبال محاسبه شاخص‌هایی برویم که شروع توفان و افزایش قیمت‌ها را نوید می‌دهند نه اینکه متغیرهایی را که اتفاق افتاده است، محاسبه و تفسیر کنیم که آیا این افزایش به خاطر بازار ارز تجاری بوده یا بحث‌های سیاسی و منطقه‌ای، یا مصوبات دولت و یا کسری بودجه!
این تحلیلگر مسائل اقتصادی عنوان کرد: تا وقتی اثرات این سیاست‌ها را می‌دانیم چرا دوباره به آنها اقدام می‌کنیم و چرا سیاست‌های جبرانی را در کنار سیاست اصلی انبساط پولی انجام نمی‌دهیم. بغزیان تصریح کرد: این سیاست‌ها را باید سنجید زیرا این نشان می‌دهد که در وزارت اقتصاد استیصال وجود دارد.
افزایش تورم در سال بعد مسلم است
این استاد دانشگاه افزایش تورم را برای سال بعد مسلم دانست و بیان کرد: اصلا نمی‌خواهم روی عددش بحث کنم اما آنچه که مسلم است اینست که سیاست‌هایی مانند افزایش قیمت بنزین تورم‌زاست.
بغزیان افزود: خود شیوه اعلام و یا پیاده‌سازی افزایش قیمت بنزین که چه زمانی باشد، بر چگونگی افزایش تورم موثر است اما مسلما چنین سیاستی تورم‌زاست. افزایش قیمت بنزین حاکی از افزایش قیمت تمام شده خدمات حمل‌ونقل، نقل و انتقال مواد اولیه و کالای تمام شده است زیرا در بعضی جاها هزینه حمل، یعنی بنزین، بیش از ۸۰ درصد هزینه را تشکیل می‌دهد و مشخص است که اینجا باید سیاست جبرانی اعمال شود.
آلبرت بغزیان در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: اقرار مقامات به نخواندن دخل و خرج مردم یکجور همدردی است اما این اظهارات جواب نیست و مردم دنبال اقدام هستند. در این شرایط باید پرسید جایگاه سیاست‌های ضدتورمی در دولت کجاست و تاکنون من متوجه نشده‌ام که در صحبت‌های وزیر اقتصاد اشاره‌ای به سیاست‌های ضدتورمی یا مبارزه با افزایش قیمت و یا نظارت شده باشد
به اعتقاد او، اگر قرار باشد که قیمت‌ها بر اساس همین افزایش کرایه‌ها تنظیم شوند، بنابراین سهمیه‌ها باید طوری اختصاص داده شود که نه تنها نرخ تاکسی‌ها بلکه تعیین نرخ رانندگان تاکسی‌های اینترنتی و آزاد هم افزایش‌های آنچنانی نداشته باشند تا جریان حمل‌ونقل ما ادامه داشته باشد.
در تورم کم‌درآمدها متضرر اصلی هستند
این اقتصاددان درباره اینکه «چرا ضریب اهمیت تورم برای دهک‌های پایین‌تر بیشتر از دهک‌های بالایی است؟»، یادآور شد: تورم یک میانگین است و یک سبدی است از ۳۳۰ قلم کالا که قیمت‌های آنها پرسیده می‌شود و در این محسابات ۹ گروه مانند آشامیدنی، خوراکی‌ها تفریحات و ... وجود دارد.
بغزیان اضافه کرد: مشخص است وقتی در گروه خوراکی‌ها افزایش قیمتی هم رخ دهد، مردم به اجبار آن را می‌پردازند و استفاده می‌کنند اما مثلا افزایش قیمت و تورم در گروه پوشاک باعث می‌شود که فعالین‌ها و خریدهای مردم در این حوزه کاهش پیدا کند.
او تاکید کرد: همیشه تاکید کرده‌ایم که در تورم، دهک‌های اول و کم‌درآمدها بیشتر متضرر می‌شوند. برای مثال اگر بلیت هواپیما، یا پروازهای خارجی و یا بلیت موزه را افزایش دهیم ، این هزینه‌ها را یک قشری پرداخت می‌کنند و متقاضی آن هستند که برایشان یک کالای ارزان به نظر می‌آید تا برای قشری که برای آنها این خدمات یک کالای باکشش است.
این استاد دانشگاه با عنوان اینکه حتما باید تورم را برای دهک‌های ۱ تا ۴ به طور خاص مطالعه کنیم، توضیح داد: وگرنه اگر صرفا دیدن میانگین باشد، حتی یکسری از اقشار در تورم برنده هستند. وقتی قیمت اجاره خانه، خودرو، زمین، آپارتمان و غیره بالا رود، دهک‌های بالا سود می‌کنند اما در این شرایط دهک پایینی به این دلیل که مستاجر و کم‌درآمد است و اکثر سبد مصرفیش را مواد غذایی تشکیل می‌دهد، متضرر می‌شود و ماهیت این دهک هم همین است که بیشترین تورم به آن اصابت میکند.
گل به خودی همتی و پزشکیان!
بغزیان اظهارات همتی و پزشکیان را درباره ناتوانی مردم در پرداخت هزینه‌ها با درآمدهای فعلی، گل به خودی خواند و خطاب به آنها گفت که اگر حس می‌کنید که دخل و خرج مردم به هم نمی‌خورد، باید بیشتر تلاش کنید.
او ادامه داد: اصلا کار وزیر اقتصاد همین است؛ وزیر برای این موارد آنجا است و برای این حقوق می‌گیرد و تخصصش در همان است و نباید منتظر شود که مردم صدایشان دربیاید.
این اقتصاددان در نهایت خاطرنشان کرد که این اقرار مقامات یکجور همدردی است اما این اظهارات جواب نیست و مردم دنبال اقدام هستند. در این شرایط باید پرسید جایگاه سیاست‌های ضدتورمی در دولت کجاست و تاکنون من متوجه نشده‌ام که در صحبت‌های وزیر اقتصاد اشاره‌ای به سیاست‌های ضدتورمی یا مبارزه با افزایش قیمت و یا نظارت شده باشد.
دیدگاه تان را بنویسید