رشد ۵ برابری ناترازی گاز با کاهش تولید میدان گازی پارس جنوبی

ایران به‌رغم سهم ۳۳ درصدی که از منابع بزرگ‌ترین میدان گازی جهان، یعنی پارس جنوبی دارد، اما به دلیل ناتوانی در برداشت با افت شدید تولید مواجه شده و از همین جهت کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند علاوه بر اینکه ایران جایگاه خود را به قطر واگذار خواهد کرد، تا سه سال دیگر با ناترازی گاز پنج بیش از امروز مواجه خواهد شد.

به گزارش تجارت‌نیوز، هرساله با شروع فصل سرما، موضوع ناترازی گاز بیش از پیش نمایان می‌شود. در حالی که مسئولان تلاش می‌کنند مردم را مقصر ناترازی گاز جلوه دهند، نقش کاهش تولید گاز انکارنشدنی است. طبق گزارش شورای عالی انرژی، میزان ناترازی گاز طبیعی با کاهش تولید میدان مشترک پارس جنوبی تا سال ۱۴۰۶ افزایش خواهد یافت. با توجه به این گزارش، میزان ناترازی گاز تا سال 1406، بیش از پنج برابر خواهد شد.

در همین زمینه، کسری روزانه ۲۶۰ میلیون متر مکعبی گاز در سال 1403، به بیش از  ۳۷۳ میلیون مترمکعب در روز در سال ۱۴۰۶ خواهد رسید. البته لازم به ذکر است که بر اساس این گزارش، کسری گاز در سال 1403، 136 میلیون مترمکعب در روز عنوان شده است. این در حالی است که سعید توکلی، مدیرعامل شرکت ملی گاز، در نخستین رویداد تکمیل چرخه تولید لوله در صنعت گاز در شهریورماه سال جاری، مشخصا از ناترازی ۲۶۰ میلیون متر مکعبی گاز سخن به میان آورد.

این بدان معناست که احتمالا در سال 1406، ناترازی گاز، بسیار بیشتر از رقم ذکرشده باشد. با این حال، نکته قابل توجه در این گزارش، کاهش تولید در میدان گازی پارس جنوبی است. کاهش تولید این میدان مشترک با قطر، باعث از دست رفتن مزیت ایران در این میدان و بهره‌برداری کامل قطر از آن خواهد شد.

با توجه به تحولات منطقه‌ای، ایران به‌رغم داشتن دومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی در جهان، در حال از دست دادن موقعیت خود به نفع قطر است. این در حالی است که اگر اقدامات موثر به جهت افزایش سرمایه‌گذاری در میدان گازی پارس جنوبی انجام می‌شد، شاید وضعیت به اندازه امروز اسفناک نبود. با توجه به مشخص بودن تاثیر کاهش تولید بر ناترازی گاز، همچنان راهکارهایی مانند بهینه‌سازی مصرف و صرفه‌جویی از جانب مسئولان شنیده می‌شود. از یک‌سو، مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری، در نشستی با مدیران وزارت نیرو و نفت در آبان ماه سال جاری، خطاب به مردم عنوان کرد که لباس‌های گرم‌تر و بیشتری بپوشند. از سوی دیگر، محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت، در جمع خبرنگاران در آذرماه تذکر داد که مردم صرفه‌جویی کنند تا در زمستان گاز قطع نشود. در کنار اصرار مسئولان به صرفه‌جویی در مصرف گاز، گزارش شورای عالی انرژی، مشخصا بر تاثیر کاهش تولید میدان گازی پارس جنوبی بر پنج برابر شدن میزان ناترازی گاز تا سال 1406 حکایت دارد.

با اینکه ایران تاکنون نتوانست در جهت تامین گاز موردنیاز کشور به سمت بهره‌برداری از میدان مشترک پارس جنوبی گام بردارد، اما قطر همچنان به بهره‌برداری از این میدان و توسعه پروژه‌های گازی خود ادامه می‌دهد. در همین زمینه می‌توان به یکی از پروژه‌های گازی قطر اشاره کرد. احداث خط لوله گاز قطر برای نخستین بار در سال ۲۰۰۰ مطرح شد و هزینه‌ای بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار داشت. این پروژه شامل احداث خط لوله‌ای به طول ۱۵۰۰ کیلومتر از قطر به اروپا از طریق عربستان، اردن، سوریه و ترکیه بود که به قطر این امکان را می‌داد تا گاز خود را بدون نیاز به حمل دریایی به اروپا برساند.

در کنار این اهداف که تاکنون محقق نشده است، روند برداشت قطر از میدان گازی پارس جنوبی ادامه دارد. با توجه به تحولات اخیر و تنش‌ها در منطقه، ممکن است موقعیت گازی ایران روز به روز تضعیف شود. میدان گازی پارس جنوبی، منبعی مشترک بین ایران و قطر است و اگر ایران ارتباط خود با دنیا را بهبود ببخشد، شاید سرمایه‌گذاری‌ها به جهت توسعه این میدان ادامه یابد. سرمایه‌گذاری به جهت توسعه این میدان، نقش به‌سزایی در جبران ناترازی گاز و تغییر چهره ایران در منطقه دارد.