کارشناس صنعت خودرو با اشاره به گرانی دستگاه‌های شارژ و مصائب تأمین زیرساخت:
خرید خودروهای برقی از سامانه، لاتاری ثروتمندان است
رامتین موثق
با رأی اعتماد مجلس به عباس علی‌آبادی برای وزارت صمت، توجه به خودروهای برقی افزایش پیدا کرد به صورتی که با توجه به سابقه مدیریت او، برخی گمانه‌ها حکایت از آن داشت که در حال بازاریابی برای مپناست زیرا این شرکت جزو اولین شرکت‌هایی است که برای تهیه زیرساخت خودروهای برقی اعلام آمادگی کرده است.
با این حال در خبرها خواندیم که10 هزار خودروی برقی وارد کشور شده است و روزهای گذشته اعلام شد که متقاضیان این خودروها می‌توانند با بلوکه کردن 100 میلیون تومان، این خودروها را از سامانه یکپارچه خریداری کنند. طبق گزارش پایگاه روزگار خودرو، تاکنون ۱۴.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ تومان برای خرید خودروهای برقی بلوکه شده است.
لازم به ذکر است که از میان ۱۴۰ هزار متقاضی خودروهای برقی تنها به ۱۰ هزار نفر به صورت قرعه‌کشی خودرو تعلق می‌گیرد.
کارشناس صنعت خودرو: زیرساخت شارژ خودروهای برقی نیازمند تشکیلاتی گران است و همچنین به زمین نیاز دارد. شهرداری ادعا کرده است که زمین مورد نیاز احداث ایستگاه شارژ برقی را عرضه می‌کند. اما در چه ساعتی از روز راننده می‌تواند خودروی خود را شارژ کند؟ یک تاکسیران نمی‌تواند شب خودروی خود را در ایستگاه شارژ بگذارد و صبح زود خودرو را تحویل بگیرد. اگر چنین روندی رخ دهد هزینه‌ها باز بالاتر می‌رود
قیمت خودروهای برقی آزاد شد
قیمت این خودروها همواره یکی از چالش‌های مدنظر کارشناسان بوده و هست. در همین راستا، 22 اردیبهشت 1403 شورای رقابت رسما خودروهای برقی را از شمول دستورالعمل بازار خودروهای سواری خارج کرد.
با این حال، مدیر طرح خودروهای برقی وزارت صمت با بیان این که وزارت صمت مشوق‌هایی را برای توسعه خودروهای برقی در نظر گرفته است، گفت: این مشوق‌ها باعث شده قیمت خودروهای برقی وارداتی ارزانتر از خودروهای بنزینی مشابه وارداتی باشد.
حسن کریمی سنجری افزود: با توجه به اینکه خودروهای برقی یکبار در سامانه یکپارچه فروش خودرو عرضه شده و استقبال چندانی از آنها نشده بود، شورای رقابت این خودروها را به‌عنوان خودروهای رقابتی در نظر گرفت و بر همین اساس قوانین فروش و قیمت‌گذاری خودروهای بنزینی شامل خودروهای برقی نمی‌شود.
شورای رقابت باید از قیمت‌گذاری تمام خودروها کنار رود
یک کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» درباره ازادسازی قیمت خودروهای برقی اظهار کرد: اصولاً باید شورای رقابت از قیمت‌گذاری خودرو کنار گذاشته شود.
او در پاسخ به این پرسش که «چرا شورای رقابت از قیمت‌گذاری خودروهای مورد مصرف عموم کنار نمی‌کشد»، عنوان کرد: مسئولین جسارت و جرات لازم را ندارند که قیمت‌گذاری دستوری خودرو کامل کنار گذاشته شود.
این کارشناس با تاکید بر اینکه قیمت‌گذاری خودرو باید آزاد شود، تصریح کرد: خودروهای برقی مدرن هستند و قیمت‌های بالایی دارند و هنوز بازار آنها شکل نگرفته و مورد استفاده ثروتمندان است. با توجه به این مشخصات، دلیلی ندارد حول این خودروها رانت شکل بگیرد و بازار باید رقابتی باشد.
به گفته او، آزادسازی قیمت خودروهای برقی اقدامی منطقی از جانب شورای رقابت بود اما آزادسازی به این معنی نیست که قیمت‌ها بی‌حدوحصر باشد. در قیمت‌های آزاد گاه اگر سوءاستفاده‌ای رخ دهد، شورای رقابت می‌تواند دخالت کند و این شیوه با قیمت‌گذاری دستوری متفاوت است.
سامانه، آثار آزادسازی قیمت را
خنثی می‌کند
این تحلیلگر بازار خودرو در پاسخ به اینکه «چرا با وجود آزادسازی قیمت، فروش از طریق سامانه انجام می‌گیرد»، بیان کرد: شورای رقابت با دولت متفاوت است، سامانه مربوط به شورای رقابت نیست و متعلق به وزارت صمت است.
خرید خودروهای برقی از طریق سامانه مانند لاتاری است و عده‌ای صرفا برای بازی کردن وارد این خرید می‌شوند که این عده قطعا مردم عادی نیستند. به عبارتی خودروهای برقی فقط مناسب ثروتمندان است که با آن فخرفروشی کنند. ثروتمندان اکثرا در خانه‌های ویلایی یا برج سکونت دارند و می‌توانند دستگاه شارژ خودروهای برقی را خریداری کنند و مشکلی از لحاظ زیرساخت ندارند
او با تاکید بر اینکه وزارتخانه تمایلی برای فاصله گرفتن از شیوه‌های دستوری ندارد و می‌خواهد فروش تمام خودروها در سامانه خودش انجام گیرد، ادامه داد: باید به اصل ۴۴ قانون اساسی رجوع کرد. دولتی‌ها اصل ۴۴ را قبول ندارند و می‌خواهند همه‌چیز دولتی باشد که کنترل کنند. دولت قبول ندارد که بازار باید خودش رقابتی باشد. این کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه خودرو یک بازار وسوسه‌برانگیز برای دولتی‌ها است، تصریح کرد: سامانه وسیله‌ای برای اعمال دخالت دولت در بازار و بر هم زدن فضای رقابتی است؛ عیب این دخالت‌ها این است که برخلاف آنچه که شورای رقابت مدنظر دارد، به رانت‌خواری منجر می‌شود و باید منتظر تبعات آن باشیم.
خودروی برقی فقط برای ثروتمندان صرف دارد
او با عنوان اینکه در ایران به دلیل اختلاف طبقاتی زیاد، در کنار انبوه فقرا، به اندازه کافی ثروتمند نیز داریم، مطرح کرد: فضای کسب‌وکار، فضای خوبی نیست و بازارهای مالی مانند طلا و ارز مسئله‌دار شده است بنابراین ثروتمندان به سمت خودرو و خودروی برقی آمده‌اند و این افراد آنقدر پول دارند که ۱۰۰ میلیون تومان برای آنها به مثابه پول خرد به‌شمارآید.
این کارشناس ادامه داد: بسیاری از ثروتمندان اهل تفاخر هستند و تمایل شخصی آنهاست که علیرغم اقتصادی نبودن خودروهای برقی، از این خودروها استفاده کنند. همچنین این افراد اقتصادی فکر نمی‌کنند و اصلا برایشان مهم نیست چه زمانی خودرو را تحویل می‌گیرند.
او با بیان اینکه خرید خودروهای برقی از طریق سامانه مانند لاتاری است و عده‌ای صرفا برای بازی کردن وارد این خرید می‌شوند، خاطرنشان کرد: تعداد ثبت‌نام‌کنندگان و مقدار واردات چندان اهمیت ندارد و باید گفت این ۱۰ هزار خودروی برقی هنوز وارد نشده و قرار است که وارد شود.
زیرساخت فقط برای ثروتمندان مهیاست
این تحلیلگر صنعت خودرو در ادامه با اشاره مجدد به اینکه خودروهای برقی فقط برای ثروتمندان صرفه دارد که با آن فخرفروشی کنند، اظهار کرد: ثروتمندان اکثرا در خانه‌های ویلایی یا برج سکونت دارند و می‌توانند دستگاه شارژ خودروهای برقی را خریداری کنند و مشکلی از لحاظ زیرساخت ندارند.
او با طرح اینکه ثروتمندان وقتی می‌خواهند با خودروی شخصی مسافرت کنند، از خودروهای بنزینی خود استفاده می‌کنند، تاکید کرد: مردم عادی وارد بازی خودروهای برقی نخواهند شد زیرا اقتصادی فکر می‌کنند و تجربه خودروهای گازسوز را دارند.
یک تحلیلگر بازار خودرو در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: خودرو یک بازار وسوسه‌برانگیز برای دولتی‌ها و سامانه وسیله‌ای برای اعمال دخالت دولت در بازار و بر هم زدن فضای رقابتی است؛ عیب این دخالت‌ها این است که برخلاف آنچه که شورای رقابت مدنظر دارد، به رانت‌خواری منجر می‌شود و باید منتظر تبعات آن باشیم
این کارشناس بازار خودرو با تاکید بر اینکه دولت باید برای زیرساخت این خودروها سرمایه‌گذاری کند، ادامه داد: هنوز هیچ تاکسیرانی جرات نکرده وارد این بازی شود و در آنجا هم شرکت‌های بزرگ نقش ایفا می‌کنند. شرکت‌هایی که خود واردکننده‌اند، می‌خواهند این تکنولوژی توسعه پیدا کند بنابراین سرمایه‌گذاری می‌کنند که شرکت‌های تاکسیرانی افتتاح کنند. او اضافه کرد: دولت به واردکنندگان تکلیف کرده است که در زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری کنند که این هزینه تمام شده را بالا می‌برد، زیرساخت شارژ نیازمند تشکیلاتی است که گران است و همچنین به زمین نیاز دارد. شهرداری ادعا کرده است که زمین مورد نیاز احداث ایستگاه شارژ برقی را عرضه می‌کند. اما در چه ساعتی از روز راننده می‌تواند خودروی خود را شارژ کند؟ یک تاکسیران نمی‌تواند شب خودروی خود را در ایستگاه شارژ بگذارد و صبح زود خودرو را تحویل بگیرد. اگر چنین روندی رخ دهد هزینه‌ها باز بالاتر می‌رود.
این کارشناس به چالش‌های سیم‌کشی ایستگاه‌های شارژ که حداقل 100 تا 200 آمپر برق لازم دارند، اشاره کرد و یادآور شد: زمان عرضه خودروهای گازسوز، اوایل چند ایستگاه احداث شد ولی در زمستان فعالیت این ایستگاه‌ها به دلیل ناترازی گاز متوقف شد. اکنون همین چالش برقرار است ولی مسئولین ادعا می‌کنند که مشکلی از لحاظ ناترازی برق برای ایستگاه‌ها رخ نمی‌دهد زیرا در شب قرار است این ایستگاه‌ها فعالیت کنند در حالی که درباره تاکسی‌ها این موضوع به راحتی اجرا نمی‌شود.به گفته وی، چالش‌های زیرساخت، در اوایل کار به قیمت تمام شده خودروهای برقی می‌افزاید.
کاش به خودروی هیبرید توجه می‌شد
این تحلیلگر بازار خودرو درباره تاثیر خودروهای برقی بر بازار خودرو اذعان کرد که این خودروها تاثیری در بازار ندارد زیرا بازار خودرو با این بازی‌های مانند لاتاری متحول نمی‌شود و تحولش مرتبط با بحث‌های کلان اقتصادی چون نرخ ارز و هزینه‌های تولید است.
او با عنوان اینکه با توجه به شرایط کشور، باید به جای خودروهای برقی، به سمت خودروهای هیبرید حرکت می‌کردیم، تاکید کرد: حیف شد این فرصت را از دست دادیم؛ دولت به تبعیت از چین و بدون در نظر گرفتن زیرساخت‌ها، فقط به خودروی برقی توجه کرد و از خودروهای هیبریدی غافل شدیم.
این کارشناس در پایان خاطرنشان کرد: فواید خودروهای هیبرید چه در کوتاه‌مدت و چه در بلندمدت، بسیار بیشتر از خودروهای برقی است و زحمت کمتری دارد.
دیدگاه تان را بنویسید