کارشناس بازار سرمایه در گفتوگو با «توسعه ایرانی»:
رانت‌های اطلاعاتی در بورس همچنان فعال‌اند
سعید شمس
بورس یکی از بخش‌های مهم اقتصادی به شمار می‌رود. یعنی اگر اقتصاد روندی توسعه‌ای داشته باشد، بورس هم رونق را تجربه می‌کند و به همان میزان در شرایطی که رکود اقتصادی پررنگ است، فعالیت‌های بورسی هم نمی‌توانند روال منطقی و تواًم با نتیجه مثبتی داشته باشند.
«مشکل بورس به راحتی قابل حل است»؛ در میان شعارهای ابراهیم رئیسی و همفکرانش در انتخابات 1400 برجستگی زیادی داشت و افکار عمومی را به این امیدوار کرده بود که قرار بر باز شدن گره‌های بورس است. اما همانطور که در این 2 سال گرانی و بیکاری بیشتر و رابطه با دنیا تیره‌تر شده است، بورس هم نتوانسته مسیر رونق و رشد و البته آرامش را تجربه کند. در همین راستا با علی محسنی، کارشناس بازار سرمایه گفتوگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
نارضایتی فعالان بازار سرمایه از عملکرد عشقی
علی محسنی در گفتوگو با توسعه ایرانی درباره عملکرد دو ساله دولت رئیسی در بورس اظهار داشت: در بورس این باب است که همه عملکردها را با توجه به نوسان‌های شاخص اقتصادی می‌بینند. یعنی چیزی که در ایران اتفاق می‌افتد، به عملکرد شرکت بورس، سازمان بورس و نهادهایی که بورس را اداره می‌کنند، خیلی ربطی ندارد. درباره شرایط فعلی بورس باید گفت، از زمانی که آقای عشقی ماًموریت مدیریت سازمان بورس را برعهده گرفت، تحولات مثبت چندانی را شاهد نبوده‌ایم. یعنی فعالان بازار سرمایه در این مدت از شرایط حاکم بر بورس ناراضی هستند.
بورس و اقتصاد کلان ربط مستقیمی به هم دارند. دولت در پایان سال دوم پاستورنشینی در حالی بورس را از رونق دور کرده است که در اقتصاد کلان هم می‌توان ناکارآمدی را به طور کاملاً ملموسی مشاهده کرد
این کارشناس اقتصادی در ادامه گفت: البته نمی توان منکر شد که توسعه به شکلی کند ادامه پیدا کرده است. یعنی شرکت‌های جدید افزایش قابل توجهی نداشتند و همچنین در حوزه صندوق‌های سرمایه‌گذاری، ابزارهای جدید بورسی و عمق پیدا کردن بازار آپشن و ... اتفاق خاصی نیفتاده است. با این توضیح که برای ترمیم این نقصان، سازمان بورس باید تلاش بیشتری داشته باشد. البته وقتی بازار به هر دلیلی دچار کمبود نقدینگی می شود و در نتیجه اقتصاد در موقعیت رکود قرار می‌گیرد، فرصت برای توسعه هم بالطبع محدودتر می شود.
متاًسفانه مسئولین دولتی یا متوجه شرایط بورس نیستند یا اهمیتی به این موضوع مهم نشان نمی‌دهند و به همین دلیل تصمیم‌هایی در تضاد با رشد بورس اتخاذ می‌کنند
رانت بورسی، فعالان بازار سهام را نا امید کرد
وی افزود: همچنین اتفاقی که در میانه اردیبهشت ماه افتاد و مشخص شد، گویا برخی از فعالان بازار سرمایه توانستند با رانت جلوتر از بقیه باشند، بازار با تغییر معناداری در روند روبرو شد و بورس دچار ریزش چشمگیری شد که باید گفت؛ این واکنش به رانت در بورس کاملاً طبیعی بود و در حالی که این موضوع فعالان را ناامید کرده بود، سازمان واکنش منفعلانه‌ای به این قضیه داشت تا فضا بدتر شود. به هرحال کنشگران بازار بورس کاملاً بجا توقع برخورد لازم با متخلفین را داشتند. همچنین باید اذعان کرد که متاًسفانه رانت‌های اطلاعاتی همچنان فعال‌اند که چنین موضوعی ضربه شدیدی به کارایی بورس می‌زند. وی توضیح داد: در واقع نگاه بورس بیشتر معطوف به تحولات بیرونی است. یعنی شرایط بورس به کنش‌هایی که در اقتصاد کشور رخ می دهد واکنش نشان داده و دستخوش تغییر و تحول می شود. بدیهی است که بورس باید از فرصت‌‌ها بیشتر بهره ببرد و همچنین عمق بیشتری به بازار بدهد تا از این طریق رونق را تجربه کند. همچنین تهدیدهایی که به عنوان مثال در بورس کالا مبنی بر خروج برخی اقلام از بورس است، فعالان بازار را نگران کرده است. امیدواریم از بورس کالا به قدری توسعه پیدا کند تا معاملات خودرو مجدداً به فضای بورس برگردد. همچنین لازم است راهکارهای لازم برای توسعه بورس انرژی در نظر گرفته شود تا از این طریق ابزارهای متنوع و بیشتری در بازار بورس عرضه شوند.
شرایط بورس هم به دولت مربوط است، هم نیست
محسنی تصریح کرد: پتانسیل بازار بورس برای مدیرانی که در فضای بورس فعالیت جدی‌ای دارند، شرایطی را به وجود می آورد. این را هم باید در نظر داشت، بورس تا حد زیادی از دولت منفک است. به این معنی که از سرانه بودجه سالانه سهمی ندارد و متکی به درآمدهای شخصی است. بنابراین قائدتاً فعالان بورس باید بتوانند کارهای مربوط به رونق بورس را منهای دولت پیگیری کنند. اما این توضیح لازم است، بورس و شرایطی که در این فضا به وجود می آید، ارتباطی 100 درصدی با جوعمومی اقتصاد کشور دارد. پس عواملی چون تورم، رشد اقتصادی، سیاست خارجی و ... در بورس تاًثیرگذار هستند تا بتوان گفت، شرایط بورس به دولت هم مربوط است و هم مربوط نیست.
دولت یا شرایط بورس را نمی‌داند یا اهمیتی نمی‌دهد
این کارشناس بازار سرمایه همچنین اظهار داشت: توقع از مدیران بورسی چیزی جز «مدیریت بهتر» نیست. یعنی مسئولان سازمان بورس ایستادگی بیشتری در قبال تهدیدها داشته باشند و تلاش‌شان را برای بهره‌وری 100 درصدی از پتانسیل‌های موجود به کار گیرند. همچنین این انتظار از دولت می‌رود که مثلاً با آزادسازی بیشتر در اقتصاد کشور، فضا را برای رشد بورس فراهم کند.
محسنی ادامه داد: متاًسفانه مسئولان دولتی یا متوجه شرایط بورس نیستند یا اهمیتی به این موضوع مهم نشان نمی‌دهند و به همین دلیل تصمیم‌هایی در تضاد با رشد بورس اتخاذ می‌کنند. به عنوان مثال وقتی در ماه گذشته بحث بودجه مطرح و نرخ واقعاً غیرمنصفانه‌ای که برای خوراک صنعت پتروشیمی تعیین شد، به بازار ضربه سختی زد. خروج بازار خودرو از بورس هم ضربه کاری دیگری بر پیکر بورس بود. این تصمیم‌‌ها باید در خودِ دولت گرفته شود و مسئولان بورس هم پیگیری‌های بیشتری درباره تصمیم‌های دولتی داشته باشند.
ادامه کم رونقی بورس در سال دوم پاستورنشینی رئیسی
محسنی تصریح کرد: تورم در اقتصاد ایران وجود دارد و با توجه به سیاست خارجی کشور، تورم همچنان ماندگار خواهد شد که باید گفت، این حالت بورس را تحت تاًثیر قرار خواهد داد. در نتیجه فضای بورس دوباره از سرمایه‌‌ها میزبانی خواهد کرد. قیمت‌‌ها هم در بازار سهام ارزان تر از بازار مسکن، طلا، ارز و ... است که این ربطی به این دولت و آن دولت و سیاست‌های مختلف ندارد. با این حال امیدواریم، تصمیم‌‌ها در درجه اول به نفع اقتصاد کشور باشد. یعنی هر چقدر بیشتر به سمت آزادسازی و خصوصی‌سازی‌های برویم، هم اقتصاد و هم بورس سود می برند. همچنین امیدواریم اخبار خوبی از سیاست خارجی به گوش برسد تا موانع پیش روی اقتصاد کشور برداشته شوند، تا هم تورم کنترل شود و هم بورس رونق بگیرد.
محسنی در پایان گفت: بورس و اقتصاد کلان ربط مستقیمی به هم دارند. دولت در پایان سال دوم پاستورنشینی در حالی بورس را از رونق دور کرده است که در اقتصاد کلان هم می‌توان ناکارآمدی را به طور کاملاً ملموسی مشاهده کرد.
دیدگاه تان را بنویسید