محسن رضایی هم به جمع مخالفان پیوست؛
برنامه توسعه به مجلس رفت و ما مدام به عقب می‌رویم
باران زرین قلم
برنامه هفتم توسعه دیروز در حالی به مجلس شورای اسلامی ارائه شد که بسیاری از کارشناسان معتقدند با توجه به اینکه در همه شاخص‌ها به عقب می رویم، این برنامه محتوایی جز آرزوهای دور و دراز و غیرعملی ندارد.
اتفاقا رئیسجمهور نیز در جریان تقدیم این لایحه به مجلس به همین نکته که پاشنه آشیل برنامه‌ها در ایران تلقی می‌شود، اشاره کرد و گفت: ده‌ها سال است که در کشور برنامه نوشته می‌شود، ولی سخن در اجرای برنامه است؛ نسبت به علت عدم اجرای بخشی از قسمت‌های برنامه‌های قبلی آسیب‌شناسی کردیم و با نگاه خوشبینانه حدود ۴۰ درصد از برنامه‌ها اجرا شده است.
البته ابراهیم رئیسی برنامه هفتم را مستثنی از سایر برنامه‌های پیشین اعلام کرد و افزود: برنامه هفتم براساس سیاست‌های ابلاغی و آسیب‌شناسی از شش برنامه گذشته؛ همچنین با نگاه براساس توان و ظرفیت‌های دولتی و خصوصی و چالش‌ها و موانع و رفع آنها و دستیابی به توسعه تهیه شد.
هیاهو برای هیچ
نگاهی به سرنوشت شش برنامه اجرا شده در ایران طی سال‌های پس از انقلاب نشان می‌دهد در خوش‌بینانه‌ترین حالت ۳۰ تا 35 درصد برنامه‌های گذشته اجرایی شده و این آمار نیز از سوی رئیسی موردتأیید قرار گرفت.
رئیسجمهور درباره ماهیت برنامه هفتم با بیان اینکه «نگاه ما این بود که برنامه هفتم جای اصلاح قوانین جاری کشور نیست»، گفت: برخی توقع داشتند قانون جاری را در برنامه هفتم اصلاح کنیم یا همه مسائل ریز و درشت در برنامه گنجانده شود؛ ولی این امکان‌پذیر نبود. مساله محوری و نگاه به اولویت‌ها در برنامه هفتم وجود دارد. مسائلی که دوستان در دولت و مجلس می‌گویند اشتباه نیست ولی باید توجه داشت که آیا این مسائل در اولویت است یا خیر؟
رئیسجمهور در حالی‌که تورم افسارگسیخته، امان مردم را بریده و با افزایش روز‌افزون همه انواع کالاها مواجه‌اند؛ تاکید کرد که برنامه مهار تورم از ابتدای امسال در دستور کار دولتش قرار گرفته است. دولتی که رئیس و مردان آن بارها و بارها تاکید کرده‌اند که در دو سال اخیر نرخ تورم روندی کاهشی داشته است.
اقتصاد ایران روزهای سختی را می‌گذراند و روشن نیست برنامه هفتم با فرض تداوم شرایط کنونی تدوین نگاشته شده است یا با انگاره توافق و حل مشکلات بین‌المللی؟ این ابهام، ذات و ماهیت این برنامه را در اشلی بزرگتر در ابهامی جدی‌تر قرار می‌دهد
وی ادامه داد: نگاه ما در لایحه برنامه هفتم توسعه، مهار تورم است. رشد نقدینگی و پایه پولی باید کنترل شود. بانک‌های ما سه دسته‌اند؛ بانک‌های سالم، بانک‌هایی که امکان اصلاح دارند و بانک‌هایی که امکان اصلاح ندارند. ما دنبال خارج کردن بانک‌های دسته سوم هستیم که به قوانین تن نمی‌دهند. از اول امسال اقدامات را شروع کردیم تا پایه پولی و تورم مهار شود. همچنین باید انتظارات تورمی مدیریت شود. کسری بودجه عامل دیگر برای تورم است. ۴۸۰ هزار میلیارد تومان در سال۱۴۰۰ کسری بودجه داشتیم ولی آن را جبران کردیم. در ۱۴۰۱ منابع و مصارف مدیریت شد تا ناترازی نداشته باشیم.
منتقدان چه می‌گویند؟ تدوین‌کنندگان از تکنیک copy-paste استفاده کرده‌اند
علی سعدوندی، اقتصاددان، درباره عدم نزدیکی برنامه‌های توسعه با واقعیت‌های اقتصادی گفت: برنامه هفتم توسعه مجموعه‌ای از آرزوهاست که هیچ تناسبی با هم و با واقعیت ندارند و به نظر می‌رسد تدوین‌کنندگان از تکنیک copy-paste استفاده کرده‌اند. بدون اینکه توجه کنند وضعیت کشور تغییر کرده و برنامه‌های گذشته موفق نبوده است صرفا برنامه‌های گذشته را دور هم جمع کرده‌اند؛ بنابراین خیلی نباید جدی گرفته شود و صرفا به عنوان یک وظیفه اداری توسط چند کارمند انجام شده است. در عین حال مرتضی افقه نیز در این زمینه تاکید دارد که حتی شش ماه آینده قابل پیش‌بینی نیست چه رسد به پنج سال آتی.
داستان ایران و برنامه‌ریزی داستان عجیبی است. هر چند اولین برنامه توسعه در دولت هاشمی رفسنجانی نگاشته شد، اما تصویب و اجرای شش برنامه پیاپی نتوانسته است ایران را در مسیر توسعه قرار دهد و حالا نیز به عقیده کارشناسان ایران نه در مسیر توسعه که در جایگاهی قرار دارد که باید برای حفظ وضع موجود تلاش کند
علی قنبری، اقتصاددان نیز معتقد است این برنامه مجموعه‌ای از اهداف بلندپروازانه‌ای است که در شرایط فعلی امکان اجرایی شدن ندارند.
در میان مخالفت‌هایی که چند روز اخیر و به‌ویژه دیروز با برنامه هفتم توسعه مطرح شد؛ شاید مهمترین آنها موضعی بود که از سوی محسن رضایی، معاون پیشین اقتصادی دولت، درست در روز ارائه برنامه‌ی هفتم گرفته شد.
وی که در جایگاه عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام سخن می‌گفت، تاکید کرد: برنامه‌ریزی‌های اقتصادی باید در مسیر چشم‌انداز کشور باشد و بودجه کشور هم در جهت تحقق آن تخصیص یابد که این روند در وضعیت کنونی
رعایت نمی‌شود.
در جلسه کمیسیون اقتصادی، اداری و بازرگانی مجمع تشخیص مصلحت نظام با هدف بررسی کلیات لایحه برنامه هفتم توسعه، گزارش کمیته اقتصادی این کمیسیون در خصوص اهداف کلان اقتصادی برنامه هفتم، چالش‌های موجود، فرصت‌ها و تهدیدات تاثیرگذار در اقتصاد ایران ارائه شد و در ادامه کاستی‌ها و نواقص این لایحه از قبیل «حجیم بودن متن لایحه»، «عدم انسجام»، «عدم توجه به اقتصاد غیردولتی» و «بهبود شرایط محیط کسب و کار» و کم‌توجهی به «چالش‌های اقتصادی ۱۰ ساله آینده ایران و جهان»، ارائه شد.
رضایی، با اشاره به تلاش دولت برای اخذ نظر و استفاده از تجربیات متخصصان اقتصادی در جمع‌آوری این لایحه، گفت: نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که برنامه‌ریزی‌های اقتصادی باید در جهت چشم‌انداز ترسیم شده کشور شکل بگیرند و از سوی دیگر بودجه کشور نیز باید در جهت تحقق این برنامه‌ها، تخصیص یابد که این روند در وضعیت کنونی رعایت نمی‌شود. از این‌رو در برنامه‌ریزی‌ها باید به یک نظم منطقی برسیم که خلا آن احساس می‌شود. وی افزود: ضروری است نواقص این لایحه از بعد انطباق با سیاست‌های کلی که جزء وظایف هیأت عالی نظارت مجمع است، استخراج شود و نیز نظرات و پیشنهادهای کمیسیون‌های اقتصادی، زیربنایی و تولیدی را که در چارچوب وظایف مجمع نیست، ولی مفید و ارزشمند است به‌صورت مشاوره و مکتوب در اختیار کمیسیون اقتصادی مجلس قرار دهیم.
گمانه‌زنی درباره صدای یک ساز مخالف
ساز مخالف محسن رضایی احتمالا این صدا را به گوش می‌رساند که دولت راه سختی تا تصویب این لایحه پیش رو دارد و نظرات مجمع تشخیص مصلحت می‌تواند بر این روند تاثیر بگذارد.
به هر حال، داستان ایران و برنامه‌ریزی داستان عجیبی است. هر چند اولین برنامه توسعه در دولت هاشمی رفسنجانی نگاشته شد، اما تصویب و اجرای شش برنامه پیاپی نتوانسته است ایران را در مسیر توسعه قرار دهد و حالا نیز به عقیده کارشناسان ایران نه در مسیر توسعه که در جایگاهی قرار دارد که باید برای حفظ وضع موجود تلاش کند.
اقتصاد ایران روزهای سختی را می‌گذراند و روشن نیست برنامه هفتم با فرض تداوم شرایط کنونی تدوین نگاشته شده است یا با انگاره توافق و حل مشکلات بین‌المللی؟ این ابهام، ذات و ماهیت این برنامه را در اشلی بزرگتر در ابهامی جدی‌تر قرار می‌دهد.
دیدگاه تان را بنویسید