خودکشی بورس از ترس مرگ

ایمان ربیعی

حالا همه پیش‌بینی‌ها درباره اینکه ریزش بورس اقدامی اصلاحی است و باید از آن تعبیر به سقوط کرد، زیر علامت سئوال بزرگی قرار گرفته است.

وضعیت بورس عادی نیست. اهل فن با یک جمله شرایط را توضیح می‌دهند. بورس از ترس مرگ دست به خودکشی زد چرا که برخی اظهارنظرها نگرانی را بالا برد. به طور مثال محمدرضا پورابراهیمی یک روز پیش از ریزش تاریخی بورس تاکید کرد باید نگران بازگشت به سال 1399 بود. غیرعادی بودن وضعیت بازار سرمایه را با نگاهی به شاخص می‌توان دریافت. خصوصا وقتی در اولین روز هفته بورس با عقب‌نشینی 63هزار واحدی کم‌کم آماده از دست دادن سنگرهای به دست آمده باشد. بورس تهران هر چند هنوز در دمای بالاتر از دو میلیون واحد نفس می‌کشد؛ اما روند خروج پول حقیقی از این بازار، نگرانی را بیش از پیش میان کارشناسان، سهامداران و سیاستگذاران آشکار کرده است.

 امروز دولتی بر سر کار است که رئیسش در زمان تبلیغات انتخاباتی در جمع سهامداران حضور یافت و قول و وعده داد. دیگر کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری که قول حل سه روزه بحران بورس را داده بود، بر صندلی معاون ریاست‌جمهوری تکیه کرده است. همه راهکار برای حل بحران بورس را داشتند اما رنگ قرمز آتشین در بورس نشان از آن دارد که خبری از حل مشکلات نیست.

محمد مهاجری فعال رسانه‌ای اصولگرا نیز در واکنش به وقایع بورس در توئیتی نوشت: «جناب آقای رئیسی با سقوط سنگین و مداوم شاخص بورس، روی دولت قبل را سفید کردید. هنوز وقتش نرسیده 3-۲ برگ از برنامه ۷۰۰۰ صفحه‌ای‌تان را رونمایی کنید و اقتصاددانانی را که گفتید به خط کرده‌اید به کار بگیرید؟ آن کاندیدای پوششی که گفت بورس را سه روزه حل میکنم و الان معاون شماست کو؟»

عشقی چه می‌گوید؟

رئیس سازمان بورس در آخرین اظهارنظر درباره دلایل ریزش شاخص گفته است: یکی از دلایلی که سبب اُفت سنگین شاخص شد، به بحث دامنه نوسان بازمی‌گردد، زیرا با افزایش دامنه نوسان هیجانات بازار با سرعت بیشتری تخلیه می‌شود. نمی‌توان معامله‌گران را کنترل کرد و همیشه توقع داشت رو به بالا خرید کنند، این موضوع باعث شد عرضه‌ها در دو روز گذشته افزایش یابد.

مجید عشقی، رئیس سازمان بورس که زمزمه استعفا یا برکناری‌اش در محافل خبری به گوش می‌رسد، در حاشیه امضای تفاهم‌نامه میان سازمان بورس و دانشکده مدیریت دانشگاه تهران گفت: کمیته مرکز پژوهش‌های سازمان هفت عضو دارد که بر اساس تصمیمات اتخاذشده قرار است از سطح فرد گسترش یابد و با دانشگاه‌های بزرگ در ارتباط باشد. وی افزود: تحلیل چندانی روی اتفاقاتی که از سال ۹۸ تا ۱۴۰۱ رخ داده بود انجام نشده. این اطلاعات را به‌صورت ناشناخته در اختیار یک گروه قرار دادیم که نتایج خوبی داشت، البته به‌طور کامل منتشر نشده است.

عشقی گفت: بحث‌هایی، چون حاکمیت شرکتی نیازمند برخی تغییرات در حوزه علمی و اجرایی است، ضمن آنکه امسال تمرکز بازار سرمایه بر بحث تأمین مالی پروژه‌ها و صنایع تولیدی است.

وی اضافه کرد: اکنون شرایط بنیادی شرکت‌های بورسی، نهاد‌های مالی، منابع مالی بازارگردان‌ها قابل مقایسه با سال ۹۹ نیست. نمی‌توانیم بازار را همیشه از نوسانات مصون بداریم به همین خاطر ابزار و صندوق‌هایی ایجاد شد تا افراد بر اساس میزان ریسک‌پذیری خود در آن‌ها سرمایه‌گذاری کنند.

به‌گفته وی، در میان و بلند مدت با توجه به فرآیند دوسویه شدن جریان معاملات در بازار سرمایه شرایط این بازار بهتر خواهد شد.

بورس به کدام سو می‌رود؟

شاخص کل بازار بورس  در روز شنبه ۲۳ اردیبهشت، ۶۳ هزار و ۶۶۶ واحد واحد افت کرد و در کانال دو میلیون و ۲۱۴ هزار واحدی ایستاد. بدین ترتیب در این روز شاخص کل بازار سرمایه ۲.۸۰ درصد افت کرد. شاخص هم وزن ۲۹ هزار واحد افت کرد و در کانال ۷۳۴ هزار واحدی ایستاد .در این بازارو ۷۹۱ هزار معامله به ارزش ۱۱۸ هزار میلیارد ریال انجام شد.

اهل فن با یک جمله شرایط بازار سرمایه را توضیح می‌دهند. بورس از ترس مرگ دست به خودکشی زد چراکه برخی اظهارنظرها نگرانی را بالا برد. به طور مثال محمدرضا پورابراهیمی یک روز پیش از ریزش تاریخی بورس تاکید کرد باید نگران بازگشت به سال 1399 بود

در این روز به ترتیب نماد‌های فولاد، فملی، میدکو، شستا و ذمپنا بیشترین تاثیر منفی را بر شاخص کل بازار سرمایه داشتند و عامل افت بازار سرمایه شدند.

در این راستا برخی معتقدند ثبت‌نام در سامانه یکپارچه خودرو برای ورود به پروسه پیش‌خرید خودرو یکی از دلایل ریزش بازار سرمایه است چرا که این وضعیت سبب شده است بسیاری از سهامداران نسبت به نقد کردن سرمایه‌های خود اقدام کرده و نقدینگی لازم را برای حضور در ثبت‌نام تامین کنند. از سوی دیگر بازار سرمایه به نقطه ارزندگی رسیده است. در نیم ساعت پایانی معاملات در روز گذشته، برخی خریدها نشان داد سهامداران دارای تحلیل دست به خرید سهام‌هایی زدند که در نقطه ارزندگی یا حتی پایین‌تر از نقطه ارزندگی قرار داشت.

حتی جعفری کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که آیا احتمال سقوط بورس سال ۱۳۹۹ در بازار سرمایه وجود دارد گفت: شرایط بنیادین شرکت‌ها مخصوصا شرکت‌های بزرگ طوری است که قیمت‌ها از ارزش ذاتی سهام بالاتر نیستند؛ بنابراین ریزش ۱۳۹۹ را تجربه نخواهیم کرد.

این در حالی است که برخی دیگر از کارشناسان نیز بر این نکته تاکید دارند که بورس پیشانی اقتصاد است و ریزش آن ریشه در سیاست‌های نادرست و قیمت‌گذاری دستوری دارد. به عبارت دیگر این سیاست‌های دولتی است که سبب شده بورسی که در شرایط عقب‌ماندگی قیمتی در قیاس با دلار است، همچنان با درجازدن بر این عقب‌ماندگی اصرار داشته باشد.  بازار سرمایه در حد فاصل مرداد 1399 تا آبان 1400 درگیر بحرانی جدی بود. خیز بورس از آبان سال گذشته تا یک هفته قبل، از دیدرس سهامداران پنهان نماند؛ اما در نهایت یک هفته‌ای است که ریزش‌های رعدآسا نشان از آن دارد که وضعیت در این بازار عادی نیست.

هومن عمیدی، کارشناس بازار سرمایه، در گفتگو با تجارت‌نیوز در ارتباط با ریشه‌های وقوع این روند ادامه‌دار بازار سهام بیان داشت: «بازار در مسیر رشد خود و جبران سطح عقب‌ماندگی نسبت به بازار‌های موازی، با توجه به پارامتر‌های بنیادی در حال حرکت بود. اما اظهارنظر‌های غیرکارشناسانه و تا حد زیادی جهت‌گیرانه متاسفانه باعث خراب شدن جو صعودی شد.

وی در رابطه با پیش بینی بورس در روز‌های آتی گفت: محدوده دو میلیون و ۱۵۰ هزار تا دو میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی، محدوده مهمی برای شاخص‌کل به شمار می‌آید. اگر بازار در این محدوده با ظهور خریداران برگشت زد، می‌توان گفت که اصلاح کوتاه‌مدت به پایان رسیده است. اما اگر در محدوده یادشده اصلاح فرسایشی زمانی رخ دهد، باید منتظر اصلاح بیشتر باشیم.

عمیدی تصریح کرد: به طور کلی در بازار‌های دیگر کاهش ارزش دارایی نداشتیم و صرفا در بازار سرمایه این اتفاق افتاده است. آن‌ هم به خاطر آدرس غلطی که از سوی مسئولان داده و بازار دچار ترس ریزش شد. حال باید دید بازاری که از ترس مرگ دست به خودکشی زده آیا در روزهای آتی بازگشتی به حیات خواهد داشت.