توافق چین و قطر برای بهره‌برداری ۳۰ ساله از پارس جنوبی

محمدرضا صالحی، گفت: شرکت ملی نفت (CNPC)، دومین شرکت بزرگ چین، به دنبال انعقاد قرارداد جدیدی با قطر برای خرید گاز پارس جنوبی است. توافق‌های اولیه در این قرارداد صورت گرفته و مراحل نهایی را طی می‌کند. بر این اساس شرکت CNPC به مدت 30 سال از (گنبد شمالی) در مرز مشترک ایران و قطر گاز بهره‌برداری می‌کند.

رئیس فدراسیون صادرات انرژی، در این‌باره به تجارت‌نیوز گفت: چین و قطر از غفلت ایران در بهره‌برداری از پارس جنوبی بهره‌ می‌برند.

چین که اخیراً میزبان ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران، و تیم اقتصادی‌اش بود، همزمان قراردادهای انرژی خود را با کشورهای عربی پیش می‌برد. بر اساس آخرین اخبار شرکت ملی نفت در چین به نام CNPC به دنبال انعقاد قراردادی 30 ساله با قطر انرژی برای خرید گاز طبیعی مایع (LNG) از طریق توسعه پارس جنوبی (گنبد شمالی) است.

این اولین همکاری چین با این کشور عربی برای برداشت گاز از میدان مشترک پارس جنوبی نیست. در آبان ماه امسال نیز شرکت چینی نفت و گاز ساینوپک خرید چهار میلیون تن گاز را در بازه زمانی 27 ساله از سوی قطر در دستور کار قرار داد. بزرگ‌ترین قرارداد گاز طبیعی که تا به امروز در دنیا منعقد شده است.

چین که طبق قرارداد 25 ساله با ایران قرار بود سرمایه‌گذاری 400 میلیارد دلاری در بخش نفت و گاز را دنبال کند گویا طی چرخش 180 درجه‌ای به سمت کشورهای عربی سوق پیدا کرده است. با این حال رئیسی در دیدار با کنگره ملی خلق چین ضمن اشاره به سطح مناسب روابط دوستانه دو کشور، از ایران و چین به عنوان دوستان دوران سخت یاد کرد!

جدی شدن تفاهنامه 25 ساله چین و ایران به سال 1398 باز می‌گردد و به گفته حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه دولت سیزدهم، این قرارداد از روز ۲۴ دی ماه ۱۴۰۰ قرار بود وارد فاز اجرایی شود. حال آنکه حدود یک سال از زمان مقرر برای اجرای این قرارداد می‌گذرد و همچنان خبری از تحرک چین در ایران دیده نمی‌شود.

محمدرضا صالحی، رئیس فدراسیون صادرات انرژی، درباره رابطه تجاری ایران و چین به تجارت‌نیوز گفت: چین در پروژه «یک کمربند و یک جاده» مربوط به مسیر ابریشم نشان داد که روی تجارت‌ با ایران حساب باز نمی‌کند.

او عنوان کرد: در این پروژه تصور می‌شد با توجه به سابقه تاریخی مشارکت دو کشور و حضور ایران در مسیر اصلی جاده ابریشم، تهران اولویت سرمایه‌گذاری پکن باشد. اما چین در اقدامی غیرمنتظره سرمایه‌ 48 میلیارد دلاری خود را روانه بندر گوادر در پاکستان کرد، بندری که موازی با چابهار است.

صالحی افزود: این اتفاق همزمان با انعقاد تفاهنامه 25 ساله ایران و چین رخ داد. در همان بازه زمانی منتقدان نسبت به ادعای دوستی استراتژیک چین هشدار دادند اما مورد توجه قرار نگرفت.

وی تصریح کرد: یکی از موانع سرمایه‌گذاری چین در ایران را می‌توان به بالا بودن ریسک و نبود صرفه اقتصادی در کشور دانست. در حال حاضر ایران پس از پاکستان و افغانستان در اولویت سوم سرمایه‌گذاری چین در پروژه «یک کمربند و یک جاده» قرار دارد.

صالحی درباره نقش سرمایه‌گذاری چین در حوزه انرژی نیز گفت: مفاد قرارداد 25 ساله ایران و چین مبهم است و چارچوب محکمی ندارد که بتوان روی چشم‌انداز روشن آن حساب باز کرد. از طرفی چین مشارکت با کشورهای عربی همچون قطر را به صرفه‌تر می‌داند. کمااینکه شاهد سرمایه‌گذاری 60 میلیارد دلاری آن در ماجرای قرارد 27 ساله در گنبد شمالی بودیم. این منطقه‌ در مرز مشترک ایران و قطر قرار دارد، با این حال کشور بهره چندانی از آن نبرده است. در عوض قطر و امثال چین نهایت استفاده را از غفلت ایران بردند.

او درباره قرارداد 30 ساله‌ای که این روزها موضوع پیگیری چین و قطر برای مشارکت در پروژه گنبد شمالی است افزود: به نظر می‌رسد روند این معامله نیز همچون قراداد 27 ساله باشد. چین با توجه به منابع تکنولوژیک و ادعای دوستی خود می‌توانست در ایران سرمایه‌گذاری کند و در زمستان سختی که طی کردیم را  سهل‌ کند.