قالیباف از توافق تازه دولت و مجلس بر سر برنامه و بودجه خبر داد
منتظر تشدید روزمرگی اقتصادی باشید
زهرا علی‌اکبری
دولت و مجلس توافق کرده‌اند ابتدا برنامه هفتم توسعه بررسی شود و سپس بودجه از سوی مجلس مورد بررسی قرار گیرد. این بدان معناست که باید منتظر لایحه بودجه چنددوازدهم برای سال آینده باشیم. به این ترتیب ابهامات موجود در عرصه اقتصاد بیش از پیش دستخوش افزایش خواهد شد.
حالا روزمرگی دولت گریبان بودجه سال آینده را گرفته است و در حالی که ماه دی به دهه پایانی خود نزدیک می‌شود، خبری از لایحه بودجه سال آینده نیست. طبق قانون دولت موظف است هر سال تا پانزدهم آذرماه نسبت به ارائه لایحه بودجه سال آتی اقدام کند تا مجلس نیز فرصت کافی را برای بررسی در اختیار داشته باشد؛ اما دولتی که بزرگترین شعارها را داده است حالا در انجام کارهای عادی و طبیعی خود برای طی تشریفات قانونی معطل مانده و بودجه سال آینده را در حالی به مجلس شورای اسلامی فرستاده است که این بودجه فاقد برنامه بالاسری یعنی برنامه هفتم توسعه است.
رئیس منتقد و برنامه زمین مانده
اقدام دیرهنگام برای تدوین برنامه توسعه در حالی صورت گرفته است که مسعود میرکاظمی، در ابتدای ورود به سازمان برنامه و بودجه، انتقادات تندی را متوجه این سازمان کرد و در مراسم معارفه خود گفت: «من قصد این را ندارم اجر کسی را ضایع کنم. در همه دولت‌ها این مسائل بوده، باید سراغ ام‌المسائل رفت. مسئله اصلی کشور کجاست که علیرغم سرمایه‌گذاری‌هایی که شده شاخص‌های کلان کشور بهبود پیدا نمی‌کند؟
آیا با این مشکل باید جلو برویم؟ تا کجا می‌توانیم ادامه دهیم؟ بحث‌های منطقی در سازمان برنامه که کارشناسان دلسوز دارد باید انجام شود. اگر بودجه به این ترتیب باشد یعنی این سازمان عریض و طویل و سایر عزیزانی که در استان‌ها فعالیت دارند می‌توانند با ۵۰ نفر این کار را انجام دهند. اما این نیروی عظیم که قاعدتا باید از فرهیختگان کشور باشند، باید ریل را عوض کرد. این ریل درستی نیست. ما نیاز به یک سازمان انقلابی، مدبر و در تراز انقلاب اسلامی داریم تا بتوانیم جلوی ناملایمات که می‌تواند در آینده رخ دهد را بگیریم.»
وی تاکید کرد: «این سازمان علاوه بر اینکه باید بودجه را مدیریت کند باید مدیریت برای ریل‌گذاری کشور را هم انجام دهد. اگر بتوانیم این کارها را انجام دهیم یک سازمان موثر و موفق خواهیم شد. در گذشته دوستان زحمت کشیدند و تا جایی هم موفق بودند اما الان باید قوی‌تر و با دقت بیشتر و با اراده قوی‌تر باید «اصحاب ما می‌توانیم» باشیم، در غیر این صورت نمی‌توانیم موفق باشیم.»
حالا رئیس این سازمان که قرار بود علاوه بر تدوین بودجه، تغییر ریل بودجه را نیز رقم بزند، به دلیل عدم تدوین برنامه هفتم، لایحه‌ای را به مجلس ارسال کرده است که به دلایل قانونی اعلام وصول نمی‌شود.
سرنوشت بودجه سال آینده
میرتاج‌الدینی، نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس درباره آخرین وضعیت لایحه بودجه سال آینده گفته است: «هنوز خبری نیست. دولت لایحه را به مجلس فرستاده و لایحه بودجه در اختیار هیات رئیسه است، منتها به دلیل اینکه برنامه هفتم هنوز آماده نشده، هیات رئیسه اعلام وصول نکرده است.»
هر چند وی و برخی دیگر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی تاکید دارند که تمدید برنامه ششم توسعه می‌تواند بن‌بست ایجاد شده را برطرف کند، اما سخنان قالیباف به نوعی آب پاکی را روی دست دولت و مجلس و اقتصاد ایران ریخت تا روشن شود که ماجرا قرار است به گونه‌ای دیگر پیش برود و بررسی بودجه سال آینده به امسال وصال نمی‌دهد. به این ترتیب باید منتظر لایحه چنددوازدهم بود.
علی قنبری در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: از ابتدا روشن بود که دولت برنامه بلندمدت و میان‌مدت ندارد و حالا نیز روشن است که نتوانسته طبق قانون به وظیفه خود عمل کرده و برنامه هفتم را تدوین کند
قالیباف در این زمینه گفته است: «اجازه تمدید برنامه ششم را نداریم و مجلس ابتدا برنامه هفتم را بررسی می‌کند.»
وی تاکید کرده است: «بر اساس توافق صورت گرفته بین دولت و مجلس، دولت تا پایان دی ماه برنامه هفتم را به مجلس تقدیم خواهد کرد و مجلس ابتدا برنامه هفتم را به تصویب رسانده و اگر فرصت نشد بودجه را به شکل چند دوازدهم به تصویب خواهد رساند.»
وی تاکید کرده است برای یک سال برنامه ششم تمدید شده است و ما اجازه نداریم که مجددا برنامه را تمدید کنیم.
از سوی دیگر محمد رشیدی، عضو هیأت رئیسه مجلس با انتقاد از تأخیر در ارائه لایحه بودجه از سوی دولت، گفت: لایحه بودجه‌ای که به مجلس ارسال شده، بدون انجام تشریفات قانونی مجلس و بدون لحاظ جداول و با تأخیر ارائه شده است.
وی تاکید کرد: حتی روال در انجام این مهم نیز رعایت نشده و لایحه بودجه در صحن مجلس تقدیم نشده و به دلیل اینکه نمایندگان مردم به دنبال تعامل و همکاری با دولت هستند، تاکنون به این موارد اشاره‌ای نشده است.
نماینده مردم کرمانشاه در مجلس شورای اسلامی گفت: باید لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ بر اساس برنامه هفتم توسعه تنظیم و بررسی شود، اما متأسفانه تاکنون دولت لایحه برنامه هفتم توسعه را به مجلس تقدیم نکرده است. نمایندگان مردم در مجلس باید قانون را با دقت رعایت کنند و طبیعتاً بودجه سال آتی باید بر اساس برنامه هفتم آماده شود چراکه برنامه سند بالادستی است.
بودجه در دو مرحله تقدیم مجلس می‌شود!
با وجود این، مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه اخیراً گفته است: بودجه دو مرحله‌ای شده است. ما ابتدا باید تبصره‌ها و منابع و مصارف را به شکل کلان برای مجلس بفرستیم و پس از تصویب مجلس، جداول و ریز بودجه را تحویل مجلس دهیم.
در عین حال مجتبی رضاخواه، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در گفتگو با خبرنگار مهر با انتقاد از نحوه ارائه لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ به مجلس شورای اسلامی، اظهار داشت: آن چیزی که تحت عنوان بودجه به مجلس شورای اسلامی آمده، بودجه کاملی نیست. دولت بر مبنای مصوبه‌ای که هنوز در شورای نگهبان تأیید نشده، صرفاً احکام و تبصره‌های بودجه سال آینده را به مجلس فرستاده است.
سیگنال بودجه چنددوازدهم برای فعالان اقتصادی
مساله اما اینجاست که در یکی از بحرانی‌ترین شرایط اقتصادی چشم‌انداز روشنی برای اقتصاد ایران وجود ندارد. معلوم نیست دولت با چه جهت‌گیری قرار است بودجه سال آینده را تدوین کند و اگر قرار است ابتدا برنامه هفتم مصوب شود، چطور دولت نسبت به تدوین بودجه سال آینده اقدام کرده و این بودجه بر اساس چه قانون و با چه رویکردی تدوین شده است؟
از سوی دیگر نه تنها فعالان اقتصادی که نمایندگان مجلس نیز چشم‌انداز پیش‌رو را مبهم توصیف کرده و معتقدند این وضعیت در این شرایط می‌تواند پیچیدگی‌های اقتصاد ایران را افزایش دهد. محمدرضا رضایی کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس با انتقاد از عدم اعلام وصول لایحه بودجه از سوی هیات رئیسه مجلس گفت: باید در فرصت باقی مانده لایحه بودجه ۱۴۰۲ را به تصویب برسانیم.
نماینده مردم جهرم در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: هیات رئیسه مجلس به دنبال این است، که لایحه بودجه سه دوازدهم را برای سال ۱۴۰۲ به تصویب رسانده و در سال آینده ابتدا لایحه برنامه هفتم توسعه و بعد لایحه بودجه ۱۴۰۲ را به تصویب برساند.
رئیس کمیسیون عمران مجلس تصریح کرد: با توجه به وضعیت اقتصادی کشور، بودجه سه دوازدهم پیام خوبی برای بازار و اقتصاد کشور ندارد.
پیام بودجه سه دوازدهم ابهام و سردرگمی است
علی قنبری، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس و نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» تاکید کرده است که پیام بودجه سه دوازدهم برای فعالان اقتصادی ابهام و سردرگمی است.
وی گفت: در این شرایط اصلا فعالان اقتصادی قادر به برنامه‌ریزی نیستند و نمی‌دانند چشم‌انداز پیش رویشان چیست و این مساله خود عاملی برای تشدید روزمرگی در ایران است.
این اقتصاددان تاکید کرد: از ابتدا روشن بود که دولت برنامه بلندمدت و میان‌مدت ندارد و حالا نیز روشن است که نتوانسته طبق قانون به وظیفه خود عمل کرده و برنامه هفتم را تدوین کند.
وی گفت: متاسفانه دولت هیچ ایده‌ای برای خروج از این وضعیت ندارد و تلاش کرده است تنها با شعارهای بزرگ و دستاوردسازی و تکیه بر آمارهای غیرملموس، شرایط را برای خود تسهیل کند.
دیدگاه تان را بنویسید