بررسی وضعیت بازار مواد غذایی در ایام محرم
تکلیف نذری‌ها با تو رم ۸۶ در صدی خوراکی‌ها چیست ؟
مهرنوش حیدری
هر سال و همزمان با فرارسیدن ماه محرم، میزان مصرف اقلام مختلف خوراکی و مواد غذایی در بازار افزایش چشمگیری را تجربه می‌کند.
البته محرم امسال با سال‌های قبل تفاوت اساسی دارد و آن جهش خیره‌کننده نرخ انواع مواد غذایی در یک‌سال اخیر و به‌ویژه از اواخر اردیبهشت ماه است به طوری که بر اساس آمار رسمی در تیرماه نسبت به تیرماه سال گذشته 86 درصد بر قیمت مواد خوراکی افزوده شده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌‌ها و دخانیات» با افزایش 4.4 واحد درصدی به 86 درصد و گروه «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» با افزایش 0.1 درصدی به 36.9 درصد رسیده که این آمار و اعداد را باید نماد رو به رشد تورم خرداد و تیر 1401 در اثر حذف ارز 4200 تومانی از کالاهای اساسی و معیشتی دانست.
بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد میزان فروش مواد غذایی در مقایسه با محرم سال‌های گذشته، کاهش یافته و کسانی که طبق سنت هر سال اقدام به پخت و پخش نذری می‌کردند، تصمیم بر مشارکت و چند نفری اقدام به پخش نذورات خود می‌کنند.
اکنون نخستین سال دولت سیزدهم به اتمام رسیده و آمارهای رسمی منتشر شده از سوی مرکز آمار، مؤید افزایش 54 درصدی سطح عمومی قیمت‌ها و رشد 86 درصدی قیمت مواد خوراکی در کشور است.
در تیر به نسبت خرداد ماه؛ قیمت گوشت قرمز و مرغ با 12 درصد رشد بالاترین افزایش قیمت یک ماهه اخیر را به ثبت رساند هرچند روغن را باید پرچمدار افزاش قیمت در 12 ماه گذشته به‌شمار آورد زیرا قیمت روغن در تیر 1401 نسبت به تیر 1400 برابر با 293 درصد افزایش را تجربه کرده است.
بررسی نرخ‌ها در تیر 1401 نسبت به سال قبل از آن نشان می‌دهد که تورم نقطه به نقطه مواد خوراکی و آشامیدنی 87 درصد، خوراکی‌ها 90.2 درصد، نان و غلات 101.1 درصد، گوشت و فرآورده گوشتی 65.7 درصد، گوشت قرمز و مرغ 69.6 درصد، ماهی 41.4 درصد، شیر و پنیر و تخم مرغ 119.2 درصد، روغن 293 درصد، میوه و خشکبار 50.1 درصد، سبزیجات و حبوبات 71.6 درصد، شکر و مربا و عسل و شیرینی و قند و شکر75.2 درصد، چای و قهوه و نوشابه 30.2 درصد و ... بوده است و بر اساس اعلام مرکز آمار، نرخ تورم سالانه تیر ماه 1401 برای خانوارهای کشور به 40.5 درصد افزایش یافته و هزینه‌های بیشتری به خانوارهای ایرانی تحمیل شده است.
سخنگوی دولت؛ افزایش قیمت باید دلیل داشته باشد
در آستانه فرارسیدن تاسوعا و عاشورای حسینی به حتم میزان مصرف مواد غذایی برای پخت نذری افزوده خواهد شد و باید پرسید آیا دولت می‌تواند مانع از سیر صعودی نرخ‌ها در بازار شود یا خیر؟ تجربه نشان داده که دولت در ماه‌های اخیر نتوانسته وضعیت لجام‌گسیخته نرخ‌ها در بازار را ساماندهی کند و در کنترل و نظارت بر بازار کاملا منفعل عمل کرده است. البته در روزهای اخیر مسئولان دولتی وعده‌های مکرری برای کاهش نرخ مواد غذایی مانند روغن‌های خوراکی و برنج و شکر و ... داده‌اند. در آخرین واکنشف سخنگوی دولت درباره افزایش قیمت‌ها در ایام ماه محرم گفت: دولت نظارت بر بازار دارد، افزایش قیمت باید دلیل داشته باشد و دلیلی فعلا برای افزایش قیمت‌ها وجود ندارد و افزایش قیمتی در دستور کار نیست. علی بهادری جهرمی با تاکید بر این مطلب در نشست خبری خود اظهار کرد: وزارت جهاد کشاورزی حدود 80 هزار تن از ارزاق هیأت‌های مذهبی را تامین کرده است.
اختصاص 80 هزار تن برنج و شکر به هیأت‌های عزاداری
البته ماجرا به اینجا ختم نشده و در نخستین روزهای مرداد ماه جاری؛ مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران اعلام کرد که 80 هزار تن برنج و شکر و از محل ذخایر راهبردی کالاهای اساسی این شرکت برای برپایی آیین‌های ایام محرم و صفر اختصاص می‌یابد.
به گفته سیدسعید راد؛ این اقلام به منظور تهیه و توزیع نذورات با قیمت‌های مصوب در اختیار هیأت‌های مذهبی، تکایا و دسته‌های سوگوار قرار می‌گیرد.
معاون وزیر جهاد کشاورزی توضیح داد: در طرح عرضه کالاهای اساسی برای این ایام گرانقدر، قیمت هر کیلوگرم برنج پاکستانی 19 هزار تومان، برنج هندی 17 هزار تومان، برنج تایلندی 11 هزار تومان و شکر 18 هزار تومان تعیین شده است.
مقاومت کارخانه‌های تولید روغن در برابر کاهش نرخ‌ها
البته در آن‌سوی ماجرا دولت برای حمایت از مصرف‌کنندگان در بازار مواد غذایی، بر لزوم کاهش قیمت روغن‌های خوراکی و همچنین برنج تاکید کرده است؛ به طوری که مقرر شد تا از 8 مرداد ماه تولیدکنندگان و کارخانه‌های تولید روغن خوراکی قیمت محصولات خود را کاهش دهند. هرچند انجمن روغن نباتی در اطلاعیه‌ای ضمن استقبال از تعدیل منطقی قیمت کالاها و بزرگ شدن سفره مردم، کاهش قیمت روغن نباتی را با توجه به شرایط فعلی برای کارخانه‌ها نامقدور دانسته و برای اجرای این ابلاغیه ۲ماه زمان خواسته است.
برنج ایرانی کیلویی 80 تا 200 هزار تومان
بررسی قیمت‌ها در بازار نشان می‌دهد قیمت هر کیلو برنج ایرانی به طور متوسط بین 80 تا 200 هزار تومان است که فاصله چشمگیری با نرخ اقلام خارجی که قرار است در اختیار هیأت‌ها قرار گیرد، دارد. مجید حسنی‌مقدم، معاون دفتر بازرگانی داخلی وزارت جهاد کشاورزی البته بر این باور است که به دلیل اینکه وارد فصل برداشت برنج شده‌ایم، قیمت‌ها نزولی است و تا رسیدن به قیمت‌های مناسب، این روند ادامه دارد هرچند این مورد هنوز به طور ملموس و محسوس در بازار مشاهده نشده است.
البته دبیر انجمن واردکنندگان برنج ایران نیز پیش‌بینی کرده است: با توجه به تصمیم دولت برای لغو ممنوعیت واردات برنج در فصل برداشت تولید داخلی، در صورت تسریع در ترخیص برنج از گمرکات قیمت برنج ایرانی و خارج کاهش مطلوبی می‌یابد.
مسیح کشاورز، با بیان اینکه از ابتدای سال تاکنون 500 هزار تن برنج وارد کشور شده و البته باید در نظر بگیریم که اکنون در ماه محرم هستیم که نیاز کشور به این محصول را افزایش می‌دهد و نباید کمبودی در بازار داشته باشیم.
افزایش 10 تا 15 درصدی قیمت گوشت قرمز
یکی از اقلامی که در این ماه و ایام محرم مصرف فراوانی دارد؛ گوشت قرمز است که بر اساس تجربه هر سال مصادف با این ایام و تحت تاثیر افزایش تقاضا حداقل 10 تا 15 درصد بر نرخ این ماده مهم پروتئینی افزوده خواهد شد.
البته ماه‌هاست که بازار گوشت قرمز روزهای خوبی را سپری نمی‌کند و همچنان وضعیت خرید گوشت از سوی خانوارهای ایرانی مطلوب نیست و گرانی این ماده غذایی سبب شده تا دامداران امیدی به افزایش فروش حتی در ایام محرم را نداشته باشند. چندی قبل رئیس شورای تأمین‌کنندگان دام کشور اعلام کرده بود؛ فرارسیدن ماه محرم تأثیری در افزایش تقاضای دام نخواهد داشت. به گفته منصور پوریان؛ حتی اگر فرض کنیم تقاضا افزایش یابد؛ در حال حاضر مازاد دام به حدی زیاد است که افزایش چند برابری تقاضا نیز تاثیری بر رونق بازار دام نمی‌گذارد. بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد میزان فروش مواد غذایی در مقایسه با محرم سال‌های گذشته، کاهش یافته و کسانی که طبق سنت هر سال اقدام به پخت و پخش نذری می‌کردند، تصمیم بر مشارکت و چند نفری اقدام به پخش نذورات خود می‌کنند.
دیدگاه تان را بنویسید