دو اتفاق مهم در بودجه ۱۴۰۱
کاهش شفافیت؛ افزایش میزان هزینه‌ها
ایمان ربیعی
لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ با سقف کلی ۳۶۳۱ هزار میلیارد تومان در دولت سیزدهم بسته شده که نسبت به سال جاری حدود ۷۵۰ هزار میلیارد تومان افزایش دارد.لایحه بودجه سال آینده چند نکته مهم در خود دارد. افزایش سن بازنشستگی در ایران به مدت دو سال و حذف ارز 4200 تومانی دو نکته مهم در این لایحه است. پیش‌بینی شده با حذف ارز 4200 تومانی یارانه جدیدی پرداخت شود. آنچه در بودجه سال آینده به چشم میخورد کاهش شفافیت است به طوری که بسیاری از ردیف‌ها به تفکیک از این لایحه حذف شده‌اند. به عنوان مثال بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای سال ۱۴۰۱ در حالی بیش از پنج‌هزار و ۳۸ میلیارد تومان برآورد شده که از ردیف‌های تفکیک‌شده دستگاه‌های زیرمجموعه این وزارتخانه در لایحه بودجه خبری نیست. همچنین در سال آینده در حالی میزان درآمد دولت از عوارض خروج از کشور 1500 میلیارد تومان تعیین شده است که رقم عوارض خروج هر نفر از کشور روشن نیست.
افزایش چشمگیر بودجه سازمان صداوسیما، از دیگر موارد قابل‌توجه لایحه بودجه ۱۴۰۱ است.
طبق این لایحه، میزان بودجه تخصیص‌یافته به سازمان صداوسیما پنج هزار و ۲۸۹ میلیارد تومان است. بودجه این سازمان در سال جاری سه هزار و ۳۸۴ میلیارد تومان بود که نشان می‌دهد بودجه آن برای سال آینده ۵۶ درصد افزایش یافته است.
آن طور که برخی منابع آورده‌اند بودجه سپاه پاسداران که سال گذشته با ۵۸ درصد افزایش از ۲۴ هزار و ۳۳۵ میلیارد تومان به ۳۸ هزار و ۵۶۴ میلیارد تومان رسیده بود، بر اساس آنچه در فایل لایحه بودجه ۱۴۰۱ ذکر شده، به ۹۳ هزار میلیارد تومان رسیده است که با این حساب بیش از ۲.۴ برابر افزایش نشان می‌دهد.جزئیات ارقام کلی بودجه نشان می‌دهد که بودجه سال آینده از نظر منابع و مصارف در رقم ۳۶۳۱ هزار میلیارد تومان تراز می‌شود.
هر چند رئیس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده است بودجه سال آینده کسری ندارد؛ اما بررسی‌ها نشان می‌دهد احتمال تحقق درآمدهای پیش‌بینی شده بالا نیست. لایحه بودجه سال آینده در حالی تدوین شده است که مذاکرات ایران با گروه چهار به علاوه یک در جریان است؛ اما بنا بر اعلام رئیس سازمان برنامه و بودجه این لایحه بر مبنای تداوم وضعیت تحریمی تدوین شده است.
بودجه از دو بخش بودجه عمومی و بودجه شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت تشکیل می‌شود که بودجه عمومی شامل ۱۵۰۵ هزار میلیارد تومان است. اجزای بودجه عمومی نیز شامل منابع عمومی بالغ بر ۱۳۷۲ هزار میلیارد تومان و درآمدهای اختصاصی وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی شامل ۱۳۲ هزار میلیارد تومان است.
همچنین بودجه شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت که حجم عمده کل بودجه سال ۱۴۰۱ را به خود اختصاص داده با رقم ۲۲۳۱ هزار میلیارد تومان بسته شده است.این در حالی است که برای سال جاری سقف کلی بودجه ۲۸۸۲ هزار میلیارد تومان مصوب شده بود که بودجه عمومی ۱۳۷۳ هزار میلیارد تومان شامل ۱۲۷۷ هزار میلیارد تومان منابع عمومی و ۹۵.۸ هزار میلیارد تومان درآمد اختصاصی بود.همچنین بودجه شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت ۱۵۷۱ هزار میلیارد تومان مصوب شده بود.
ارز 4200 تومانی حذف شد
دولت در یارانه بودجه پیش‌بینی تغییر مکانیزم تخصیص ارز 4200 تومانی را کرده است.در لایحه بودجه ۱۴۰۱ در خصوص هدفمندی یارانه‌ها پیشنهاد پرداخت ۱۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه جدید در سال آینده به مردم در ازای اصلاح ارز ۴۲۰۰ تومانی و جبران اصلاح نرخ کالاهای اساسی، دارو، یارانه نان و خرید تضمینی گندم آمده است.
بررسی لایحه بودجه در نگاهی کلی نشان می‌دهد با توجه به حذف ارز 4200 تومانی، کاهش میزان افزایش حقوقها و رشد مالیات‌ها سالی سخت در راه است
کل یارانه پرداختی در سال آینده طبق این لایحه ۳۳۶ هزار میلیارد تومان پیشنهاد شده است که ۷۳ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان آن یارانه نقدی و معیشتی است. همچنین وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ملزم به حذف یارانه پردرآمدها در سال آینده شد.
پیش‌بینی درآمد ۳۸۱ هزار میلیارد تومانی نفتی
براساس تبصره یک لایحه بودجه ۱۴۰۱ سقف منابع حاصل از ارزش صادرات نفت، میعانات گازی و خالص صادرات گاز معادل ۳۸۱ هزار و ۸۲۵ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است.
ایرنا اعلام کرده است: بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۱، صادرات نفت در سال آینده روزانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در نظر گرفته شده است.
افزایش ۲۹ درصدی حداقل حقوق
سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد: حقوق کارمندان در سال ۱۴۰۱ به‌صورت پلکانی معکوس از ۲۹ تا ۵ درصد افزایش می‌یابد. براساس این گزارش، با احکام ذیل در لایحه بودجه ۱۴۰۱، حقوق افرادی که از متوسط حقوق کمتر می‌گیرند از حقوق افرادی که از متوسط بیشتر می‌گیرند، بیشتر رشد خواهد کرد و فاصله حقوقها کاهش می‌یابد.براساس جزئیات لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور، دولت سقف ناخالص پرداختی ماهانه را ۳۷ میلیون تومان تعیین کرد. در بودجه سال ۱۴۰۰ سقف ناخالص حقوق کارکنان دولتی و سایر دستگاه‌ها ۳۳ میلیون تومان بود.به این ترتیب، افزایش ناخالص حقوق به‌صورت پلکانی معکوس از ۲۹ درصد تا ۵ درصد خواهد بود و حداقل مبلغ مندرج در احکام کارگزینی با ۲۹ درصد رشد از ۳.۵ میلیون تومان به ۴.۵ میلیون تومان افزایش می‌یابد.
حقوق زیر ۵ میلیون تومان از مالیات معاف می‌شود
بر اساس لایحه بودجه ۱۴۰۱ افرادی که در این سال ۵ میلیون تومان یا کمتر از ۵ میلیون تومان در ماه حقوق می‌گیرند از مالیات معاف شدند.
در بند ۵ تبصره ۱۲ لایحه بودجه سال آینده آمده است: سقف معافیت مالیاتی سالانه موضوع ماده ۸۴ قانون مالیات‌های مستقیم در سال ۱۴۰۱ مبلغ ۶۰ میلیون تومان تعیین می‌شود.
همچنین نرخ مالیات بر درآمد حقوق کارکنان دولتی و غیردولتی اعم از حقوق و مزایای مستمر و غیرمستمر و سایر پرداختی‌ها و کارانه به استثنای عیدی پایان سال اعلام شد. بر این اساس میزان مالیات نسبت به مازاد ۶۰ میلیون تومان تا ۱۲۰ میلیون تومان، ۱۰ درصد، نسبت به مازاد ۱۲۰ میلیون تومان تا ۲۴۰ میلیون تومان، ۱۵ درصد و نسبت به مازاد ۲۴۰ میلیون تومان، ۲۰ درصد است.
خودروهای میلیاردی
مالیات می‌دهند
مطابق لایحه بودجه ۱۴۰۱، مجموع ارزش انواع خودروی سواری و وانت دوکابین دارای شماره انتظامی شخصی اعم از اشخاص حقیقی (خود و فرزندان کمتر از ۱۸ سال و محجور تحت تکفل) و حقوقی بیش از یک میلیارد تومان مشمول مالیات شدند.این مالیات به گونه‌ای است که ارزش خودرو تا مبلغ ۱.۵ میلیارد تومان نسبت به مازاد یک میلیارد تومان به میزان یک درصد، تا مبلغ ۳ میلیارد تومان نسبت به مازاد ۱.۵ میلیارد تومان به میزان ۲ درصد، تا مبلغ ۴.۵ میلیارد تومان نسبت به مازاد ۳ میلیارد تومان به میزان ۳ درصد و نسبت به مازاد ۴.۵ میلیارد تومان به میزان چهار درصد در نظر گرفته شده است.
ماخذ محاسبه مالیات خودرو، قیمت روز انواع خودرو با توجه به تاریخ ساخت یا واردات آن است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تا پایان سال ۱۴۰۰ تعیین و اعلام می‌شود.اعلام میزان مالیات خانه‌های لوکس بر اساس لایحه بودجه سال آینده، خانه های مسکونی و باغ ویلاهای بالای ۱۰ میلیارد تومان مالیات خواهند داد.بر اساس این ماده، میزان مالیات نسبت به مازاد خانه‌های ۱۰ تا ۱۵ میلیارد تومان یک در هزار، نسبت به مازاد خانه‌های ۱۵ تا ۲۵ میلیارد تومان دو در هزار و نسبت به مازاد خانه‌های ۲۵ تا ۴۰ میلیارد تومان ۳ در هزار تعیین شد. همچنین میزان مالیات نسبت به مازاد خانه‌های ۴۰ تا ۶۰ میلیارد تومان ۴ در هزار و نسبت به مازاد خانه‌های بالای ۶۰ میلیارد تومان ۵ در هزار خواهد بود. واحدهای مسکونی لوکس در حال احداث و همچنین واحدهای گران‌قیمت در سال تملک از این مالیات معاف هستند.وزارت‌خانه‌های راه و شهرسازی، صمت و سازمان ثبت اسناد و املاک مکلف به ارائه اطلاعات واحدهای مسکونی گران‌قیمت به سازمان امور مالیاتی شده‌اند.سازمان امور مالیاتی نیز مسئول ارزش‌گذاری، محاسبه مالیات تعلیقی و نهایتاً اخذ مالیات از مالکان این واحدها مشخص شده است.مالکان این واحدها نیز موظف به پرداخت مالیات متعلقه تا پایان بهمن ۱۴۰۱ خواهند بود.
بر اساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته در لایحه بودجه از سال آینده حداقل و حداکثر سن بازنشستگی دو سال افزایش خواهد یافت
سن بازنشستگی دو سال افزایش می‌یابد
بر اساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته در لایحه بودجه از سال آینده حداقل و حداکثر سن بازنشستگی دو سال افزایش خواهد یافت.
این اقدام به منظور پایدارسازی منابع صندوق‌های بازنشستگی چند تغییر مورد تاکید قرار گرفته است.
بر این اساس حداقل و حداکثر بازنشستگی تمامی مستخدمین مرد و زن به هر میزان سابقه خدمت در صندوق سازمان تامین‌اجتماعی دو سال افزایش می‌یابد، البته احکام قطعی هیات‌های رسیدگی به تخلفات اداری برای بازنشستگی از این حکم مستثنی هستند.همچنین سنوات خدمت مورد قبول برای بازنشستگی تمامی مستخدمین مرد و زن دارای حداقل مدرک کارشناسی معتبر در تمامی صندوق‌های بازنشستگی اعم از کشوری و لشگری و سازمان تامین اجتماعی دو سال افزایش خواهد یافت.
دولت ۸۸ هزار میلیارد تومان اوراق می‌فروشد
در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ دولت ۸۸ هزار میلیارد تومان اوراق می‌فروشد.
در بخش تملک دارایی‌های مالی، بازپرداخت ۱۲۸ هزار ۲۹۶ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.
آب‌بها 15 درصد گران می‌شود
براساس لایحه بودجه ۱۴۰۱ وزارت نیرو مکلف شد علاوه بر دریافت نرخ آب‌بهای شهری، به‌ازای هر مترمکعب فروش آب شرب بالاتر از الگوی تعیین شده ۱۵ درصد نرخ آب‌بها را افزایش دهد.بررسی لایحه بودجه در نگاهی کلی نشان می‌دهد با توجه به حذف ارز 4200 تومانی، کاهش میزان افزایش حقوقها و رشد مالیات‌ها سالی سخت در راه است. اولین بودجه دولت رئیسی فعلا پیام تورم برای سفره خانوار را مخابره کرده است. باید دید در عمل مجلس تا چه میزان در این لایحه تغییر ایجاد خواهد کرد.
دیدگاه تان را بنویسید