تورم مواد غذایی سرِ باز ایستادن ندارد
زمزمه افزایش ۷۰ درصدی قیمت محصولات لبنی
هانیه عسگریان
-«قیمت لبنیات در هفته آتی افزایشی 70 درصدی را تجربه می‌کند»
-«رشد بی‌رویه قیمت تخم‌مرغ و مرغ»
- «قیمت سبوس آزاد شد»
- «نان 50 درصد گران می‌شود»
این‌ها چکیده‌ای از اخبار طی ماه‌های اخیر هستند، به نظر می‌رسد هر چند ارتفاع موج تورم کم شده است اما همچنان تاخت و تازی بی‌محابا را به رخ می‌کشد. طبق آخرین آمار اعلامی از سوی مرکز آمار ایران، نرخ تورم سالانه خردادماه با رشد دو درصدی به ۴۳ درصد رسیده است.
به این ترتیب تورم نقطه‌ای که در اردیبهشت ماه کاهش داشت بار دیگر روند افزایشی پیدا کرده و به ۴۷.۶ درصد در خرداد ماه رسیده است، میزان رشد تورم نقطه به نقطه که بیانگر تغییرات نسبت به ماه مشابه سال قبل است ۰.۷ درصد اعلام شده است.
بر این اساس، نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» با افزایش ١.٢ واحد درصدی به ٦٢.٣ درصد و گروه «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» با افزایش ٠.٥ واحد درصدی به ٤٠.٨ درصد رسیده است. همچنین نرخ تورم ماهانه خرداد به ٢,٥ درصد رسیده که در مقایسه با همین اطلاع در ماه قبل، ١.٨ واحد درصد افزایش دارد.
جایگاه غذا در سبد هزینه‌ای
بخش مهمی از هزینه‌های خانوار ایرانی به تامین غذا اختصاص می‌یابد و طبق آخرین برآوردهای صورت گرفته بین 23 تا 29 درصد از سبد هزینه‌ای خانوار به تامین غذا اختصاص می‌یابد.
اتاق بازرگانی در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری میزان افزایش هزینه مواد خوراکی در سال گذشته را برابر با 70 درصد اعلام کرد، چیزی بسیار بالاتر از نرخ تورم اعلامی و این بدان معناست که فشار تورمی در کالاهای ضروری، بنیه خانواده ایرانی را نشانه رفته و فشار تورمی را مضاعف می‌نماید. در حالی که متوسط مصرف مواد غذایی در دهه نود کاهشی بسیار چشمگیر را تجربه کرده است اما همچنان گرانی مواد غذایی سبب شده است که سبد خانوار ایرانی تهی از مواد مغذی شود. مصرف گوشت در خانوار ایرانی به پایین‌ترین میزان در سال‌های اخیر رسیده است و همین امر می‌تواند نشانه‌ای از افزایش التهاب در آینده باشد.
از سوی دیگر زمزمه افزایش 50 درصدی قیمت نان به گوش می‌رسد و نکته مهم اینجاست که یکی از مهمترین استنادات برای افزایش قیمت‌ها نیز بالا رفتن هزینه دستمزد در سال جاری است . در حالی افزایش دستمزد دلیلی برای افزایش قیمت‌هاست که رشد حقوق و دستمزد با هدف تقویت بنیه خرید در دستور کار قرار می‌گیرد اما در عمل افزایش هزینه‌ها نه تنها رشد مذکور را میبلعد بلکه مشکلات ناشی از تورم را دو چندان می‌کند.
جای خالی رفاه در اقتصاد خانوار
مروری بر گفته‌های کاندیداهای ریاست جمهوری نشان می‌دهد اغلب کاندیداهای حاضر در اتخابات به مسالهای به عنوان رفاه فکر نمی‌کنند و موقعیت اقتصادی ایران به گونه‌ای است که معیشت مهمترین مساله تلقی می‌شود . برنامههای تمامی کاندیداهای حاضر در عرصه رقابت از جمله کاندیداهای انصرافی یا کسانی که در این فضا باقی ماندند، نیز بر تامین معیشت، پرداخت یارانه بیشتر و ... استوار بود.
بررسی وضعیت شاخص رفاه در طول سه دهه گذشته نشان می‌دهد که وضعیت رفاه جامعه ایران همواره کاهش یافته و پایین‌تر آمده است. هرچه شاخص رفاه بالاتر باشد، خانواده‌ها از سطح رفاه پایین‌تری برخوردارند. برای مثال میانگین شاخص رفاه در دولت نهم ۲۲.۹ بوده که در دولت دهم به ۲۷.۱ رسیده است. بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم اما این شاخص دوباره شروع به کم شدن کرد تا جایی که در نهایت میانگین این شاخص در دولت یازدهم به ۲۵.۷ رسید تا وضعیت رفاه خانوار اندکی بهبود پیدا کند. میانگین این شاخص در دولت پنجم - سازندگی- ۳۴.۷ بود که بالاترین رقم در تمامی این سال‌ها (از ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۸ ) محسوب می‌شود. خانوارها کمترین این شاخص را در سال ۱۳۸۶ تجربه کردند که رقم آن به ۲۲.۴ رسیده است یعنی بیشترین رفاه خانواده ایرانی در سه دهه اخیر مربوط به سال ۱۳۸۶ بوده است.
ایرانیان چقدر لبنیات مصرف می‌کنند؟
مدیرعامل اتحادیه تعاونیهای لبنی سرانه مصرف لبنیات در ایران را 50 تا 60 کیلوگرم اعلام کرده است. برای درک این رقم بهتر است آماری در خصوص میزان مصرف در گذشته و در سایر کشورهای جهانی مورد استناد قرار گیرد . طبق آمارهای ارائه شده از سوی مراجع ذی صلاح، هم اکنون متوسط سرانه مصرف لبنیات در جهان ۱۸۰ کیلوگرم است.
سرانه مصرف لبنیات در ایران نیز در گذشته رقمی بالاتر از این میزان بود . به عبارت دیگر در یک دهه اخیر میزان مصرف محصولات لبنی در ایران نصف شده است چراکه در سال ۸۹ سرانه مصرف محصولات لبنی ۱۱۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم بوده است. ظفری، مدیرعامل اتحادیه تعاونیهای لبنی دلیل این کاهش عجیب را سیاست‌گذاری دولت و عدم حمایت از تولید می‌داند اما کارشناسان تغذیه و اقتصاد عامل قیمت را عاملی مهم دیگر در این کاهش می‌دانند و معتقدند با رشد قیمت‌ها قدرت خرید خانوار ایرانی در این حوزه تحلیل رفته است. در دهه هفتاد با هدف ورود لبنیات به سبد مصرفی خانوار ایرانی حتی طرح‌هایی نظیر تخصیص شیر رایگان به مدارس در دستور کار قرار گرفت اما در سال‌های اخیر این مهم اجرایی نشد و در دو سال گذشته نیز به واسطه تعطیلی مدارس در اثر شیوع کرونا امکان اجرای این طرح وجود نداشت .
مدیرعامل اتحادیه تعاونیهای لبنی سرانه مصرف لبنیات در ایران را 50 تا 60 کیلوگرم اعلام کرده که نشان می‌دهد در یک دهه اخیر میزان مصرف محصولات لبنی در ایران نصف شده است؛ چراکه در سال ۸۹ سرانه مصرف محصولات لبنی ۱۱۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم بود
چرا لبنیات در آستانه گرانی است؟
هفته گذشته ستاد تنظیم بارار درباره افزایش قیمت شیر تصمیم گرفت و مقرر کرد قیمت مصوب خرید هر کیلوگرم شیرخام از دامداران به 6 هزار و 400 تومان افزایش یابد. قیمت مصوب قبلی هر کیلوگرم شیرخام 4 هزار و 500 تومان بود که در آذرماه سال گذشته توسط ستاد تنظیم بازار ابلاغ شد.
به این ترتیب می‌توان انتظار داشت با در نظر گرفتن هزینه حمل قیمت تحویل در کارخانه به 6 هزار 600 تومان برسد اما بنی طباء ،سخنگوی انجمن لبنی می‌گوید هیچگاه شیر با قیمت مصوب به دست کارخانه‌های لبنی نرسیده است و دامداران قیمت مصوب 4 هزار و 500 تومان رعایت نمی‌کنند، چراکه به نظر آنها این قیمت کفاف هزینه تولید را نمی‌دهد.
سخنگوی انجمن لبنی با تاکید بر اینکه اعلام خبر افزایش قیمت شیرخام توسط برخی چهره‌های صنفی قبل از اعلام رسمی و تصمیم نهایی مسئولان کار اشتباهی بوده است، گفت: انتشار خبر پذیرش افزایش نرخ خرید شیرخام توسط ستاد تنظیم بازار هم اکنون نیز تاثیر خود را گذاشته و دامداران پیشاپیش قیمت شیرخام را بالا برده‌اند و عملا مصوبه قیمتی آذر ماه سازمان حمایت و ستاد تنظیم که کماکان معتبر است، نقض شده است. بنی‌طبا تصریح کرد: همواره نظارت ارگان‌های نظارتی سخت‌گیرانه بر کارخانه‌های لبنی اعمال می‌شود، اما سایر قیمت‌های مصوب در زنجیره مانند قیمت شیرخام تحت هیچ نظارتی قرار ندارد و هم اکنون که قیمت مصوب آن 4500 تومان است، به قیمتی بیش از 5 هزار تومان مبادله می‌شود.
وی پیشبینی کرد: با ابلاغ نرخ مصوب جدید شیرخام، قیمت محصولت لبنی 70 درصد افزایش خواهد داشت و تعیین قیمتی کمتر از این مقدار به معنی ضررده شدن محصولات ضروری مشمول قیمت گذاری و پرداخت یارانه از جیب تولیدکنندگان است.
سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی زمان احتمالی ابلاغ نرخ جدید را در هفته‌های آتی دانست.
بنی طبا با بیان اینکه ما موافق قیمت گذاری دستوری نیستیم و آن را به ضرر مصرف کننده می‌دانیم، پیشنهاد داد: مسئولان دولت فعلی یا مسئولان دولت جدید شیرخام و محصولات لبنی را از گروه یک کالایی به گروه دو انتقال دهند تا روند عرضه و تقاضا قیمت‌ها را در بازار این محصولات تعیین کند و سازمان حمایت بر آن نظارت داشته باشد.
به نظر می‌رسد با توجه به مصوبه اخیر، شمارش معکوس برای گرانی بیشتر مواد لبنی آغاز شده است، اما در عمل اقلام پرمصرف مشمول قیمت‌گذاری با رشد کمتر و اقلام دیگر با رشد قیمت روبرو خواهد شد و همین امر سبب می‌شود حضور لبنیات در سفره ایرانی کمرنگتر از گذشته باشد.
دیدگاه تان را بنویسید