نظری بر یازدهمین دوسالانه ملی سرامیک ایران
سایه کرونا بر مهمترین رویداد هنری پاییز
علیرضا بخشی استوار
یازدهمین دوسالانه ملی سرامیک ایران طی هفته های گذشته در فرهنگسرای نیاوران افتتاح شد. این دوسالانه مانند دیگر دوسالانه‌ها با تاخیر بسیار نسبت به دوره قبلی خود برگزار شد و امسال نیز به خاطر شیوع ویروس کرونا می‌رفت تا دوباره طعم تعطیلی را بچشد؛ اما با پیگیری و اصرار اعضای انجمن هنرمندان سفال و سرامیک ایران بالاخره یازدهمین دوسالانه سرامیک ایران برگزار شد.
این هنر به‌رغم وجوه کاربردی بسیار زیادی که برای خانواده‌های ایرانی دارد و در رده هنرهای کاربردی، بالاترین سطح را داراست؛ برای بسیاری از افراد جامعه ناشناخته است. یکی از مهمترین دلایلی که این دوسالانه برگزار می‌شود شناساندن این حوزه از هنر تجسمی به عموم مردم است که هربار با برپایی این نمایشگاه بخش زیادی از مردم نسبت به وجود چنین هنری آگاه و از تماشای این آثار لذت می‌بردند. در کنار این اتفاق، بسیاری از هنرمندان جوان این حوزه هم به واسطه چنین رویدادی خود و ایده‌های نوین خود را در معرض دید قرار می‌دادند و از جهتی راه را برای ورود به بازارهای فراگیر چنین هنری می‌گشودند. اما امسال و با توجه به گسترش روزافزون ویروس کرونا، برگزاری چنین نمایش و یا دو سالانه‌ای چه ضرورتی داشت؟ هنری که در حالت عادی هم شاید مخاطبان کمتری را برای تماشای آثار به نمایشگاه یا گالری بکشاند با توجه به چنین وضعیتی، چه سرنوشتی را برای خود متصور می‌شود؟
آیا برگزاری این دوسالانه به هر قیمتی برای جامعه هنرمندان سفال و سرامیک مفید است؟ و آیا عدم برگزاری چنین رویدادی باز تا مدتی زیاد، هنرمندان این حوزه را در سکوتی فراگیر قرار می‌داد؟
آثاری که در نمایشگاه امسال در معرض دید قرار گرفته، بیشتر به سراغ تم و زمینه مرگ رفته‌اند. در واقع مرگ به جهات مختلفی بر این نمایش سایه افکنده است و از آنجایی که هنر سرامیک هم متریالی متفاوت دارد این آثار وجهی کهن و تاریخی به خود گرفته‌اند
در روزهایی که فضا و امکانات آنلاین برای تماشا و معرفی آثار هنری مهیا شده است آیا بهتر نبود که این نمایشگاه هم با هزینه‌ای بیشتر اما به شکل آنلاین برگزار می‌شد یا اصلاً نحوه برگزاری و کیوریت نمایشگاه تغییر می‌کرد. به عنوان مثال هر هنرمندی برای خود چیدمانی صورت می‌داد و درباره هر چیدمان و فضای کاری که هنرمند در آن به تولید اثر دست می‌زند فیلمی تهیه می‌شد و این فیلم‌ها به شکل متناوب یا فشرده در یک مدت زمان مشخص در پلتفرم‌های آنلاین پخش و نمایشگاه به شیوه دیگری برگزار می‌شد؟
البته این گفته‌ها بیشتر اظهارنظر، پیشنهاد و توصیه است و باید اقرار کرد که در عالم واقع هنوز امکاناتی گسترده و فراگیر برای برگزاری متفاوت رویدادهایی از این دست در کشور ما به وجود نیامده است. در کشور ما حتی رویدادهای سینمایی که برگزاری آن به شکل آنلاین طبیعی‌تر به نظر می‌آید نیز با اختلال برگزار شد و این تنها به یک دلیل اتفاق می‌افتد و آن عدم پیش‌بینی درست برای روزهایی است که رخدادهای فوق‌العاده و غیرطبیعی به وقوع پیوسته است.
البته باید به اعضای این انجمن و هنرمندان آن نیز حق داد که اصرار داشته باشند در چنین شرایطی هم چنین رویدادی را برگزار کنند. اگر بنا به هر دلیلی این رخدادها در کشور ما برگزار نشود، آن اندک بودجه‌هایی هم که برای برگزاری چنین نمایش‌هایی در نظر گرفته شده است قطع می‌شود و این اتفاق خود مسائل و گره‌های بعدی را همراه دارد. به دلیل وابستگی بیش از حد این دوسالانه‌ها و انجمن‌های هنری به بودجه‌های دولتی عدم برگزاری آن نقطه ضعفی برای یک مدیر به حساب می‌آید و مدیرانی که تلاش می‌کنند و دوست دارند در دوران صدارت شان بیشترین رویدادها را رقم بزنند و کارنامه خود را قطور کنند قطعاً از تعطیلی چنین رخدادهایی تا آنجا که امکان داشته باشد جلوگیری می‌کنند.
اگر از همه این مسائل بگذریم آثاری که در نمایشگاه امسال در معرض دید قرار گرفته است، بیشتر به سراغ تم و زمینه مرگ رفته‌اند. در واقع مرگ به جهات مختلفی بر این نمایش سایه افکنده است و از آنجایی که هنر سرامیک هم متریالی متفاوت دارد این آثار وجهی کهن و تاریخی به خود گرفته‌اند. یعنی امکان بروز ایده‌هایی تاریخ‌مند در شکل جدید با وجود متریالی چون سرامیک امکان بصری بیشتری را در اختیار هنرمندان قرار داده است. این امکانات بصری از یک جهت با برگزاری چنین دو‌سالانه‌ای همخوانی پیدا کرده است چراکه در آن در قالب یک محیط پیشرو برای ارائه اثر هنری با تصاویر و آثاری مواجه هستیم که بیشتر در پی تجربه‌های نو و ارائه شکل جدیدی از سرامیک هستند. شاید عدم برگزاری این رویداد در نگاه نخست، نوعی اجحاف در حق این هنرمندان به نظر آید اما عدم برگزاری آن و یا برگزاری آن به شکل دیگر، در بیشتر دیده شدن آثار آنها اثر بیشتری داشت. این نمایشگاه اگرچه به صورت مجازی افتتاح شده است، اما به نظر می‌رسد به شکل حضوری و با رعایت سخت پروتکل‌های بهداشتی ادامه داشته باشد. گفتنی است، در این دوره از دوسالانه 94 اثر از 87 هنرمند توسط شورای انتخاب برای نمایش در نمایشگاه دوسالانه سرامیک انتخاب شدند. این شورا متشکل از مجتبی قربانی شاه کوچکی، مجید ضیایی، بیتا فیاضی، محمود محرمی، نفیسه خلج و بهزاد اژدری است.
دیدگاه تان را بنویسید