درباره پازولینی؛
مرگ مبهم پرحاشیه‌ترین کارگردان تاریخ
«پازولینی» از درخشان‌ترین، اسرارآمیزترین و بحث‌برانگیزترین شخصیت‌های بعد از جنگ در ایتالیا است. «پازولینی» در سال ۱۹۲۲ در بولونیای ایتالیا به‌دنیا آمد. او در طول عمر نسبتا کوتاه خود، آثار بسیاری در زمینه سینما و ادبیات خلق کرد و تاثیر عمیقی بر فیلمسازان نسل پس از خود گذاشت.
۲ نوامبر ١٩٧٥، ساعت ٦ صبح، در ساحل اوستیا واقع در حاشیه رم، جسدی پیدا می‌شود. پلیس سرانجام این جسد را شناسایی می‌کند.«پیر‌پائولو پازولینی»، ٥۳ ساله، با فکی خورد، گوش‌های کنده، هفت دنده شکسته و قلبی ترکیده. سناریوی کلیشه‌ای قتل در دعوا‌های مردانه توانست به سرعت در ایتالیا افکار عمومی را متقاعد سازد: «مردی جنایت‌کار، او را به قتل رساند!» ادعایی که باورش با توجه به داستان زندگی «پازولینی» آسان بود. «پازولینی» چند روز قبل از مرگش در استکهلم بود و با منتقدان سینمای سوئد قرار ملاقات داشت. بسیاری از آن‌ها در مورد فیلم بعدی او، «سالو»، صحبت می‌کردند که قرار بود همان سال اکران شود و مسلما حواشی زیادی به وجود می‌آورد. او اول نوامبر به رم بازگشت. اما خبر بدی که «پازولینی» را نگران کرد دزدیده شدن بعضی از حلقه‌های «سالو» از لابراتور‌های چینه‌چیتا بود. آن شب، «پازولینی»، حول و حوش میدان چینکه‌چینتو به «پینو پلوزی» برمی‌خورد که بابت دهان گشادش به «پینو قورباغه» شهرت دارد، او که بی‌پول است سوار ماشین «پیر‌پائولو» می‌شود. «پازولینی» او را به رستورانی می‌برد که با صاحبش آشناست. بعد از خروج از رستوران، «پازولینی» به «پلوزی» پیشنهاد می‌کند که به دریا بروند، در بیست‌و‌پنج کیلومتری رم، در اوستیا. خودروی «پازولینی» پس از عبور از دریا، در یک زمین بایر پوشیده از شن پارک می‌کند.
سه کیلومتر دورتر از محل وقوع جنایت، «پلوزی» سوار بر ماشین «پازولینی» توسط پلیس دستگیر می‌شود. او به قتل اعتراف می‌کند. پلیس بلافاصله پرونده «پازولینی» را مختومه اعلام می‌کند و «پلوزی» به عنوان قاتل شناخته می‌شود. اما در جریان برگزاری دادگاه‌ها و بررسی پرونده، نکاتی مجهول به چشم آمد. اعترافات متهم پرونده متناقض بود. اسناد و گواهی‌های مربوط به پرونده ناپدید شدند. ردپا‌های موجود نادیده گرفته شد.هیچ ردی از خون بر روی لباس «پلوزی» هنگام دستگیری دیده نمی‌شد، در حالی که «پازولینی» غرق در خون بود. وضعیت جسد «پازولینی» نشان می‌داد که با عناد و دشمنی کشته شده است.
از آن جایی که «پلوزی» به سن قانونی نرسیده، به نه سال و هفت ماه زندان محکوم شد. ماجرا می‌توانست همین جا ختم شود، اما بسیاری از نزدیکان «پازولینی» به این شیوه دادرسی اعتراض کردند و وکیل خانواده اعلام کرد که به هیچ عنوان نمی‌تواند اعتراف پلوزی را بپذیرد.
در ایتالیای در حال توسعه دهه ۱۹۷۰، حتی طرفداران کمونیست «پازولینی» هم در او یک آدم منحرف می‌دیدند. «پازولینی» از جامعه مصرف‌گرای ایتالیا به شدت بیزار بود. در یکی از کتاب‌هایش به طعنه نوشته بود چقدر ایتالیای زمان فاشیسم «موسولینی» زیباتر از ایتالیای الان بود. «پازولینی» به دولت هم رحم نمی‌کرد و در نوشته‌هایش، همیشه از حاکمیت وقت خرده می‌گرفت. سال ۲۰۰۵ این پرونده بار دیگر به جریان افتاد که باز هم بی‌نتیجه ماند. «پلوزی» از زندان آزاد شده بود و هفتم مه ٢٠٠٥، در شبکه سه تلویزیون ایتالیا حقیقت ماجرا را تعریف کرد.
«پلوزی» در این برنامه اعلام کرد که بی‌گناه است و اگر امروز از بیان حقیقت هراسی ندارد، دلیلش این است که عاملان اصلی این جنایت مرده‌اند. او سی سال است با ترس زندگی می‌کند. آن‌ها سه نفر بودند و «پازولینی» را به جرم عقاید کمونیستی به قصد کشت به باد کتک گرفتند. بعد از مرگ «پازولینی»، آن‌ها پلوزی را تهدید کردند که اگر خودش را به‌عنوان مجرم معرفی نکند، خودش و مادر و پدرش را خواهند کشت. «پلوزی»، برادران «بورسلینو» را عاملین این جنایت معرفی کرد. دوقلو‌های اهل سیسیلی که عضو یک حزب فاشیستی بودند.این دو برادر در زندان و از بیماری ایدز مرده بودند. بعد از این اعترافات وزارت دادگستری ایتالیا، در سال ٢٠١٠، دوباره پرونده قتل «پازولینی» را باز کرد تا بتواند مجرمین اصلی این جنایت را پیدا کند.روشن‌فکران ایتالیایی همچنان خواستار پی‌گیری مجدد این پرونده هستند.
با اینکه بسیاری از منتقدان اروپایی «پازولینی» را در زمره مهم‌ترین شاعران و نویسندگان معاصر ایتالیا می‌دانند، وی در ایران بیشتر به عنوان یک سینماگر شناخته شده است. بسیاری از نوشته‌ها و فیلم‌های پازولینی حول مسائلی، چون خشونت و زیاده‌روی می‌گردد. فضای اکثر آثارش زندگی طبقه‌ی کارگر و تنگ‌دست است.
نگاه انتقادی «پازولینی» به جامعه ایتالیا و سبک رئالیستی او باعث شد که کارهای وی در طول زندگی حرفه‌ایش آماج انتقادات و سانسور قرار بگیرد.
این سینماگر شهیر تعدادی از مهم‌ترین آثار خود را با اقتباس از آثار ادبی کلاسیک جهان ساخته است؛ «شب‌های عربی» با اقتباس از کتاب عظیم «هزار و یک‌شب»، «دکامرون» با اقتباس از «دکامرون» اثر جیوانی بوکاچیو (ادیب برجسته قرن ۱۴ ایتالیا) و «افسانه‌های کانتربوری» با اقتباس از مجموعه داستان‌هایی به همین نام از جفری چاوسر، نویسنده انگلیسی سده چهاردهم میلادی ساخته شده است. سکانس‌هایی از فیلم «شب‌های عربی» در ایران فیلمبرداری شده است.
فیلم «انجیل به روایت متی» پازولینی درباره زندگی حضرت عیسی مسیح (ع) است. این فیلم فارغ از موضوع و محتوا از منظر ساختاری نیز یکی از آثار برجسته تاریخ سینماست. پازولینی این فیلم را در سال ۱۹۶۴ در لوکیشن‌هایی در فلسطین ساخت. نکته‌ی جالب دیگر درباره این فیلم این است که انجیل به روایت متی به صورت مستقیم از روی انجیل ساخته شده و در واقع فیلمنامه‌ای به شکل معمول فیلمنامه نداشته است. انجیل به روایت متی که بیشتر بر شخصیت و گفته‌های مسیح دقت به خرج داده است همواره یکی از برترین آثار سینمای جهان محسوب می‌شود.
«پازولینی» در مقام نظریه‌پردازی سینما، مقاله‌ای با عنوان «سینمای شعر» نوشت و آن را در سال ۱۹۶۵ در نخستین فستیوال فیلم پزارو قرائت کرد. این مقاله در اکتبر سال ۱۹۶۵، در نشریه معتبر «کایه دو سینما» منتشر شد. پازولینی در این مقاله اثرگذار درباره ماهیت شعرگونه سینما و زیبایی‌شناسی آن صحبت کرده است.
دیدگاه تان را بنویسید