چه کسی اهل قیچی نیست

بیتا یاری

بهار امسال که هرچند هوای بهاری همراه با باران‌های چند هفته‌ای، خود را به رخ کشیده است زیبایی دیگری می‌توانست در یادها رقم بخورد اما از آنجا که بیماری عالم‌گیر کرونا قویتر از هر چیزی بوده است همه را به خانه‌ها تبعید کرده تا دست‌کم از شر این بیماری در امان بمانند. این در خانه ماندن هر چند برای سلامت جان و جان سالم به در بردن است اما ممنوعیت دیدارها و حضور در اجتماع و تحمیل حبس خانگی برای همگان نوعی ناراحتی روحی را به بار آورده است و از این رو در نبود آمد و شد، شهرداری تهران با هماهنگی با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصمیم به اجرای کنسرت‌های بدون حضور مخاطب با پخش آنلاین و زنده کرد تا مردم در خانه‌هایشان از شبکه‌های مجازی مخاطب کنسرت‌ها باشند و اینگونه اندکی از مرارت ماندن در قرنطینه و تحمل چهاردیواری خانه بکاهد. اما از آن روی که موسیقی همیشه امر مبهمی در این چهار دهه بوده است اما و اگرها و مگوهای زیادی در این برنامه‌های زنده زده شد و البته روی دیگری از ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها را برای موزیسین‌ها آشکار ساخت، بد نیست به دو جنبه آنها نگاهی بیندازیم. محدودیت‌های تکنولوژی و دسترسی به اینترنت در ایران و البته قوانین نوشته و نانوشته درباره موسیقی.

قانونین نانوشته و قیچی‌ها:

در خصوص محدودیت‌های قوانین نانوشته همان کافی است که بگوییم همه در درون خود یک «قیچی به دست» داریم آن هم زمانی که اجرای محسن شریفیان برای حضور مهمان برنامه، جناب خان، در نیمه راه متوقف شد و پس از دو ساعت رایزنی با شهرداری به سختی توانست ادامه پیدا کند، این واقعیت خود را بهتر نشان داد. توقف و بریدن برنامه از میانه راه، بیشتر اثبات کرد که هر کسی در هر پست و مقامی حاضر است در حق موسیقی و موزیسین اجحاف کند حتی اگر جایی چون شهرداری باشد. آن هم در روزگاری که همه دادشان از صداوسیمایی که ساز را نشان نمی‌دهد به آسمان بلند است و دستشان به جایی و کسی نمی‌رسد که دادشان را بستاند. اما در جاهای دیگر که متولیان همیشه خود را به دور از این واقعیات تلخ از اتهامات تبرئه می‌کنند و پز می‌دهد که ما موسیقی را به خانه‌ها بردیم، چرا؟ راستی در این زمانه که همه متولیان فرهنگی می‌توانند به راحتی به موسیقی ستم کنند چه کسی از دیگری کمتر گناهکار است؟ آن هم در روزگاری که پس از چهار دهه اغلب موزیسین‌ها با خطوط قرمز آشنا هستند و نگفته آن را روی سن رعایت می‌کنند. این از همان دردهای کمتر گفته شده موسیقی در این سال‌هاست.

محدودیت‌های تکنولوژیکی:

به علت خانه‌نشینی اکثریت مردم در روزهای نوروزی و هجوم یکباره برای برگزاری دید و بازدید نوروزی به صورت آنلاین و رفع و رجوی کلیه کارها با اینترنت؛ از سرعت اینترنت در ایران کاسته شده بود و البته فیلترشکن‌ها و بستن راه‌های دور زدن فیلترینگ نیز به کندی سرعت اینترنت کمک زیادی کرد با این همه، کمبود پهنای باند و فرکانس کاری برای افزایش پهنای باند مساله‌ای بود که دقیقا در پخش کنسرت‌های آنلاین خود را نشان می‌داد که همراه با وقفه‌هایی در پخش بود و کاربران در دقایقی مجبور به دیدن یک تصویر بدون تحرک و صدای زنده می‌شدند بدون آنکه فیلم اجرا را ببینند. گذشته از مشکلات فنی که ممکن است شرکت زیرساختی تامین‌کننده مشاهده کنسرت‌های آنلاین داشته باشد (که شک نکنید دارد) مشکلات تاخیر در پخش و کندی دریافت تصاویر اجراهای زنده، به کمبود پهنای باند برمی‌گردد.

آن هم زمانی که در بالاترین سطح نزدیک به 8 هزار بیننده همزمان در حال استفاده از بستر وب برای دیدن این رویدادها بودند. در صورتی که اگر نقص زیرساخت فنی و مشکلات اینترنتی (مشترکین خانگی و موبایل) نبود این رویداد کیفیت به مراتب بهتری می‌داشت. کافی است کنسرت‌های آنلاین نوروزخانه را مقایسه کنید با بیننده میلیونی اجرای زنده ارکستر فیلارمونیک برلین در ابتدای سال نو، که به رهبری سیمون رتل و بدون تماشاچی برگزار شد و به صورت رایگان و زنده از وب‌سایت رسمی این ارکستر برای همه دنیا قابل مشاهده بود. کیفیت تکنولوژی به کار گرفته شده و پشتیبانی مرورگرهای گوشی‌های موبایل سامسونگ از این رویداد قابل مقایسه با کیفیت نازل آنچه در نوروزخانه اتفاق افتاد نیست، ضمن آنکه بیشتر مردم از لایو اینستاگرام بیننده برنامه‌ها بودند و کمتر از اپ حجیم شرکت تیوانوا استفاده می‌کردند. همچنین اجرای آنلاین و رایگان دنیل برن‌بویم، پیانیست و رهبر ارکستر مشهور دنیا، از وب سایت یوتیوب که انحصارا برای پخش ویدئو ساخته شده است نیز مشکلات اینچنینی نداشت و متاسفانه به علت فیلتر بودن سایت یوتیوب، ما ساکنان ایران از امکانات این سایت محروم هستیم و امکان پخش آنلاین و استفاده از زیرساخت گوگل یعنی یوتیوب، بزرگترین و باکیفیت‌ترین سیستم جهانی پخش ویدئو را نداریم. و مشخص نیست تا چه زمانی دسترسی ما به سایت‌های بزرگی چون یوتیوب مسدود خواهد بود و باند فرکانسی مطلوب افزایش پهنای باند اینترنت که در دست صداوسیما است چه زمانی به خاطر مردم به مخابرات زیرساخت واگذار خواهد شد؟