درستایش سوژه‌های ساده، اما مهم

نگار فیض‌آبادی

به بهانه اکران آنلاین «جمشیدیه» به این فیلم بلند داستانی می‌پردازیم که نخستین بار در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و خلاصه‌اش از این‌ قرار است: «ترانه و امیر در شب تولد امیر درگیر حادثه‌ای می‌شوند و برای کشف حقایق نهفته در دل حادثه، وارد مسیر پیچیده‌ای می‌شوند که هرچند در آن پیش می‌روند امکان بازگشت‌شان کمتر می‌شود». منتقدان سینما، «جمشیدیه» ساخته یلدا جبلی را یک بیانیه و اثر شعارزده می‌دانند. صدای ترانه و دفاعیه‌هایش در دادگاه، ما را یاد موعظه و سخنرانی می‌اندازد. اما اشکالی ندارد اگر شعاری هم هست، بگذارید درباره رفتارهای

خودمان باشد.

فیلم راه دور نمی‌رود

فارغ از اینکه قصه چقدر به خطابه‌های پندگونه طعنه می‌زند یا اینکه چقدر بهتر بود پیامش را زیرپوستی ارائه می‌کرد، باید گفت که از نظر انتخاب سوژه، فیلم قابل‌تأمل و تحسین‌برانگیزی است. بنابراین نگارنده قصد ندارد قصه را به لحاظ فنی بررسی کند؛ هدف بررسی سوژه‌ای است که این روزها توجه کمی به آن می‌شود. امروز بسیاری از فعالان سینما دل‌شان می‌خواهد از تریبون هنر و قاب سینما استفاده کنند و حرف مردم را بزنند. هرچقدر جنجالی‌تر و سیاه‌تر بهتر! این درام اجتماعی اما راه دور نمی‌رود و سراغ من و شما می‌آید. جنجالی هم اگر هست، باعثش خودمان هستیم.

 دم دست، اما غیردم‌دستی!

بعد از تماشای برخی فیلم‌ها، فکر می‌کنیم فیلم‌ساز می‌خواسته با یک دست چند هندوانه بردارد و خبر بد اینکه چنین تصمیمی محکوم به شکست است چون هیچ‌کدام از هندوانه‌ها (بخوانید سوژه‌ها) سالم به مقصد نمی‌رسند. اینجا اما با سوژه‌ای طرف هستیم که دم دست است، اما دم‌دستی نیست! نقص در شخصیت‌پردازی به‌گونه‌ای است که شاهد تصمیم‌های ناگهانی افراد هستیم اما قصه حرف مهمی می‌زند. فیلم‌ساز به‌جای اینکه بخواهد یک سیستم کلان را نقد کند، دقیقاً سراغ یک رفتار مشخص رفته است. حالا اینکه کارگردان چقدر موفق شده است تا داستان را موفق به پایان ببرد، نقد دیگری است.

امروز بسیاری از فعالان سینما دل‌شان می‌خواهد از تریبون هنر و قاب سینما استفاده کنند و حرف مردم را بزنند. هرچقدر جنجالی‌تر و سیاه‌تر بهتر! این درام اجتماعی اما راه دور نمی‌رود و سراغ من و شما می‌آید. جنجالی هم اگر هست، باعثش خودمان هستیم

 خشونت کلامی، بیخ گوش ما

فحاشی در خیابان‌ها و خشونت‌های کلامی، مسئله‌ای نیست که به‌سادگی از کنارش رد شویم. این سال‌ها کمتر فیلمی به این موضوع مهم پرداخته است. گویی تمام نقص‌ها بیرون از ما هستند؛ «جمشیدیه» اما این تلنگر را به من و شما می‌زند که شمای راننده، مسافر، عابر و به‌طورکلی شهروند هم ممکن است از کوره در بروی و با فحاشی، یک فاجعه جدید و عمیق را سر راه خودت و بقیه قرار بدهی. شاید این فیلم از نظر منتقدان یک اثر درخشان نباشد، ولی می‌تواند در نقش یک آینه، خرده رفتارهای‌مان در کف خیابان را نمایش دهد. آینه‌ای که باید مدام زنگارهایش را زدود تا ما را واقعی‌تر به خودمان نشان دهد!