اسطوره سوپرمن

کتاب «اسطوره سوپرمن» از امبرتو اکو را خجسته کیهان ترجمه و نشر ققنوس منتشر کرده است.

امبرتو اکو نویسنده ایتالیایی است که مخاطبان ایرانی وی را بیشتر به‌خاطر نشانه‌شناسی و رمان‌های «نام گل سرخ»، «آونگ فوکو» و «جزیره روز پیشین» می‌شناسند. امبرتو اکو در جهان به‌عنوان یک نشانه‌شناس و زبان‌شناس مشهور است. ازجمله زمینه‌هایی که اکو به آن توجه دارد، فرهنگ عامه و نبرد میان این فرهنگ با فرهنگ نخبه‌گرا است. از دیگر پدیده‌هایی که نظر اکو را به خود جلب کرده، ماجراهای سوپرمن است که ابتدا در کتاب‌های مصور و سپس در سینما مطرح شده است. کتاب اسطوره سوپرمن شامل مقاله اسطوره سوپرمن و چند مقاله دیگر است که امبرتو اکو به تناوب آن‌ها را در مجلات و روزنامه‌ها به چاپ رسانده بود. امبرتو اکو در کتابی با عنوان «از سوپرمن تا ابرمرد» تحلیل تازه‌ای از پدیده سوپرمن و محبوبیت آن به دست می‌دهد که مقاله بلند اسطوره سوپرمن از این کتاب انتخاب شده است. مقالات دیگر این کتاب عبارتند از: تصادف و توطئه، توماس قدیس و بازاندیشی مذهب کاتولیک، زبان- قدرت- خشونت، فتشیسم ابدی، نابردباری و تعاریف آن و برج‌های تنهایی. امبرتو اکو در این مقالات با پرهیز از گرویدن به نظریه‌پردازی‌های رایج زمانه، همواره واقعیت پدیده‌ها را مدنظر داشته و به دنبال یافتن راه‌هایی برای تحلیل نشانه‌های فرهنگی، هنری، ادبی و اجتماعی بوده و در کتاب‌ها و مقاله‌های گوناگون به رمزگشایی از آن پرداخته است. مقاله‌های این کتاب همگی حول گفتمان‌هایی نه لزوما بیانی و نه لزوما گفته و درک شده چنان‌که در این‌جا هست، نوشته شده‌اند. امبرتو اکو سعی کرده آن‌چه را که رولاند بارت «سلیقه نشانه شناسانه» می‌نامد در این‌جا عملی کند.

    

تعقیب

رمان «تعقیب» از آله خو کارپانتیه، ترجمه ونداد جلیلی را نشر چشمه و از نسخه اسپانیایی آن منتشر کرده است. تعقیب در فرم سونات موسیقی نوشته و تصویرسازی‌های کم‌نظیر نویسنده از هاوانای قدیم و توصیف صحنه‌ها و حس‌های کارکتر اصلی داستان را چنان قوی ساخته که سبب شده آن را یکی از سینمایی‌ترین آثار ادبیات مدرن بنامند. تعقیب با لایه‌بندی روایت‌ها و بازه‌های زمانی مقطعش که مفاهیمی مکرر در آن طنین می‌اندازد، به‌شدت سینمایی است. گویی نویسنده نخستین سطرهای کتاب را به نیت استفاده در فیلم سینمایی نوشته است. پیکرهای درهم‌آمیخته مخاطبان کنسرت در اثنای دقایق آنتراکت که بیش از آن‌چه باید لباس پوشیده‌اند، شکوه معماری هاوانای قدیم و لباس چروک و خیس از عرق مردی جوان که از مأموران حکومت گریزان است. قصد نویسنده این بوده که رمانش بیشتر بر صدا مبتنی باشد تا تصویر. بنابراین می‌توان آن را یک قطعه موسیقی نامید که به ادبیات منتقل شده است. تعقیب، هر چند از تفسیر «رمان‌های آمریکایی» مستقل است، براساس رخدادهای واقعی نوشته شده است. محل‌ها و بوهای هاوانا همچون پس‌زمینه‌ای قدیمی رمان را اثری با پرداخت درونی و درون‌گرا می‌کند. گرایش‌های سیاسی کارپانتیه در این رمان نقشی اساسی دارد. فروپاشی عصبی کارکتر اصلی رمان، فروافتادنش به عرفان مسیحی و عاقبت خیانتش به رفقایش، همه او را ضدقهرمانی بدیل مفهوم اروئیکای بتهوون می‌گرداند. تراژدی این رمان این است که مردگریزان قهرمان داستان، طغیان می‌کند که طغیان کرده باشد و در نتیجه انگیزه‌های نخستینش را فراموش می‌کند و پیش از پیروزی می‌میرد.