برای آینده کره زمین، زندگی بشر، زمین‌های کشاورزی و ...؛
خطرات روند «تغییر اقلیم» جدی است
پدیده تغییر اقلیم در زمان حاضر مهمترین تهدید برای آینده کره‌زمین بشمار می‌رود، بطوریکه پیامدهای مخرب آن چرخه حیات زندگی ساکنان این کره خاکی را تحت‌تاثیر خود قرار داده و کیفیت زندگی بشر را با افت محسوسی رو‌به‌رو کرده است.
پدیده تغییر اقلیم یکی از مهمترین چالش‌های زیست‌محیطی جهان است که با انتشار روز‌افزون گازهای‌گلخانه‌ای و پدیده‌های ارتباط از راه دور بر سرعت آن افزوده شده است. از پیامدهای شناخته‌‌شده ناشی از تغییر اقلیم، تغییر در میزان بارش باران، افزایش وقوع خشکسالی و مناطق بیابانی و تغییر در سطح منابع آب سطحی و زیر‌زمینی است. به گزارش ایرنا، روند زندگی بشر در یکصد سال گذشته و اشتهای سیری‌ناپذیر آن در مصرف انرژی‌های فسیلی و تولید گازهای گلخانه‌ای، در کنار نابودی محیط‌زیست و جنگل‌ها، خسارت‌های جبران ناپذیری به سیاره آبی وارد کرده است. سرعت تغییر اقلیم و گرمایش زمین، پاییزهای پرباران و زمستان‌های برفی و یخ‌زده را به خاطره و باران‌های بهاری را به سیلاب‌هایی مخرب تبدیل کرده و مراتع سبز بتدریج جای خود را به عرصه‌های بیابانی می‌دهد. در‌پی نگرانی جامعه جهانی، پیمان کیوتو (1997) مهمترین معاهده بین‌المللی برای کنترل و کاهش گازهای گلخانه‌ای است که در آن کشورهای صنعتی متعهد به کاهش پنج درصد از گازهای گلخانه‌ای خود شده‌اند و به کشورهای در حال توسعه کمک‌های مالی برای افزایش ضریب نفوذ استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر نظیر انرژی خورشیدی و بادی اعطا کنند.
اما سرعت تغییرات اقلیمی بیشتر از اقدامات کشورهای جهان است و همین مساله رخدادهای مخرب ناشی از گرمایش زمین را با رشد قابل‌توجهی همراه کرده و آثار منفی آن رو به افزایش است. ملموس‌ترین پیامد تغییر اقلیم در کشور ایران کاهش نزولات جوی و خشکسالی سالهای متمادی است که خود علت بحران‌های کم‌آبی، فرسایش خاک و فرو‌نشست زمین، افزایش ریزگردها بشمار می‌رود. در این بین کشاورزان مهمترین گروهی هستند که به دلیل نوسانات دمایی حاصل از تغییر اقلیم، بیشترین خسارت را در جریان تولید محصولات کشاورزی متحمل شده‌اند. با‌توجه به اشتهای سیری‌ناپذیر آن، در مصرف انرژی‌های فسیلی برای مقابله با آن راهکارها و روشهای نوین و علمی در دستور کار قرار گیرد.
ضرورت همکاری‌های بین‌المللی
رئیس گروه تحقیقات کاربردی هواشناسی استان کرمان گفت: گرمایش جهانی ناشی از افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای و تغییر کاربری اراضی، موجب تغییرات آشکاری در فراسنج‌های اقلیمی جهان و ایران شده است.
زهرا نجفی نیک با اشاره به پیامدهای تغییر اقلیم افزود: گرمایش جهانی پیامدهایی مانند افزایش رخداد مخاطرات جوی اقلیمی، وقوع بارش‌های سنگین و غیرمترقبه (به‌رغم کاهش کلی میانگین بارش)، افزایش رخداد توفان کاهش عملکرد محصولات زراعی و باغی، کاهش امنیت غذایی را در‌پی داشته است.
کاهش کیفیت شاخص زیست اقلیمی و کم رونق شدن گردشگری افزایش بیماری‌های مناطق گرمسیری مانند مالاریا، افزایش ریسک سرمایه‌گذاری در بخش‌های کشاورزی و افزایش هزینه حوادث غیرمترقبه، مهمترین مخاطرات تغییر اقلیم در کشور است
رئیس گروه تحقیقات کاربردی هواشناسی استان کرمان ادامه داد: همچنین حذف یا جا‌به‌جایی برخی گونه‌های جانوری و گیاهی، افزایش انواع بیماری‌های انسان، دام و گیاه، کاهش تنوع زیستی و موجودات دریایی، کاهش چشمگیر پهنه‌های اقلیم مرطوب و افزایش اقلیم خشک کشور، افزایش روند بیابانزایی نیز ناشی از گرم شدن زمین است. وی با اشاره به ابعاد مختلف مخاطرات تغییر اقلیم تصریح کرد: کاهش کیفیت شاخص زیست اقلیمی و کم رونق شدن گردشگری، افزایش بیماری‌های مناطق گرمسیری مانند مالاریا، افزایش ریسک سرمایه‌گذاری در بخش‌های کشاورزی، افزایش هزینه حوادث غیرمترقبه، بی‌اعتمادی به برنامه‌ریزی و بودجه سالانه و همچنین افزایش مهاجرت از مناطق در معرض مخاطرات اقلیمی مهمترین مخاطرات تغییر اقلیم در کشور است. نجفی نیک با اشاره به تغییرات محسوس دمایی گفت: در 50 سال اخیر میانگین دمای کشور با شیبی حدود چهار‌دهم درجه سلسیوس بر دهه افزایش یافته است.
وی ادامه داد: بررسی بارش در دوره نیم قرن اخیر نشان از کاهش آن با شیب حدود 11 میلیمتر بر دهه دارد و افزون‌بر‌این، تبخیر و تعرق ظرفیت (نیاز آبی بالقوه) با شیب 54 میلیمتر بر دهه افزایش یافته است. رئیس گروه تحقیقات کاربردی هواشناسی استان کرمان بیان کرد: بارش در شمال غرب و غرب کشور به شکل معنی‌داری کاهش یافته و نزولات جوی از برف به باران تغییر شکل داده است. وی تاکید کرد: به‌رغم چالش‌ها و پیامدهای زیان بار تغییر اقلیم، می‌توان با مدیریت صحیح از برخی فرصت‌های آن در جهت رشد اقتصادی و افزایش تعاملات بین المللی استفاده کرد. نجفی نیک با اشاره به کاهش سوخت‌های فسیلی برای جلوگیری از گرمایش زمین ادامه داد: ایران به لحاظ قرار داشتن در موقعیت جغرافیایی مناسب، می‌تواند به قطب بین‌المللی تولید انرژی پاک با استفاده از منابع عظیم انرژی خورشیدی در مناطق مرکزی و جنوبی کشور تبدیل شود. به گفته رئیس گروه تحقیقات کاربردی هواشناسی استان کرمان، حرکت به سوی اقتصاد بدون نفت، برنامه‌ریزی و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان برای ارتقاء دانش و فناوری‌های نوین در تولید انرژی‌های تجدیدپذیر، برنامه‌ریزی برای تغییر تدریجی رژیم غذایی کشور در راستای کاهش یا حذف محصولات دارای محدودیت اقلیمی باید در دستور برنامه‌های کلان کشور قرار گیرد.
وی با اشاره به برخورد علمی با پدیده تغییر اقلیم تصریح کرد: تولید دانش سازگاری با اقلیم و ایجاد رشته‌های تحصیلی مرتبط با مهندسی اقلیم و با هدف بهبود سیستم‌ها در راستای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و سیستم‌های با بهره‌وری بالای انرژی و رهبری علمی باید برنامه‌ریزی و اجرا شود. نجفی نیک افزود: افزایش دما، کاهش بارش و افزایش فراوانی رخداد پدیده‌های مخرب جوی در کشور به ویژه در دو دهه اخیر، از آن جمله تاثیرات منفی این رخداد هستند.
وی تاکید کرد: با‌توجه به خسارات سنگین کشاورزی بر اثر نوسانات جوی امکان کشت دوم برخی محصولات با‌توجه به تغییر رژیم دمایی و کاهش یا حذف روزهای یخبندان در برخی مناطق کشور ضروری به نظر می‌رسد.
رئیس گروه تحقیقات کاربردی هواشناسی: حرکت به سوی اقتصاد بدون نفت و برنامه‌ریزی برای تغییر تدریجی رژیم غذایی کشور در راستای کاهش یا حذف محصولات دارای محدودیت اقلیمی باید در دستور برنامه‌های کلان کشور قرار گیرد
مهمترین عوامل؛ گازهای گلخانه‌ای، تغییرات اتمسفری
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان کرمان گفت: تغییر اقلیم متاثر از علل و عوامل مختلفی همچون گازهای گلخانه‌ای، تغییرات اتمسفری و اقیانوسی، آتش فشان‌ها و غیره است که در مقیاس جهانی اتفاق می‌افتد و تاثیرات مخربی بر کره‌زمین می‌گذارد.
رضا جزینی زاده افزود: تغییرات اقلیمی منجر به دگرگونی در وضع آب و هوا، تغییر توزیع مکانی و زمانی بارش‌ها و افزایش میانگین درجه هوا در نزدیکی سطح زمین شده است. وی تصریح کرد: افزایش دی‌اکسید‌کربن حاصل از گازهای گلخانه‌ای، تغییر اکو‌سیستم را در‌پی دارد و تاثیرات منفی بر گونه‌های گیاهی و جانوری می‌گذارد که باعث مهاجرت جانوران و تغییر پوشش گیاهی شود. به گفته مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان کرمان، زنجیره غذایی و محیط‌زیست در‌پی گرمای جهانی آسیب می‌بیند و با رخ دادن خشکسالی و از دست رفتن منابع آبی درنتیجه مهاجرت حیوانات از زیستگاه‌ها به آبادی‌ها و شهرها رخ خواهد داد که منجر به تلف شدن و شکار این حیوانات می‌شود. وی با بیان اینکه عامل انسانی مهمترین دلیل تغییر اقلیم است افزود: این تغییرات در کوتاه مدت و بلند مدت همه فعالیت‌های بشری را در بخش‌های مختلف با اختلال روبرو می‌کند. جزینی زاده با اشاره به رابطه مستقیم تغییر اقلیم و پدیده ریزگردها گفت: در سالهای گذشته با‌توجه به تراکم خوب پوشش گیاهی طوفان‌ها تاثیر چندانی بر محیط‌زیست کشور و استان نداشتند اما در سالهای اخیر با ظهور خشکسالی بیش از 33 درصد از ریزگردها در کرمان تولید می‌شود. وی ادامه داد: ریزگردها کیفیت زندگی در شرق، جنوب و حاشیه کویر لوت در استان کرمان را با افت مواجه کرده است که نتیجه آن مهاجرت مردم به نقاط دیگر کشور و استان بوده است.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان کرمان تاکید کرد: باید برای تغییرات آب و هوا و اقلیم آمادگی‌های لازم صورت بگیرد و نباید در مصرف منابع آبی بویژه آب‌های تجدید ناپذیر بی‌توجهی صورت پذیرد.وی افزود: آدمی باید خود را با تغییر اقلیم سازگار کند و در حوزه شیوه‌ها و راهکارهای مقابله با این پدیده سرمایه‌گذاری کند و با روشهای علمی تاثیرات منفی گرمایش جهانی را به حداقل برساند.
بیشترین مخاطرات در بخش کشاورزی
معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان گفت: تغییرات اقلیمی واقعیتی است که تمام جهان را تحت‌تاثیر خود قرار داده و بیشترین مخاطرات این پدیده در بخش کشاورزی اتفاق افتاده است.
محمد رضا پورخاتون با اشاره به خشکسالی‌های دو دهه اخیر در کشور و استان افزود: کمیت و کیفیت آب در طول سالهای گذشته تغییرات منفی داشته است و منجر به کاهش محصولات کشاورزی شده است. وی تصریح کرد: حرارت و سرمای بی‌موقع و ناگهانی ناشی از تغییر اقلیم، خسارت‌های بسیاری به محصولات کشاورزی کرمان وارد می‌کند و دسترنج کشاورزان بر باد می‌رود. وی با بیان اینکه شیوع آفات کشاورزی نیز از تاثیرات غیر‌مستقیم تغییر اقلیم است تصریح کرد: آفت‌هایی مانند پسیل پسته، کرم خراط و چوبخوار گردو و زنجره خرما و خشکیدگی از مهمترین تهدیدات محصولات کشاورزی بشمار می‌رود که در چند سال گذشته فراگیر شده است.
پور خاتون با اشاره به تغییر دما بر اثر تغییر اقلیم گفت: گرمای بیش‌از‌حد هوا در فصول پاییز و زمستان، خواب زمستانی درختان را مختل می‌کند و قدرت باروری آنها را کاهش می‌دهد و روشهای مصنوعی برای جبران این مشکل تاثیر کافی ندارد.
وی اظهار داشت: هرچند تغییر اقلیم پدیده ای فراگیر است و مقابله با آن مستلزم اقدامات بین‌المللی و ملی است اما با برنامه‌ریزی و پیشگیری می‌توان آثار آن را محدودتر کرد.
دیدگاه تان را بنویسید