به فرزندانمان حق اظهارنظر می‌دهیم؟
کودکم نمی‌تواند از حقش دفاع کند...
فائزه ناصح، دکترای روانشناسی عمومی
اگر پای صحبت والدین نشسته باشید بسیاری از پدران و مادران از این مساله که فرزندشان نمی‌تواند در مدرسه، در جمع دوستان و مهمانی یا موقعیت‌های اجتماعی مختلف حق خود را بستاند، رنج می‌برند. از همین رو بسیاری از والدین نمی‌دانند که تا چه زمانی باید اجازه دهند که دعوای میان میان کودکان و نوجوانان ادامه یابد و چه زمانی مناسب است تا مداخله کنند و وارد عمل شوند. پرسش مهم و اساسی که در این زمینه مطرح می‌شود این است که والدین تا چه اندازه فضایی را فراهم می‌آورند تا کودک یا نوجوان بتواند با رعایت احترام و حد و مرزها از حقوق خود دفاع کند؟ به بیانی دیگر آیا در کانون خانواده پدر یا مادر شرایطی را ایجاد کرده‌اند تا فرزندان بتوانند حق خود را بستانند؟!
والدین باید خود را با این پرسش روبرو کنند: چقدر به فرزندان خود میدان می‌دهند تا نظرات خود را بدون آنکه با برچسب‌های مختلفی همچون «تو نمی‌فهمی»، «تو قدرناشناس و نا‌سپاسی»، «چقدر گستاخ شدی»، «احترام بزرگتر و کوچکتری را فراموش کردی» مواجه شوند، می‌توانند آزادانه ابراز وجود کنند؟
والدین گرامی آیا فرزند شما به هنگام انتخاب رنگ لباس و نوع پوشش، نوع مدل موی سر خود، و انتخاب غذایی که می‌خواهد میل کند، معاشرت با دوستان و همسالان خود و انتخاب نوع رشته تحصیلی و هزاران مورد دیگر دارای حق انتخاب است! یا اینکه نه، در چنین موقعیت‌هایی شما با بیان اینکه صلاح وی را بیشتر می‌دانید، نمی‌گذارید از حق خود دفاع کند!
بنابراین تا هنگامی‌که در محیط خانوادگی به فرزندان خود اجازه ابراز وجود نمی‌دهید، چطور می‌توانید توقع داشته باشید که آنها دفاع از حقوق خویشتن را فرابگیرند! از همین رو والدین باید بدانند برای آنکه فرزندانشان بتوانند دفاع از حقوق را یاد بگیرند، در ابتدا لازم است در فضایی که رعایت حقوق و احترام به نظرات و اندیشه‌های یکدیگر مطرح است، پرورش یابند. وقتی والدین بستر مناسب برای بیان آزادانه احساسات، افکار و اندیشه‌های کودک یا نوجوان خویش را فراهم می‌سازند، بدین وسیله به تدریج در چنین فضایی مسیر اعتماد‌سازی شکل می‌گیرد و در بلند‌‌مدت پرورش و تربیت فرزندانی با روحیه بالای شجاعت و اعتماد به نفس میسر می‌شود.
در همین راستا روانشناسان معتقدند برخورداری از حقوق انسانی یکی از مهمترین نیاز‌های حیاتی کودکان به حساب می‌آید که اگر برآورده نشود ممکن است به سلامت جسمانی و روانی آنان صدمات جدی وارد کند. کودکان و خردسالان همچون بزرگسالان قابل احترام‌اند و باید حقوق آنان همچون دیگر افراد بزرگسال جامعه مورد توجه قرار گیرد.
به باور کارشناسان و بر‌اساس پژوهش‌های روانشناسی در زمینه آسیب‌شناسی کودکان و نوجوانان، این عزیزان در همه جوامع از حقوق متناسب با شرایط آن جامعه برخوردارند اما این حقوق گاهی به علت شرایط سنی و ناتوانی در وضعیت جسمانی در برخی جوامع و مناطق نادیده انگاشته می‌شود که این مساله صدمات فراوانی را بر جسم و روان این عزیزان وارد می‌کند. بنابراین به خانواده‌ها تاکید می‌شود برای فرزندان خود زمانی را اختصاص دهند تا بیشتر بتوانند با روحیات و خصایص شخصیتی آنان آشنا شوند. البته خانواده‌ها به خصوص پدران و مادران می‌توانند برای هموار کردن مسیر فرزند‌پروری از مساعدت‌ها و کمک‌های مشاوران و روانشناسان نیز استفاده کنند تا با پرورش سرمایه‌های اجتماعی ارزشمند و همچنین شهروندانی مسئول و علاقمند به امور جامعه، آینده‌ای روشن را برای ایران عزیزمان رقم بزنند.
باتوجه به مطالعات و پژوهش‌های روانشناسی می‌توان گفت حفظ حقوق و مراقبت از کودکان از مهمترین وظایف والدین، همچنین بزرگسالان است که برای تحقق این امر به عنوان یک اصل اساسی، نهاد‌ها و مراجع حقوقی و قضایی باید با وضع قوانین مناسب و تجدیدنظر در قوانین فعلی کشور در جهت حمایت از کودکان تصمیمات جدی اتخاذ کنند. زیرا کودکان امروز آینده‌سازان فردا هستند؛ بنابراین هر جامعه‌ای برای رشد و تعالی باید به پرورش این گروه سنی توجه ویژه‌ای داشته باشد.
دیدگاه تان را بنویسید