عضو شورای شهر ابهاماتی را درباره طرح پرهزینه زاکانی مطرح کرد؛
«من شهردارم»؛ جذب مشارکت مردم یا پیشبرد پروژههای نان و آبدار؟!
سعیده علیپور
تابلوهای شهری این روزها مملو از اجرای دوره سوم طرحی از سوی شهرداری تهران است که با سخنان دیروز نرجس سلیمانی در جلسه شورای شهر ابهامات مطرح در خصوص آن پررنگ‌تر شد.
«من شهردارم» نام سامانه‌ای است که دو سال پیش شهرداری تهران آن را ایجاد کرد تا شهروندان بتوانند در آن به پروژههای توسعه محله‌ای مدنظرشان رأی دهند و آنها را در اولویت اجرا بگذارند. طرحی که شهرداری آن را از افتخارات مدیریت شهری فعلی در تهران معرفی کرده و حتی علیرضا زاکانی در مصاحبه اخیرش آن را «طرحی ماندگار برای کل مدیریت کشور» خواند و افزود که «این طرح به عنوان ابتکار شهردار تهران رتبه یک جهانی را به خود اختصاص داده است». این رتبه برتر البته از سوی رویدادی که در حاشیه اجلاس جهانی شهرداران شهرهای عضو قدرت‌های نوظهور جهان «بریکس» در روسیه برگزار می‌شد و کشورهایی اعم از روسیه، قرقیزستان، تاجیکستان، بلاروس، قطر، بحرین، ماازی، اندونزی، فیلیپین، چین، امارات و... در آن حضور داشتند، نصیب شهرداری تهران شد. اما این افتخار با سخنان دیروز نرجس سلیمانی، عضو شورای شهر تهران با اما و اگرهای فراوان روبه‌رو شد.
این عضو شورای شهر در جلسه دیروز شورا از خرید و فروش نظر شهروندان در خصوص پروژه‌ها پرده برداشت.
در حالی که ابهام در نحوه اجرای این طرح زیر سوال جدی است، برخی بودجه کلان این طرح و سوءاستفاده برخی برای غالب کردن طرح‌ها و پروژههای خود برای افزودن بر ارزش زمین‌های محلی یا دریافت بودجه توسط پیمانکاران را هم نگرانی مهمی می‌دانند که نه تنها ابهامات را در اجرای پروژههای پرهزینه شهری کم نمی‌کند، بلکه به نگرانی در خصوص گسترش فساد سیستماتیک در مدیریت شهری می‌افزاید.
من شهردارم» چیست؟
پاییز سال 1401 بود که طرحی با عنوان «من شهردارم» در شهر تهران رونمایی شد و اغلب تابلوهای شهری پر شد از تبلیغ آن. هر چند این طرح در واقع مربوط به اخذ نظر شهروندان تهرانی در مورد پروژههای محله‌ای آنها و تخصیص بودجه در بودجه سال آینده شهرداری تهران بود، اما می‌توان گفت هنوز خیلی از شهروندان تهرانی در خصوص آن اطلاعاتی ندارند. به گفته مدیران شهری؛ این طرح با هدف جلب مشارکت‌های اجتماعی شهروندان برای مدیریت و پیشرفت شهر اجرا شده و شهروندان تهرانی به پروژههای ضروری و دارای اولویت در محله خود، رأی می‌دهند؛ بر این اساس پروژهای که بیشترین رأی را اخذ کرد در بودجه سال آینده به شورای شهر تهران پیشنهاد و پس از تصویب، اجرایی خواهد شد.
به گفته مدیران شهری در طرح من شهردارم هر شهروند یک شهردار است و هر کدام از شهروندان می‌توانند با مراجعه به سامانه www.manshahrdaram.shahrzaad.city ،پروژههای مد نظر خود را جهت اجرا ثبت و ضبط کنند.
«من شهردارم» طرحی است که باعنوان اخذ نظر شهروندان تهرانی در مورد پروژههای محله‌ای آنها و تخصیص بودجه در بودجه سال آینده شهرداری تهران تعریف شده است، اما می‌توان گفت هنوز خیلی از شهروندان تهرانی در خصوص آن اطلاعاتی ندارند
در حالی که همین قابلیت از نظر مدیران فعلی شهرداری تهران نشانه اوج مشارکت مردمی در مدیریت شهری و نمونه‌ای برای مدیریت کشور قلمداد شده است که کارشناسان حوزه شهری معتقدند این سامانه عملا شورایاران را دور زده و زمینه تخلف و مداخله برخی در امور محلات دیگر را فراهم کرده است. چرا که معلوم نیست مشارکت‌کنندگان در طرح هر کدام دقیقا ساکن کدام محله هستند و چقدر رای آنها درست است. حتی گزارش‌هایی از خرید و فروش این رای‌ها منتشر شده به طوری که برخی از کارکنان شهرداری با استقرار در ایستگاه‌های مترو بدون توجه به محل سکونت افراد و در ازای بلیط مترو رایگان، یا شارژ ایرانسل و همراه اول و ... نظر مثبت آنها را در خصوص برخی از پروژه‌ها با ثبت شماره موبایلشان ثبت می‌کنند. و موضوعی که در اظهارات دیروز نرجس سلیمانی، عضو شورای شهر هم وجود داشته و نشان می‌دهد این ساز و کار شفاف نیست و امکان بروز تخلفات فراوانی در آن وجود دارد.
«من شهردارم» به درستی اجرا نمی‌شود
دیروز نرجس سلیمانی در دویست و هشتاد و ششمین جلسه شورای شهر در تذکری به اجرای طرح من شهردارم گفت: «نکته مهم این است که مانند هر طرح ارزشمندی، اگر در مرحله اجرا، نظارت کافی صورت نگیرد، با همه ارزشش به یک آسیب و مشکل تبدیل شده و دچار انحراف می‌شود».
وی افزود: «در طرح من شهردارم گزارش‌های متعددی داشتیم که در آمار‌ها افرادی شرکت می‌کنند که اصلاً ساکن شهر تهران نیستند و به ازای دریافت کارت شارژ مجانی از همراه اول و ایرانسل و بلیط رایگان مترو در این طرح شرکت می‌کند».
سلیمانی با اشاره به اینکه شخصاً موضوع را پیگیری کردم و به پایانه جنوب که یکی از گزارش‌ها از آنجا بود رفتم گفت: «در آنجا فردی کارت شارژ رایگان و بلیط مترو ارائه می‌داد. بعد از تست فشار خون و مواردی از این قبیل، شماره تماس بنده را دریافت کرد. بنده گفتم شهرستانی هستم و پرسیدم که می‌توانم در این طرح شرکت کنم؟ و این فرد پاسخ داد که امکان‌پذیر است».
نرجس سلیمانی با اشاره به جذابیت پروژههای مناطق شمالی تهران افزود: «مبنای این بلیط‌های رایگان چیست؟ اگر منابع مالی آن از شهرداری است، تخلف است و اگر پیمانکار هزینه می‌کند، تخلف ضرب در دو است. نظارت‌های کافی باید صورت بگیرد و گزارش لازم ارائه شود تا با متخلف برخورد کنیم».
او با بیان اینکه در این طرح در مقام و زمان اجرا نظارت صورت نمی‌گیرد و منحرف شده گفت: «وقتی چنین اتفاقی می‌افتد مردم به آمار ما توجهی نخواهند کرد و ما به اعتماد مردم صدمه زده‌ایم».
برخی بودجه کلان طرح من شهردارم و سوءاستفاده برای غالب کردن پروژههای شهردار برای افزودن بر ارزش زمین‌های محلی یا دریافت بودجه توسط پیمانکاران را نگرانی مهمی می‌دانند که نه تنها ابهامات را در اجرای پروژههای پرهزینه شهری کم نمی‌کند، بلکه به نگرانی در خصوص گسترش فساد سیستماتیک در مدیریت شهری می‌افزاید
اجرای پروژههای مدنظر شهردار در قالب «من شهردارم»
اما گذشته از شرکت افراد غیرساکن تهران و احتمال سوءاستفاده از منابع مالی نامعلوم برای جذب رای مردم برای پروژهای نان و آبدار برای پیمانکاران خاص، برخی منتقدان بر این باورند که شهرداری تهران از این طرح به نفع خود و برای اجرای پروژههای مدنظرش استفاده می‌کند. مثلا پروژه ایجاد بوستانهای کودک و مادر که سال پیش حسین نظری، معاون خدمات شهری و محیط زیست شهرداری تهران، گفته بود بر اساس طرح «من شهردارم»، 113 بوستان مادر و کودک در دستور کار سازمان بوستان‌ها قرار گرفت. این بوستان‌ها یکی از پروژهای تفکیک جنسیتی شهرداری تهران است که از ابتدای روی کار آمدنش شهردار اصولگرای تهران مجدانه پیگیری شده و به نظر می‌رسد حالا در لیست درخواست‌های مردم هم گنجانده شده است.
در حالی که مشکلات شهری مثل آلودگی شدید هوا، کیفیت پایین حمل‌ونقل عمومی، کثیفی خیابان‌ها و مشکلات مربوط به زباله‌های شهری و غیره بر همه آشکار است آیا بهتر نیست شهرداری تهران به جای این نظرسنجی‌هایی که می‌توان به راحتی رد پای لابی‌های پیمانکاران را در آن دید، برای مشکلات عمده و عیان شهری بودجه تعیین کند و آنها را در اولویت قرار دهد و کم کاری در این خصوص را با طرح‌های پرطمطراقی مثل «من شهردارم» به حاشیه نراند؟
از همین نظر هیچ بعید نیست که پروژههای پر چالشی مثل ساخت مسجد در میانه بوستانهای تهران که دامنه مخالفت شهروندان با آن بالا گرفته بود هم از پروژههای طرح من شهردارم سر در آورد.
بودجه 10 هزار میلیاردی برای من شهردارم
اما انتقاد مهم دیگری که کارشناسان به این طرح وارد می‌کنند، بودجه آن است. به گزارش رکنا، در روز7 آذر 1403، عبدالمطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران در نشست خبری با اصحاب رسانه در خصوص این طرح و بودجه‌های هنگفتی که به «من شهردارم» ارائه می‌شود سخن گفت و آن را یکی از طرح‌های برتر مدیریت شهری برشمرد.
سخنگوی شهرداری تهران در این نشست خبری گفته بود: «در این دوره شهری تجربه پویش بزرگ «من شهردارم» را داشتیم. در سال اول ۴ همت و در سال دوم ۹ همت و امسال هم بیش از ۱۰ همت از بودجه شهرداری تهران برای پروژههای محله‌ای اختصاص داده شود، توسط شهروندان مدیریت می‌شود. تمام پروژههای هر محله با رای مردم انتخاب می‌شود. نظر شهروندان برای منطقه خودشان تبدیل به یک قانون الزام آور می‌شود».
اما به اعتقاد کارشناسان شهری مشارکت شهری، چارچوب و مدل‌‌های خود را دارد. اگر به دنبال مشارکت واقعی مردم باشیم، باید شهروندان را در قدرت شریک کنیم؛ به طوری که شهروندان بتوانند درباره منابع مالی و نحوه اداره شهر نظر بدهند و رأی آنها جدی گرفته شود.
در حالی که مشکلات شهری مثل آلودگی شدید هوا، کیفیت پایین حمل‌ونقل عمومی، مشکل مسکن، ناامنی و فاصله طبقاتی، کثیفی خیابان‌ها و مشکلات مربوط به زباله‌های شهری و غیره بر همه آشکار است و شهرداری به این خواست مردم توجه ندارد، مشارکت دادن مردم در مواردی مثل تعمیر سرویس بهداشتی بوستان‌ها-که عمده پروژههای شهری ثبت شده در سامانه «من شهردارم» است- به نظر بازی مضحکی می‌آید. آیا بهتر نیست شهرداری تهران به جای این نظرسنجی‌هایی که می‌توان به راحتی رد پای لابی‌های پیمانکاران را در آن دید، برای مشکلات عمده و عیان شهری بودجه تعیین کند و آنها را در اولویت قرار دهد و کم کاری در این خصوص را با طرح‌های پرطمطراقی مثل «من شهردارم» به حاشیه نراند.
دیدگاه تان را بنویسید