آلزایمر به کوچک و بزرگ رحم نمی ‌کند

فائزه ناصح، دکترای روانشناسی عمومی 

«آلزایمر» بیماری است که تقریبا همه کم و بیش راجع به آن شنیده‌اند یا ممکن است در بستگان و اعضای خانواده خود تجربه‌ای عینی‌تری از این بیماری را دیده باشند. باور غلط رایج میان افراد جامعه آن است که آلزایمر بیماری کهولت سن است ودرحقیقت در افراد بالای۶۵ سال شایع‌تر است. این بدین معنی نیست که افراد زیر  ۶۵سال به این بیماری مبتلا نمی‌شوند؛ با‌توجه به تحقیقات و پژوهش‌های حوزه روانشناسی و نورولوژی می‌توان گفت، جوانان نیز از تیررس ابتلا به بیماری «دمانس» یا «خِرَد‌سودگی» در امان نیستند و سایه شوم «فراموشی» در میان اقشار مختلف جامعه خواه در گروه سالمندان و خواه در میان جوانان  بسیار شیوع پیدا کرده است. در دنیای مدرن امروز ابتلا به بیماری «آلزایمر» در میان جوانان به عنوان یکی از شایع‌ترین نوع دمانس مساله عجیب و غریبی نمی‌باشد، بطوریکه در افراد دهه‌های ۳۰، ۴۰، ۵0، بسیار نمود پیدا کرده است.

در‌واقع آلزایمر یک بیماری پیشرونده و تخریب کننده سلولهای مغزی است که باعث اختلال درحافظه، تفکر، و رفتار می‌گردد. این بیماری بتدریج شروع می‌شود و علایم اولیه آن فراموشی وقایع اخیر و نیز اشکال در انجام وظایف روزمره و عادی است. از دیگر علایم آن سردرگمی، تغییر شخصیت، تغییر رفتار، قضاوت مختل، اشکال دریافتن لغات و اتمام جملات در سخن گفتن و نیز تداوم خط گفت‌وگو  است. سرعت بروز این تغییرات از بیماری به بیمار دیگر تغییر می‌کند، اما بیماری به جایی می‌رسد که باعث می‌شود فرد مبتلا کاملأ برای مراقبت از خود ناتوان شود و از انجام عملکرد‌های روزانه خود باز می‌ماند.

واقعیت این است که بیماری «آلزایمر» به عنوان یک بیماری درمان ناپذیر نخستین‌بار در سال 1906 میلادی توسط روانپزشکی آلمانی به نام «آلویز آلزایمر» به جهان معرفی شد. این بیماری بخاطر رشد بیش از حد رسوبات پروتینی به نام پلاک های آمیلوئید، منجر به تخریب سلول‌های مغزی می‌شود و در نتیجه تباهی حافظه و فراموشی را به همراه می‌آورد. با‌توجه به تحقیقات و پژوهش‌های آسیب شناسی در حوزه دِمانس می‌توان گفت از دست دادن حافظه معمولا در این نوع بیماری از حافظه کوتاه مدت شروع می شود و سپس با در گیر کردن قسمت‌های مختلف مغز، طیف وسیعی از علائم را در سه حوزه شناخت، خلق و روان، و رفتار فرد ایجاد می‌نماید بطوریکه فرد در عملکرد‌های روزمرهِ خود با مشکل روبرو می‌شود. کارشناسان معتقدند بروز آلزایمر در جوانان می‌تواند علل مختلفی داشته باشد که مشغولیت‌های ذهنی و فکری، استرس بالا، محرومیت از خواب، کمبود مواد مغذی و... از مهمترین فاکتور‌های دخیل دربروز این اختلال است که منجر به کاهش میزان یادگیری و تمرکز در فرد می‌شود. البته روانشناسان و روانپزشکان معتقدند نشانه‌های بیماری «آلزایمر» در افراد مختلف، متفاوت است؛ از آنجا که بروز این بیماری تدریجی است و با سرعت کندی رشد می‌کند ممکن است خانواده‌ها بروز اولین علایم و نشانه‌های آن را در میان جوانانشان نادیده بگیرند و برای چنین فردی که دچار حواسپرتی، نقص تمرکز شده و از مشکلات فراموشی رنج می‌برد نسخه‌های خانگی را تجویز نمایند؛ کارشناسان در چنین مواقعی به افراد مبتلا توصیه می‌کنند به منظور تشخیص سلامتِ حافظه‌ به روانشناس و یا روانپزشک مراجعه کنند تا با انجام برخی معاینات جسمانی/روانی و آزمایش‌هایی چون، سی تی اسکن ، ام.‌آر.‌آی مغز ، نوار مغزی، و یا آزمون‌های روانیِ شناختی-رفتاری از میزان صحت و سلامت حافظه خود آگاهی پیدا کنند. از اینرو روانشناسان به منظور پیشگیری از بیماری «آلزایمر» زود هنگام همواره به انجام فعالیت‌های فکری و ذهنی که مغز را فعال نگه می‌دارد نظیر حل جدول، حفظ کردن شعر، شطرنج بازی کردن، مطالعه و کتاب خواندن نیز تاکید می‌کنند. آنها همچنین فراگیری زبان دوم و افزایش تعاملات و روابط اجتماعی را یکی از راهکار‌های مهم و سودمند برای پیشگیری از بروز زود‌هنگام آلزایمر می‌‌دانند. پیرو مطالب مطرح شده  به عنوان نکته آخر به گروه‌های سنی مختلف به خصوص جوانان توصیه می‌شود به محض نمود علایمی همچون ضعیف شدن قدرت حافظه، مشکل در فکر کردن، آشفتگی در تکلم، تغییر خلق و خو، تغییر حالات و رفتار و همچنین بروز تندخویی و رفتار‌های پرخاشگرانه حتما به یک روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنند تا با کمک و راهنمایی‌های آنها از میزان پیشروی اختلالات رفتاری و شناختی این بیماری جلوگیری به عمل آورند.