اول تا هفتم اسفند، هفته ملی سلامت مردان است
مردان کمتر به پزشک مراجعه می‌کنند
آذر فخری، روزنامه‌نگار
مردان گاه صرفا به خاطر اثبات برتر بودن جنسیت‌شان، یا برای این‌که نشان بدهند می‌توانند و باید تکیه‌گاه خانواده باشند، از مشکلات و دردها و دردسرهای شخصی و اجتماعی‌شان برای خانواده حرف نمی‌زنند. آن‌ها در دوران بحران و رکود اقتصادی، خواه‌ناخواه، بار سنگین‌تری بر دوش می‌کشند و استرس و فشار بسیاری تحمل می‌کنند. و همه این‌ها گاه دقیقا برمی‌گردد به خواست و نگاه جامعه و تقسیم‌بندی نامتناسب جنسیتی آن که موجب می‌شود انتظار خانواده و جامعه از مردان چنان باشد که آنان زیر بار این انتظارات کمر و شانه خم کنند اما دم برنیاورند.
تقسیم‌بندی‌های جنسیتی یک جامعه و انتظارات مختلفی که عرف و سنت و شرع از هر جنس دارد، به هر دو جنس هر چند در طیف‌ها و اندازه‌های متفاوت، آسیب می‌زند. معمولا در مورد بیماری‌های جسمی وروانی زنان آمار و اطلاعات دقیق ارائه می‌شود، اما در مورد مردان اینگونه نیست. یک دلیل مهم، آن است که مرد در جامعه ما نباید ناله کند، نباید کم بیاورد و حتی بدتر از آن، نباید گریه کند و همین انتظارات خاص جنسیتی موجب می‌شود مردان هم در بین خودشان و هم در خانواده برای مادر و همسر خود، از مشکلات و دردهایشان حرف نمی‌زنند و حتی در خلوت خود، گریه نمی‌کنند که کمی سبک شوند.
ماجرا برای مردان آن‌چنان که مثلا حسن، که حسابدار یک بیمارستان است توضیح می‌دهد، به این راحتی‌ها نیست. حسن، از وقتی‌که برای تحصیل به تهران آمده و سپس شغلی در همینجا پیدا کرد، تنها و دور از خانواده زندگی می‌کند. او می‌گوید بهترین لحظات زندگی من در طول این 10 سالی که در تهران هستم این است که فرصتی پیدا کنم و برای دیدن خانوادهام و بهخصوص مادرم به شهرمان بروم. اما وقتی به آنجا میروم، هرگز در مورد مشکلات شخصیام که بیشتر ناشی از تنهایی است و یا مشکلات کاری‌ام، به مادر و خواهرانم چیزی نمی‌گویم حتی اگر اصرار کنند وانمود می‌کنم که واقعا هیچ مشکلی ندارم.
در حالی‌که این‌طور نیست. من به‌عنوان مردی که تنها زندگی می‌کند مشکلات تغذیه‌ای زیادی دارم. کارم آن‌قدر زیاد است که فرصت خوب غذا خوردن پیدا نمی‌کنم و وقتی درد کمرم دیگر امانم را برید و به اوج رسید خودم را به دکتر رساندم و مشخص شد که به دلیل همین سوءتغذیه، دچار کمبود کلسیم و در نتیجه پوکی استخوان شده‌ام. در حالی‌که دو خواهرم که آن‌ها هم در شهرهای دیگر تنها کار و زندگی می‌کنند این مشکلات را ندارند. به موقع و مناسب غذا می‌خورند آن‌هم در حالی‌که کارشان از کار من سخت‌تر و زمان برتر است.
حسن معتقد است زن‌ها بهتر می‌توانند از خودشان مراقبت کنند و راحت‌تر می‌توانند درباره مشکلات‌شان حرف بزنند. خواهرهای من وقتی به شهرمان و پیش خانواده می‌آیند معمولا فهرست مواد و وسائلی که لازم دارند با خود می‌آورند و از مادرم در هر زمینه‌ای که فکرش را بکنید سوال می‌کنند و مشورت می‌گیرند. اما من نمی‌توانم. چون به‌عنوان یک مرد به من این‌طور یاد داده شده که خودم باید گلیمم را از آب بیرون بکشم. اما الان روزگارم طوری شده که گلیمم را سیل برده است! و با این‌حال حتی یک بار در مورد بیماری‌ام به خانواده چیزی نگفته‌ام. خجالت می‌کشم.
طبق آمارهای جهانی مرگومیر در مردان بیش از زنان گزارش شده است که نشاندهنده اهمیت سلامت مردان و ریشهیابی درزمینه علل مرگومیر آنهاست. باید توجه داشت که می‌توان از بسیاری از خطرات بهداشتی که سلامت مردان را به خطر می‌اندازد به راحتی پیشگیری کرد
چرا هفته سلامت فقط برای مردان؟
اما چرا هفته سلامت فقط برای مردان تعریف شده است؟ در پاسخ باید گفت: زیرا مردان به سلامت خود کمتر اهمیت می‌دهند. زیرا مردان درباره بیماری‌های خود کمتر اطلاعلات جمع می‌کنند و معمولا با کسی حرف نمی‌زنند و خیلی دیر به پزشک مراجعه می‌کنند. زیرا مردان بجز آن دسته‌ای که به‌صورت حرفه‌ای بدن‌سازی می‌کنند یا ورزش شغل‌شان است، به‌صورت مستمر ورزش نمی‌کنند. زیرا مردان تغذیه سالم ندارند؛ بله زیاد و خوشمزه می‌خورند، اما معمولا ناسالم و نادرست می‌خورند و مثلا از میوه و سبزیجات کمتری استفاده می‌کنند. مردان گوشت‌خواران قهاری هستند بی‌آن که متوجه باشند این مسئله تا چه میزان به سلامت آنان لطمه می‌زند؛ موجب اضافه وزن، افزایش فشار خون و بروز بیماری‌های مختلف قلبی و کبدی و کلیوی می‌شود.
فرزام بیدارپور، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی معتقد است: «مردان باید به ورزش به‌عنوان یک فعالیت مستمر نگاه کنند. ورزش مستمر و روزانه به مدت نیم‌ساعت، تنها راه کنترل وزن و پیشگیری از عوارض خطرناک افزایش وزن و بروز سکته قلبی است، اما اگر ورزش به‌صورت نامنظم و تفننی انجام شود، هیچ تاثیری در کاهش حجم چربی شکم، کوچک کردن کمر و جلوگیری از افزایش چربی خون نخواهد داشت.» عباس بصیری رئیس انجمن اورولوژی هم تایید می‌کند که مردان کمتر به پزشک مراجعه می‌کنند زیرا آگاهی کافی ندارند و البته توان و تمایل پذیرش مشکل را هم ندارند. البته بصیری بی‌علامت بودن برخی از این مشکلات را هم از دلایل مراجعه کمتر مردان به پزشک می‌داند و می‌گوید: «تمام بیماری‌های مشترک زنان و مردان مثل سنگ کلیه و مثانه، سرطان کلیه و ... حتی سرطان ریه و روده، بیماری‌های قلبی - عروقی و ریوی، در مردان شایع‌تر است. اما مردان معمولا اهمیتی به مواردی مثل درد در نواحی مختلف و یا سوزش ادرار نمی‌دهند و دوست ندارند در باره این مسائل صحبت کنند و به همین دلیل معمولا وقتی صدای‌شان درمی‌آید که کمک کمی می‌شود به آنان کرد!»
بصیری ادامه می‌دهد: «افراد از 50سالگی در معرض خطر بیماری‌های قلبی قرار می‌گیرند، ولی مردان معمولا 10 سال زودتر به بیماری‌های قلبی دچار می‌شوند و این یعنی باید از 40سالگی مراقب عوامل پرخطر باشند. رعایت سبک زندگی سالم، عدم استعمال سیگار، وزن متعادل و رعایت رژیم غذایی سالم و خودداری از مصرف چربی‌ها و فست‌فودها تأثیر زیادی در کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی - عروقی دارد.
گذشته از بیماری‌های قلبی، سرطان ریه هم سالانه قربانی زیادی می‌گیرد که بیشتر آن‌ها مرد هستند. شمار مردان سیگاری نسبت به زنان بیشتر است و همین موضوع آن‌ها را بیشتر در معرض ابتلا به سرطان ریه قرار می‌دهد. حدود 90 درصد مبتلایان به سرطان ریه به دلیل مصرف سیگار، مردان هستند.
متاسفانه طبق آمارهای جهانی مرگومیر در مردان بیش از زنان گزارش شده است که نشاندهنده اهمیت سلامت مردان و ریشهیابی در زمینه علل مرگومیر آنهاست و باید توجه داشت می‌توان از بسیاری از خطرات بهداشتی که سلامت مردان را به خطر می‌اندازد به راحتی پیشگیری کرد.»
مردان به سلامت خود کمتر اهمیت می‌دهند. مردان درباره بیماری‌های خود کمتر اطلاعلات جمع می‌کنند و معمولا با کسی حرف نمی‌زنند و خیلی دیر به پزشک مراجعه می‌کنند. مردان تغذیه سالم ندارند؛ بله زیاد و خوشمزه می‌خورند، اما معمولا ناسالم و نادرست
هدف هفته سلامت مردان
دانشگاه علوم پزشکی تهران به مناسبت هفته ملی سلامت مردان چند نکته کلیدی برای حفظ سلامتی و تندرستی مردان توصیه کرده که خوب است فهرست‌وار نظری به آن‌ها بیندازیم:
مسئولیت عادات غذایی‌تان رابپذیرید
با انتخاب انواع و مقدار غذاهایی که نیاز دارید، مسئولیت عادات غذایی‌تان را بپذیرید و از نظر فیزیکی فعال باشید تا بتوانید آن مرد سالمی که می‌خواهید باشید.
به خوردن برخی غذاها نیاز مبرم دارید
بعضی از غذاها هستند که مردان به خوردن آن‌ها نیاز دارند مثل سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل، غذاهای پروتئینی مانند حبوبات، تخم مرغ یا گوشت‌های بدون چربی و لبنیات مانند شیر.
یخچال را با هویج، سیب و پرتقال پرکنید
غذاهای سالمی را که به آماده‌سازی کمی نیاز دارند در یخچال قرار دهید. یخچال را با هویج، سیب، پرتقال، ماست کم‌چرب و تخم‌مرغ پرکنید. گزینه‌های سالم‌تری برای حرارت دادن و خوردن برای جایگزینی گرم کردن یک پیتزای منجمد پیدا کنید.
با آب دوست شوید
آب بهترین نوشیدنی است. از نوشابه‌های انرژی‌زا، ورزشی و سایر نوشابه‌های شکردار، صرف نظر کنید.
چیزهایی را که مردان باید بخورند بشناسید
نیازهای انرژی مردان با زنان متفاوت است. به مقدار غذا و نوع غذایی که نیاز دارید بر اساس قد، وزن، سن و سطح فعالیت بدنی‌تان پی ببرید.
از آشپزی برای بقا فراتر روید
بخارپزکردن سبزیجات، کباب کردن مرغ را امتحان کنید. خوردن غذاهایی که در منزل توسط خودتان پخته شده‌اند به شما اجازه می‌دهد مقدار و نوع چیزی را که می‌خورید کنترل کنید.
عرق کردن بد نیست
هر زمان که می‌توانید فعال باشید. فعالیت‌های‌تان را متنوع کنید تا انگیزه‌تان حفظ شود.. بازوها، پاها و عضلات خود را حداقل دو روز در هفته تقویت کنید.
دیدگاه تان را بنویسید