پیری جمعیت، زنگ خطری برای اهدای خون است

رکنا نوشت: خون عامل اصلی حیات انسان ها است. 14 ژوئن (25 خرداد) روز جهانی اهدای خون نام گذاری شده است. ممکن است اهدای خون کار ساده ای به نظر برسد اما تاثیرات گسترده ای بر روی اطرافیان خواهد گذاشت. لازم است در اهدای خون قبل از منافع شخصی، خود را بخشی از جامعه ای که در آن زندگی می کنیم بدانیم، و به یاد تمام انسان هایی باشیم که با این عمل می توانند به زندگی خود ادامه دهند.

دکتر الهام ظرافت فرد، فوق تخصص خون ، سرطان بزرگسالان و پیوند استخوان، در گفت و گو با رکنا، با اشاره به پیری جمعیت، کاهش اهدا کنندگان و پیشروی انسان ها به سمت رفتارهای پر خطر به عنوان زنگ خطری برای اهدای خون است، گفت:  یک فردی که 65 سال به بالا دارد  با توجه به وجود محدودیت های جسمی و احتمال قبول نکردن سازمان اهدای خون، نمی تواند به راحتی خون اهدا کند. رفتارهای پرخطر مثل روابط جنسی محافظت نشده، مصرف مواد مخدر و تتو باعث می شود، خونگیری به افراد توصیه نشود. مگر اینکه مدت زمانی از تتو آنها گذشته باشد و تتو جدید نداشته باشند، در هنگام تتو توجه داشته باشید حتی اگر سوزن دستگاه عوض شود معمولا جوهر تغییر نمی کند و ممکن است مجدد برای ما استفاده شود، همین مسئله می تواند مارا مستعد بروز بیماری کند.

این متخصص با ذکر این موضوع که اهدای خون شامل فرآورده های خونی مثل گلبول های قرمز، پلاسما و پلاکت ها می شود و می تواند حدالقل برای سه نفر مورد استفاده قرار گیرد، گفت: هرکس با توجه به کمبودهای خونی خود از این فراورده ها استفاده می کند. مثلا افرادی که دچار کم خونی اند در حقیقت نیازمند گلبول های قرمز هستند. در بیشتر مواقع سعی شده تا فرد دچار کم خونی از روش های اصلاحی برای بهبود استفاده کند؛ در آخر اگر این اصلاح امکان پذیر نبود تزریق خون انجام شود. پروسه اهدا و تامین خون برای هرکشوری بسیار هزینه بر است. کیسه هایی که خون در آن ها نگهداری می شود، ایجاد دمای مناسب و حفظ جان بیمار از عوامل مهمی است که هر کشوری به آن توجه دارد. با توجه به اینکه خون یک بافت زنده است و در زمان و دمای خاصی نگهداری می شود. نگهداری از خون مارا با محدودیت مواجه می کند (پلاکت ها تا 3 روز و گلبول های قرمز حداکثر 120 روز) و بعد از گذشتن زمان مصرف، این خون ها دور ریخته می شوند؛ لازم است افراد سالم  مخصوصا کسانی که گروه خونیشان کمیاب است، تامین ذخایر بانک خون را مورد توجه قرار دهند.

او در پاسخ به این سوال که اهدای خون چه فایده ای برای خود فرد می تواند داشته باشد، گفت: در برخی از منابع از مسائلی مثل پوست صاف، چشمان براق، رشد مو، لاغری و... یاد می شود؛ اما این عوامل به لحاظ علمی چندان معتبر نیست. اهدای خون می تواند فوایدی برای بدن داشته باشد، اما این فواید اغلب به صورت غیر مستقیم به بدن رسانده می شود. مثلا فردی که دارای غلظت خون است با خونگیری غلظت کاهش پیدا کرده و فرد سرحال تر می شود. یکی از تفکرات اشتباه هنگام خونگیری این است که خون اهدا شده کثیف یا بدرد نخور بوده است، در صورتی که این خون سالم  بوده و برای افراد دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. افراد سعی کنند با دیدگاه های خودمحور و منفعت طلب به سمت اهدای خون نروند و به این طرز فکر برسند که ما به عنوان بخشی از جامعه بالاخره یک روز ممکن است، خود یا عزیزانمان  نیازمند دریافت خون باشیم.

وی در نهایت با تاکید بر لزوم اهدای خون با این تفکر که خون یک نیاز جهانی است، گفت: با خونگیری بازسازی و جایگزین کردن خون اتفاق می افتد که برای بدن مناسب است. اهدای خون باید قاعده مند و به اندازه باشد؛ چرا که اگر بیش از اندازه باشد ذخایر و منابع آهن بدن کم می شود و دچار کمبود خون می شویم. معمولا افرادی که کارت اهدای خون دارند وضعیت بدنشان را پزشک ارزیابی می کند تا با خونگیری دچار کمبود نشوند. معمولا با جایگزینی منابع آهن یک فرد بالغ مخصوصا آقایون 3 الی 4 بار در سال می توانند خون بدهند. خون به لحاط ویروسی و وجود برخی بیماری ها مثل هپاتیت و اچ آی وی مورد بررسی قرار میگیرد و بعد استفاده می شود. با توجه به این مسئله که هنوز تکنولوژی آنقدر پیشرفت نکرده که ما بتوانیم مشابه خون را ساخته و مورد استفاده قرار بدهیم. تنها راه تامین خون مورد نیاز اهدای خون از طرف مردم است در نتیجه لازم است افراد خود را در معرض رفتارهای پر خطر قرار نداده و تا زمانی که در بهترین سن خون دهی هستند اهدای خون را انجام دهند. معمولا سعی می شود مصرف خون را به حدالقل برسانیم چرا که با توجه به فوایدی که برای بیمار دارد، میتواند فرد را دچار عوارض هم بکند. با این حال هنوز برای کسانی که جراحی خاص، تصادف، زایمان سخت و... داشته و مقدار زیادی خون را از دست داده اند نیازمند اهدای خون هستیم. هر فرد با اهدای خون می تواند حدالقل به 3 نفر کمک کند، توجه داشته باشید که اگر پروسه اهدای خون انجام نشود از هیچ جای دیگری نمیتوان خون را تامین کرد.