صداوسیما همزمان با ریزش مخاطب و قهر هنرمندان؛ امکان پخش ماهواره‌ای را هم از دست داد
بحران داخلی؛ حذف جهانی
سعیده علیپور
دستان رسانه ملی که سالانه بودجه هنگفتی را صرف برنامه‌سازی‌های خود می‌کند، این روزها از همیشه خالی‌تر است. این رسانه در حالی که در سال‌ها و به خصوص ماههای اخیر به شدت با بحران مخاطب در چارچوب مرزهای کشور خود درگیر بوده؛ حال برای انتشار هم با مشکل مواجه شده؛ به طوری که اپراتور ماهواره‌ای «یوتل‌ست» اعلام کرده که در پی اجرای تحریم‌های اروپا،پخش تمام شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی وابسته به صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران را متوقف کرده است. این اقدام در حالی صورت گرفت که دو هفته پیش نیز پخش پرس‌تی‌وی- شبکه انگلیسی زبان صداوسیما- از همین ماهواره قطع شده بود.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه در توییتی اعلام کرد که این اقدامات از سوی اتحادیه اروپا «چهره واقعی مدعیان دروغین آزادی بیان و چرخش آزاد اطلاعات را آشکارتر می‌کند».
شبکه پرس‌تی‌وی هم پیرو حذف شبکه خود از ماهواره یوتل‌ست در بیانیه‌ای این اقدام اتحادیه اروپا را تنها یکی از حلقه‌های زنجیره اقداماتی دانست که برای «خاموش‌کردن تنها صدای مردم ایران در فضای رسانه‌ای انگلیسی‌زبان طراحی شده است».
این واکنش‌های رسمی در حالی است که در سال‌ها و ماههای اخیر، دسترسی به اینترنت، بی‌طرفی در رسانه‌ای که از بودجه عمومی کشور ارتزاق می‌کند، امکان فعالیت آزادانه رسانه‌های مستقل و گردش آزاد اطلاعات از مطالبات اصلی شهروندان در کشور است. موضوعی که بارها بی‌توجهی، نقض و حتی قانون‌گذاری علیه آن از سوی کارشناسان به مسئولان کشور هشدار داده شده است.
شاید به همین دلیل است که پس از انتشار خبر این حذف کمتر گروه‌ها و اشخاص مستقلی در شبکه‌های مجازی علیه این اقدام یوتل‌ست موضع گرفته و آن را تقبیح کردند، چرا که به نظر می‌رسد بسیاری از ایرانیان سالهاست که صداوسیما را شبکه ملی و صدای همه مردم ایران نمی‌دانند.
پیشنهاد تشکیل قرارگاه رسانه‌ای
اما به نظر می‌رسد صداوسیما پیش از حذفش از ماهواره یوتل‌ست نیز در عرصه عمومی کشور حذف شده بود. عدم تاثیرگذاری این رسانه عریض و طویل و پرهزینه به حدی است که بسیاری از مسئولان به‌رغم یکه‌تازی صداوسیما و محدودیت رسانه‌های آزاد در کشور و فیلترینگ شدید اینترنت؛ باز هم خود را قربانی یک جنگ رسانه‌ای عظیم از سوی دشمن می‌دانند و خواهان راهبردهای جدید برای این موضوع هستند.
دیروز سپاه نیوز به نقل از سردار غلامعلی رشید، فرمانده قرارگاه مرکزی حضرت خاتم‌الانبیا (ص) گفت: «دشمنان درصدد هستند با ایجاد بی‌ثباتی، با قدرت نیروهای مسلح ایران مقابله کنند و در این مسیر با تمام توان از ظرفیت‌های خود در فضای مجازی استفاده کرده‌اند». در حالی که به نظر می‌رسد وی فعالیت رسانه‌های همسو را کافی نمی‌داند ادامه داد:«در فتنه اخیر مردم ما شناخت بهتری از دشمن و قدرت رسانه و فضای مجازی پیدا کردند اما آنقدر حجم و عمق نگاه دشمن برای بی‌ثباتی و تضعیف امنیت و تجزیه ایران گسترده و پیچیده بوده که لازم است بیش از پیش روی جهاد تبیین کار کنیم. یکی از راه‌های مقابله با برنامه‌ریزی گسترده دشمنان، تشکیل قرارگاه رسانه‌ای با حضور نخبگان رسانه‌ای و فضای مجازی است».
پس از انتشار خبر حذف شبکه‌های فارسی زبان از ماهواره یوتل‌ست کمتر گروه‌ها و اشخاص مستقلی در شبکه‌های مجازی علیه این اقدام موضع گرفتند، زیرا بسیاری از ایرانیان سالهاست که صداوسیما را شبکه ملی و صدای همه مردم ایران نمی‌دانند
اما تقاضای تشکیل قرارگاه از سوی او در حالی است که بسیاری اعتراضات اخیر در کشور را نتیجه پافشاری بر فعال شدن قرارگاه 21 تیر می‌دانند. قرارگاهی که در موضوع حجاب فعال بوده است.
طرح‌هایی برای محدودیت بیشتر رسانه‌ها
پیشنهاد تشکیل قرارگاه رسانه‌ای با حضور نخبگان رسانه‌ای و فضای مجازی اما در حالی ارائه می‌شود که رسانه‌های مستقل در کشور مدتهاست در محاق قرار دارند و فعالان رسانه‌ای بسیاری در بند به سر می‌برند. حال آنکه بسیاری از کارشناسان این حوزه معتقدند، انسداد رسانه‌ها، عرصه را برای انتشار اخبار در داخل تنگ و فضای رسانه‌ای را دودستی به رسانه‌های خارج از مرزها تقدیم می‌کند. البته مسئولان و سیاست‌گذاران به این ابراز نگرانی‌ها وقعی نمی‌نهند. به طوری که در سال‌ها و ماههای اخیر نه تنها اقدامی برای رفع نقصان‌های یادشده از سوی متخصصان صورت نگرفته که عرصه برای فعالیت رسانه‌ها و خبرنگاران داخلی تنگ‌تر هم شده است. حتی به تازگی هم نمایندگان مجلس یازدهم که با به تصویب رساندن و ارائه طرح‌هایی همچون طرح صیانت، به دنبال محدودیت هر چه بیشتر دسترسی آزاد اطلاعات هستند، طرحی مبنی‌بر پیگیری حقوقی اخبار کذب در فضای مجازی و مجازات منتشرکنندگان آن در این کمیسیون تصویب کرده‌اند.
بنابر گفته کاظم دلخوش، سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس، برای نشر اخبار نادرست یا بزرگنمایی آن در فضای مجازی، مجازات‌های سنگینی در نظر گرفته شده است. همچنین این طرح میان فرد یا رسانه، تفکیک قائل نیست و شامل همه آن‌ها می‌شود. گرچه جزئیات این طرح هنوز اعلام نشده و بنابر گفته این نماینده مجلس احتمال دارد که با فوریت به صحن مجلس بیاید، اما آنچه مشخص است این است که تیغ سانسور برای رسانه‌ها و خبرنگاران برنده‌تر می‌شود.
اول دی اپراتور ماهواره‌ای «یوتل‌ست» اعلام کرد؛ پخش تمام شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی وابسته به صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران را متوقف کرده است. دو هفته پیش نیز پخش پرس‌تی‌وی از همین ماهواره قطع شده بود
در همین باره نعمت احمدی، حقوقدان به سایت انتخاب گفته است: «سال 1285 که انقلاب مشروطه شد، عنوان کردند که قوای مملکت سه قوه مجریه، مقننه و قضائیه است. و مردم رکن چهارم آزادی‌اند، یعنی مطبوعات، همان جایگاه قدرت مردم است. حال اگر دست و پای رکن چهارم آزادی را ببندیم و همچون یک کبوتر دست و پای بسته و در قفس زندانی باشد، اتفاقی که می‌افتد این است که آن سه قوه هر کاری بخواهند انجام می‌دهند، ولی یک چشم ناظر که مردم و مطبوعات باشند، بالای سرشان نیست».
پررنگ شدن نقش رسانه‌های خارجی
در روزهایی که ما بیش از پیش دست و پای رسانه‌های مستقل در داخل کشور را می‌بندیم، شبکه‌های فارسی زبان از سوی کشورهای دیگر راه‌اندازی و برنامه‌هایی تولید می‌شوند که بعضا با استقبال ایرانی‌ها همراه است، زیرا صداهایی که در رسانه ملی هرگز امکان شنیدن آن وجود ندارد، در شبکه‌های خارجی به راحتی به گوش می‌رسد. جدیدترین نمونه از این دست، اقدام اردوغان برای راه‌اندازی شبکه فارسی‌زبان تی‌آر‌تی است.
این کشور که دومین صادر کننده سریال در دنیا شناخته می‌شود، نه تنها با جنگ رسانه‌ای در دنیا درگیر نیست که سالهاست که با صنعت سریال‌سازی، درآمد هنگفتی را نصیب کشورش می‌کند. این در حالی است که نگاهی به تولیدات اخیر در صداوسیمای ایران، برگی دیگر از ورشکستگی جدی این رسانه ملی است. رسانه‌ای که نه تنها درآمدی برای کشور ندارد که سالانه هزینه هنگفتی را هم روی دست بودجه عمومی می‌گذارد و از سهمیه رفاه شهروندان کشور می‌کاهد.
پیمان جبلی، رئیس صداوسیما که برای مقابله با هنرمندانی که در وقایع اخیر علیه این رسانه موضع‌گیری کرده بودند اعلام کرد هنوز صدها و بلکه هزاران چهره و هنرمند با ما کار می‌کنند؛ شب یلدای تلویزیون با دستان خالی و حضور تکراری و حاشیه‌ساز مهران رجبی و با برنامه‌هایی غیرقابل دفاع به خوبی نشان داد که بیشتر از قبل چیزی در چنته ندارد.
در چنین شرایط رسانه‌ای و در حالی که روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال به تازگی گزارش داد که حدود ۲۰۰ دستگاه دریافت‌کننده اینترنت ماهواره‌ای استارلینک برای مقابله با محدودیت‌های اینترنتی به ایران فرستاده شده است، به نظر می‌رسد پافشاری مسئولان کشور برای اداره امور به شیوه‌های معمول یاد آور لطیفه‌ای است که در آن فردی با ریختن ماست در دریا، آرزوی درست کردن یک دریا دوغ داشته است!
دیدگاه تان را بنویسید