مواجهه با ناآرامی‌های دانشگاه‌ها وارد فاز جدید می‌شود
از تشکیل دفتر نیروهای مسلح تا بیمارانگاری دانشجو!
سعیده علیپور
این روزها که دانشگاه‌های کشور به یکی از کانون‌های اصلی اعتراضات تبدیل شده است، گویا مسئولان وزارت علوم و روسای دانشگاه‌ها نیز به دنبال راه‌های جدید و بعضا شبهه‌برانگیزی برای مواجهه یا بهتر است بگوییم مقابله با دانشجویان برآمده‌اند و سعی دارند تا عنان امور را به روش‌هایی بعضا جدید و عجیب به دست بگیرند.
محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری دو روز پیش از تاسیس دفتر نیروهای مسلح در دانشگاه‌ها خبر داد درحالی‌که طبق قانون مصوب سال 1379 مجلس، ورود نیروهای مسلح به دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی ایران ممنوع است.
رئیس دانشگاه شهید بهشتی نیز روز پنجشنبه به نحوه جدیدی از مواجهه با دانشجویان معترض اشاره کرد و از ارجاع برخی از دانشجویان به زعم او خاطی به روان‌پزشک خبر داد. البته هفته گذشته یوسف نوری، وزیر آموزش و پرورش هم از «اصلاح و تربیت» دانش‌آموزان دستگیر شده «در مرکز روانشناسی» سخن گفت. موضوعی که نشان می‌دهد؛ بخشی از مقابله با معترضان در محیط‌های آموزشی ذیل سرفصل «بیمارانگاری» معترضان تعریف خواهد شد.
در حالی که سال‌ها شیوه برخورد با دانشجویان معترض؛ کمیته انظباتی، اخراج از دانشگاه یا ستاره‌دار شدن آنها برای جلوگیری از ادامه تحصیل بود، اما به نظر می‌رسد این بار این شیوه‌ها آنقدر بازدارنده و حتی ضربتی نیست که از بیان اعتراض جلوگیری کند، به همین دلیل شیوه‌های جدید و مبتکرانه! در دستور کار قرار گرفته است که قطعا تبعات آن در آینده کم نخواهد بود. با این حال آیا شیوه‌های جدید! قادر خواهد بود چالش‌های مدیران دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی را در مواجهه با اعتراضات و مطالبات دانشجویان کم کند یا خود اسباب اعتراض و تنش بیشتر در فضای دانشگاهی خواهد شد؟
صیغه جدیدی به نام دفتر نیروهای مسلح
27 مهر ماه وزیر علوم در پنجاه و هفتمین اجلاس معاونان پژوهش و فناوری دانشگاه‌ها در حالی خبر از راه‌اندازی دفتر نیروهای مسلح در دانشگاه‌ها داد که سخنانش شبهات زیادی برانگیخت.
در توضیح سخنان او سخنگوی وزارت علوم البته این موضوع را به امریه سربازی مربوط دانست و گفت: «هدف اصلی این طرح، خدمت‌رسانی به جامعه فرهیخته دانشگاهی، صرفه‌جویی در زمان و تسهیل امور است و تنها یک کارشناس اداری در این دفتر حضور خواهد داشت».
به گزارش روابط عمومی وزارت علوم، علی شمسی‌پور، ضمن بیان این مطلب اظهار کرد: «با تعامل صورت گرفته با وزارت دفاع و ستاد کل نیروهای مسلح، موافقت اولیه اعطای امریه سربازی به محققان پسادکترا و کسر خدمت دانشجویان ارشد و دکترا که پایان‌نامه‌های مرتبط با حوزه دفاعی دارند، فراهم شده است».
وی ادامه داد: «مقرر شد مسئولان ستاد کل نیروهای مسلح اذن رهبری را برای این امر اخذ کنند و در آن صورت این دفتر در برخی دانشگاه‌های بزرگ و مرتبط با حوزه دفاعی دایر می‌شود و پیگیری کارهای اداری قراردادهای پژوهشی، معافیت تحصیلی، کسری سربازی مربوط به پارساهای نیازمحور، امریه پسادکترا، امریه فناوری و سربازی را برعهده دارد».
وزیر علوم در پنجاه و هفتمین اجلاس معاونان پژوهش و فناوری دانشگاه‌ها در حالی خبر از راه‌اندازی دفتر نیروهای مسلح در دانشگاه‌ها داد که سخنانش شبهات‌زیادی برانگیخت
هر چند در صحبت‌های سخنگو و وزیر علوم در خصوص ارتباط ناآرامی‌های اخیر در دانشگاه و درخواست برای راه‌اندازی چنین دفتری سخنی به میان نیامده است، اما بسیاری از صاحبنظران طرح چنین درخواستی را در چنین مقطع زمانی خالی از ارتباط نمی‌دانند و معتقدند اساسا تشکیل این دفتر با هر هدفی مخالف با قانون مصوب مجلس شورای اسلامی است.
بر‌اساس قانون مصوب مجلس شورای اسلامی در 30 مردادماه سال 1379، ورود نیروهای مسلح اعم از نظامی، انتظامی و اطلاعاتی برای انجام انواع ماموریت‌های امنیتی، حمل و نگهداری سلاح و دستگیری افراد در محیط دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور ممنوع است.
البته بر اساس تبصره این قانون، ورود نیروهای مسلح به دانشگاه در شرایط اضطراری فقط با درخواست رئیس دانشگاه یا مرکز آموزش عالی و با موافقت وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و وزیر بهداشت وقت در چارچوب ضوابط قانونی مقدور است.
این قانون در حالی در سال 1379 تصویب شد که درست یک سال پیش از آن اعتراضات دانشجویان به حمله نیروهای مسلح به کوی دانشگاه تهران ختم شد و تبعات زیادی در پی داشت. مجلس اصلاح طلب آن زمان تلاش کرد تا از ورود نیروهای مسلح به دانشگاه که فضایی همیشگی برای اعتراضات و کنش‌های اجتماعی در همه جای دنیا محسوب می‌شود می‌شود جلوگیری و از درگیری و لطمات مالی و جانی دانشگاه و دانشجویان و نخبگان کشور بکاهد. این قانون اما به اذعان ناظران در 10 مهر ماه پس از تجمع گسترده دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف نقض شد و نیروهای نظامی در بخش‌های از دانشگاه ورود کردند به طوری که حتی بسیج دانشجویی هم نسبت به تبعات این حضور نظامی در فضای دانشگاه هشدار داد.
به‌هرحال اینطور به نظر می‌رسد که تداوم اعتراض در فضای دانشگاه خود عاملی شده تا مسئولان دانشگاهی به دنبال راهی برای قانونی کردن حضور نیروهای مسلح در دانشگاه باشند و در این میان چه چیز بهتر از امریه سربازی و کارهای پژوهشی؟
بیمارروانی‌انگاری دانشجویان معترض!
اما شیوه برخوردهای با دانشجویان معترض در دانشگاه تنها به این موضوع ختم نمی‌شود. همانطور که پیشتر اشاره شد رئیس دانشگاه شهید بهشتی اخیر گفت که «اگر مجبور شویم دانشجوان خاطی را به روان‌پزشک ارجاع می‌دهیم».
سخنی که این سوال را در ذهن جامعه ایجاد کرد که آیا قرار است با ارجاعات روانپرشکی و بعضا انگ‌هایی از این دست، باب گفت‌وگو با معترضان گشوده شود؟!
سعدالله نصیری‌قیداری در جلسه گفت‌و‌شنود با دانشجویان دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه شهید بهششتی با بیان اینکه ماده ۲۷ قانون اساسی به افراد اجازه اعتراض می‌دهد، اما و اگرهایی را به این اجازه اضافه کرد و گفت: «اما حضور در کلاس را نباید تعطیل کنند؛ ما با این دید، به تشکل‌ها اجازه اعتراض می‌دهیم اما این کار نباید مخل امور دانشگاه شود».
رئیس دانشگاه شهید بهشتی با اذعان به اینکه«به دانشگاهیان نه می‌توان دروغ گفت و نه می‌توان با آنان بازی سیاسی کرد» گفت: «اگر مجبور به معرفی دانشجویی به کمیته انضباطی شویم، اساتید همین دانشگاه که نقشی پدرانه در قبال دانشجویان ایفا می‌کنند در کمیته حضور دارند و قصد کمیته انضباطی هم آسیب رساندن به دانشجویان نیست».
رئیس دانشگاه شهید بهشتی روز پنجشنبه از ارجاع برخی دانشجویان به زعم او خاطی به روان‌پزشک خبر داد که برخی این موضوع را بخشی از مقابله با معترضان در محیط‌های آموزشی ذیل سرفصل «بیمارانگاری» می‌دانند
اما این لحن همدلی خیلی زود تغییر کرد و افزود: «ممکن است مجبور شویم دانشجویی را به مشاوره یا روان‌پزشک ارجاع دهیم، چرا که قرار نیست امنیت ۲۰ هزار دانشجو را به خاطر تعداد حداقلی از دانشجویان که خاطی هستند به خطر بیندازیم».
برخی از دانشجویان و صاحبنظران در واکنش به سخنان اخیر رئیس دانشگاه شهید بهشتی ضمن بیان مشابهت آن با سخنان وزیر آموزش و پرورش در خصوص دانش آموزان بازداشتی واکنش‌هایی را نشان دادند.
کاربری در توئیتر نوشت: «از حرف‌های وزرا و مدیران بخش‌های آموزشی به‌یاد فیلم پرواز بر فراز آشیانه فاخته می‌افتم که در آن قهرمان داستان به دلیل معترض بودن در دارالمجانین بستری شد و و مورد آزار و اذیت قرار می‌گرفت».
کاربر دیگری هم نوشت: «راه جدید ساکت کردن مخالفان هم پیدا شد، انگ بیمار روانی و تمام».
کاربر دیگری با اشاره به اینکه «کاش در مشکلات بی‌شمار اجتماعی که پیشتر از آن انتقاد داشتیم و خواهان افزایش خدمات روان‌شناسانه به جامعه بودیم قدمی برداشته می‌شد» نوشت: «حال برای ساکت کردن مخالفان خدمات روانشناسی گسترش پیدا کرده است».
کاربری هم نوشت: «دانشجویی که مطالبه و اعتراضی در این همه مشکل ندارد، سالم است و معترض‌ها بیمار. قبلا ستاره می‌دادند و الان برچسب بیماری».
در حالی که نام دانشجو با مولفه‌های مطالبه‌گری و پرسشگری پیوندی دیرینه دارد و جنش‌های دانشجویی در همه جای دنیا سال‌هاست که قدم‌های اصلی اصلاحی را در جامعه برمی‌دارند، انتظار می‌رود مدیران دانشگاه‌ها نیز تسهیل‌کننده این مولفه باشند و نه ابزار و بازویی برای برقراری سکوت در دانشگاه‌های کشور.
دیدگاه تان را بنویسید