ادامه واکنش‌ها به طرح مجلس مبنی‌بر اعطای مجوز مشاوره به حوزه‌های علمیه کشور
یک حاشیه نگران‌کننده از خلط دو مقوله مجزا
اخیرا طرحی مبنی بر «اصلاح ماده یک قانون تشکیل سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور» در کمیسیون اجتماعی مجلس اعلام وصول شد تا بر اساس آن، «صلاحیت اعطای مجوز مشاوره با رویکرد دینی و اسلامی به صورت مستقل در اختیار مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه کشور قرار گیرد»؛ طرحی که امضای ۶۹ نفر از نمایندگان مجلس را داشته و طبق روال بسیاری از طرح‌ها، حواشی و اعتراضات گسترده‌ای به ویژه ازسوی سازمان نظام روانشناسی، انجمن روانشناسی ایران و کارشناسان این حوزه به دنبال داشت.
در دلایل توجیهی طرح اصلاح ماده یک قانون تشکیل سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور آمده است که «با توجه به اینکه در ۲۵ استان کشور رشته «مشاوره اسلامی» توسط حوزه‌های علمیه دایر شده (که از جمله مهم‌ترین مراکز فعال در این زمینه «پژوهشگاه حوزه و دانشگاه» و «موسسه امام خمینی (ره)» و «مرکز تخصصی امام خمینی (ره)» است) و نیز با توجه به مرجعیت دینی حوزه‌های علمیه و ضرورت استقلال آن، لازم است صلاحیت اعطای مجوز مشاوره با رویکرد دینی و اسلامی به صورت مستقل در اختیار مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه کشور قرار گیرد.»
از این رو بر اساس طرح یاد شده، یک تبصره ذیل ماده یک قانون تشکیل سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور تحت عنوان «مرجع صدور مجوز فعالیت مشاوره‌ای و مراکز مشاوره بر اساس مبانی و ارزش‌های اسلامی، مراکز مدیریت حوزه‌های علمیه کشور است و آیین‌نامه اجرایی آن حداکثر ظرف مدت شش ماه پس از ابلاغ این قانون، توسط مرکز مدیریت حوزه‌ها مطابق با قوانین و مقررات مربوط به حوزه‌های علمیه کشور، تدوین و به تایید شورای عالی حوزه‌های علمیه کشور می‌رسد» اضافه خواهد شد.
طرح مجلس «غیرمنطقی و ناپخته» است
رضا پورحسین، رئیس دانشکده روانشناسی دانشگاه تهران و مدیر سابق شبکه چهار که مجری مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ هم بود، با انتقاد از این طرح در حساب توئیتری خود خطاب به رئیس مجلس شورای اسلامی نوشت: «جناب آقای دکتر قالیباف، طرح تنی چند از نمایندگان مجلس درباره صدور مجوز خدمات روانشناسی و مشاوره با گرایش دینی و اسلامی توسط حوزه علمیه، طرحی «غیرمنطقی و ناپخته» است. لطفا نظر اساتید روانشناسی، روسای دانشکده‌های روانشناسی و انجمن‌های علمی را «حضورا» جویا شوید.»
بی‌اطلاعی و انتقاد جامعه روانشناسی از طرح جدید مجلس
انجمن روانشناسی ایران نیز در اعتراض به این طرح مجلس نامه‌ای خطاب به رئیس مجلس شورای اسلامی نوشت که در آن آمده است: «دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی مورد تایید وزارتین علوم و بهداشت، وظیفه تربیت نیروی انسانی و سازمان نظام روانشناسی و مشاوره، به عنوان سازمان حرفه‌ای روانشناسان و مشاوران که مصوب مجلس شورای اسلامی است وظیفه احراز صلاحیت و نظارت بر عملکرد شاغلان در این حرفه را بر عهده دارند. جدا بودن مرکز آموزشی از سازمانی که مجوز فعالیت را صادر می‌کند، مبنای علمی و جهانی داشته و بر صحت و دقت امر می‌افزاید.»
در ادامه نامه می‌خوانیم: «صرف اینکه یک مرکز آموزشی (در این مورد حوزه علمیه)، بر رویکرد خاصی از روانشناسی و مشاوره تمرکز یافته است و یا حتی آموزش را آنطور که در طرح ذکر کرد‌ه‌اند، با دقت و وسعت به پیش می‌برند، آن مرکز را مجاز نمی‌سازد که همزمان، علاوه بر نقش تربیت نیروی انسانی، به وظیفه صدور مجوز هم بپردازد؛ نقش‌هایی که تجمیع آنها در یک نهاد، آسیب‌هایی را پدید می‌آورد که برخی از آسیب‌ها حتی ممکن است متوجه خود آن نهاد شود.»
به باور نویسندگان این نامه، «روانشناسی و مشاوره، به عنوان یک علم از اصول و فنونی برخوردار است و سازمان حرفه‌ای، برای صیانت از حقوق مراجعان، لازم است این امر را ارزیابی کند که دارندگان مدرک در این رشته‌ها، به چه میزان بر آن اصول و فنون وقوف لازم دارند و نوع گرایش و یا رویکرد دانش‌آموختگان، تفاوتی در نحوه ارزیابی و یا نظارت بر عملکرد آنها ایجاد نمی‌کند».
نظر کارشناسی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره گرفته نشده
رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور نیز در این رابطه به ایسنا گفت: ما به واسطه یکی از نهادها متوجه شدیم که این طرح با امضا ۶۹ نفر از نمایندگان مجلس تدوین شده و به مرکز پژوهش‌های مجلس ارسال شده است و در این میان هیچ نظری از سازمان نظام روانشناسی ومشاوره تاکنون توسط مرکز پژوهش‌های مجلس گرفته نشده است.
دکتر محمد حاتمی، با بیان اینکه روانشناسان و مشاوران حوزوی یعنی آنهایی که کارشناسی ارشد و دکترای روانشناسی داشته و طبق ضوابط از سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور پروانه گرفته‌اند، جزو روانشناسان خوب ما هستند، تصریح کرد: اینها در دوران کرونا گروه‌های حمایتی تشکیل داده و خدمات مهمی را به مردم ارائه دادند. این انفکاک به نفع رشته روانشناسی و حوزه نیست.
ضرورتی برای تدوین این طرح وجود ندارد
وی با تاکید بر اینکه مرجع و متولی رشته روانشناسی و مشاوره کشور، سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور است، خاطرنشان کرد: از نمایندگان مجلس تقاضا داریم این طرح را بازپس گیرند چراکه نمی‌توان دو مرجع برای صدور مجوز فعالیت در حوزه روانشناسی و مشاوره در کشور داشت. از سوی دیگر دلیلی برای چنین اقدامی وجود ندارد. در حال حاضر پروانه‌داران از این سازمان نیز در چارچوب فرهنگ و اسلام خدمات ارائه می‌دهند. ما همواره ارتباط راهبردی با حوزه داشتیم و ضرورتی برای تدوین این طرح وجود ندارد.
به گفته رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور، انجمن روانشناسی اسلامی در قم نقطه اتصال این سازمان با حوزه علمیه است و اینگونه نظرات سازمان به حوزه علمیه و نظرات حوزه به سازمان منتقل می‌شود و این سازمان جلسات مداومی با انجمن دارد و مسئولین انجمن نیز دارای پروانه فعالیت از سازمان هستند.
حاتمی افزود: حدود ۱۰۰ نفر از اعضای سازمان روحانیونی هستند که تحصیلات روانشناسی در مقطع ارشد و دکترا دارند. از سوی دیگر سازمان کمیسیون روانشناسی و مشاوره در بسترفرهنگ دینی واسلامی را نیز راه‌اندازی کرده است هدف ما این است که نظیر دیگر کشورها رشته روانشناسی را در کشور خود بومی‌سازی کنیم و از ظرفیت حوزه علمیه برای بومی سازی استفاده کنیم.
رئیس دانشکده روانشناسی دانشگاه تهران طرح تنی چند از نمایندگان مجلس درباره صدور مجوز خدمات روانشناسی و مشاوره با گرایش دینی و اسلامی توسط حوزه علمیه، را طرحی «غیرمنطقی و ناپخته» دانست و از قالیباف خواست نظر اساتید روانشناسی، روسای دانشکده‌های روانشناسی و انجمن‌های علمی را «حضورا» جویا شود
رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور در پایان سخنان خود تاکید کرد: به طور کلی این طرح در مرکز پژوهش‌های مجلس مطرح شده که در مرحله بررسی است حتی در صحن مجلس هم اعلام وصول نشده است لذا جای هیچ نگرانی نیست.
شکل‌گیری کارزار در مخالفت با طرح مجلس
این روزها درراستای حمایت از سازمان نظام روانشناسی در مخالفت با صدور مجوز مشاوره روانشناسی برای حوزه علمیه؛ کارزاری نیز شکل گرفته است که در نامه امضاکنندگان خطاب به محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، با اشاره به اشکالات این طرح و نگرانی‌های زیادی که در جوامع دانشگاهی و علمی خصوصاً در بین روانشناسان و مشاوران به وجود آورده، آمده است: «روانشناسی و مشاوره به عنوان یک علم و حرفه در چند سال اخیر پیشرفت‌های زیادی نموده است و با توسعه آزمایشگاه‌ها، تحقیقات و نظریه‌ها اکثراً نقش مهمی در ارتقای سلامت روان و بهبود کیفیت زندگی ایفا می‌کند و همانند حرفه پزشکی کسانی می‌توانند در این کار تخصصی انجام وظیفه کنند که با موفقیت در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری مبانی علمی از جمله نظریه‌ها، سنجش، آسیب‌شناسی روانی، روانشناسی رشد، رویکردهای درمانی و... را گذرانده و پس از دوران تحصیل نیز با گذراندن دوره‌های کارورزی نهایتاً صلاحیت علمی و حرفه‌ای آنان احراز شود و آنگاه می‌توانند صلاحیت حرفه‌ای را کسب کنند.»
همچنین در ادامه می‌خوانیم: «سازمان نظام روانشناسی و مشاوره در مدت ۱۸ سال فعالیت پیشرفت‌های زیادی کرده است و برای اجرای اخلاق حرفه‌ای مبتنی بر فرهنگ دینی و اسلامی و بومی‌سازی رشته گام‌های بلندی برداشته است. این سازمان با داشتن ۴۲هزار روانشناس و مشاور رسمی کارشناسی ارشد به بالا و ۳۰۰هزار عضو وابسته دارای بزرگ‌ترین سرمایه اجتماعی کشور است و هم‌اکنون به جای امید به آینده و تلاش برای بهبود آسیب‌های اجتماعی و فردی به شدت نگران طرح ارائه‌شده توسط تعدادی از نمایندگان در اعطای مجوز مشاوره با رویکرد دینی و اسلامی به حوزه‌های علمیه است و در صورت تحقق این امر، دودستگی و اختلاف موجب صرف انرژی دو طرف برای اقناع مخاطب در رفع اختلاف و اتهام علیه یکدیگر است. از این رو به هیچ عنوان چنین اقدامی به صلاح سلامت جامعه نخواهد بود.»
شرکت‌کنندگان در این کارزار در پایان نیز به دلیل اهمیت موضوع و مسائل متقن در غیرضروری بودن این طرح و مخالفت صریح جامعه روانشناسی و مشاوره به خصوص سازمان نظام روانشناسی با طرح مزبور، از قالیباف خواسته‌اند دستور توقف و از دستور خارج کردن آن را صادر کند.
به هر حال به رغم آنکه رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور معتقد است «این طرح در مرکز پژوهش‌های مجلس در دست بررسی است و حتی در صحن مجلس هم اعلام وصول نشده و جای هیچ نگرانی نیست»؛ در صورت تصویب چنین طرحی در مجلس شورای اسلامی موجی از نگرانی‌ها ایجاد خواهد شد و لطمات جبران‌ناپذیری به جایگاه علمی و دانشگاهی رشته روانشناسی وارد می‌کند که تنها یکی از تبعات آن نارضایتی دانشجویان و به مخاطره افتادن آینده شغلی آنان است.
دیدگاه تان را بنویسید