حلقه آگاهی بخش فعالیت‌های اجتماعی یک جامعه کجاست؟

فردی که مطالعه کتاب و مراجعه روزانه یا هفتگی به کتابخانه، عادت زندگی‌اش باشد، به سادگی درباره دیگران قضاوت نخواهد کرد یا هرگز به خود اجازه نخواهد داد با قانون‌گریزی هر چند یک خلاف کوچک هنگام رانندگی مثلاً حرکت در مسیر یک طرفه و ورود ممنوع، حق دیگران را تضییع کند.  

در این رابطه دکتر امیررضا اصنافی، استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شهید بهشتی  در یادداشتی نوشته است: کتابخانه را به‌عنوان یک نهاد اجتماعی می‌شناسیم. نهادی که رسالت‌ها، مأموریت‌ها و کارکردهایی دارد که عملاً به رویدادها و تعاملات اجتماعی مرتبط است. در حقیقت می‌توان گفت کتابخانه‌ها و کتابداران در هر جامعه، از جمله کنشگران و بازیگران اصلی فعالیت‌ها، رویدادها و تعاملات اجتماعی محسوب می‌شوند.

کتابخانه‌‌ها حلقه آگاهی‌بخش در این عرصه محسوب می‌شوند و نقش چشمگیری در ارتقای سطح فرهنگ، آگاهی و فعالیت‌های اجتماعی اعضای یک جامعه ایفا می‌کنند. هر زمان در جامعه شاهد رفتارهای غیرمتمدنانه، و ضد اجتماعی، افزایش پرخاشگری، اظهار نظر در هر زمینه، قانون گریزی، و توهم دانایی باشیم نشانگر آن است که یک عنصر و نهاد اجتماعی مثل کتابخانه نتوانسته است نقش خود را به درستی ایفا کند. این گونه رفتارها هر منشایی داشته باشید یکی از آن‌ها برگرفته از نداشتن صبر، تأمل، متانت، فروتنی، تفکر و بردباری ناشی از نداشتن مطالعه است.

مطالعه بر اساس نیاز و به قصد آگاهی بخشی، صرفاً ورق زدن کتاب یا مجله نیست، بلکه فلسفه آن عمیق‌تر از این بحث‌هاست که باعث می‌شود ناگهانی و احساسی نسبت به رویدادهای پیرامون خود واکنش نداشته باشیم ورفتارها و برخوردها توام با آرامش و وقار خواهد بود.

واقعیت این است که اگر می‌خواهیم بدانیم اعضای یک جامعه چه‌قدر اهل تفکر هستند و چه‌قدر به اطلاعات اهمیت می‌دهند باید دید که تا چه میزان از کتابخانه‌های عمومی استفاده می‌کنند، چه‌قدر در جمع‌های خانوادگی به جای اظهار نظر درباره مسائل مختلف جامعه به کتابخوانی گروهی بپردازند یا به بحث درباره آخرین کتابی که مطالعه کرده‌اند مشغول شوند.