مصرف مشروبات الکلی از مرز هشدار عبور کرده است
الکل؛ افیون خاموشی خانمان‌سوز
فائزه ناصح، دکترای روانشناسی عمومی
بر طبق پژوهش‌ها و تحقیقات بعمل آمده می‌توان گفت اساسا ایرانی‌ها در مصرف هر آنچه که به ضررشان تمام می‌شود و بهداشت جسمانی و روانی آنان را به خطر می‌اندازد، افراط می‌کنند؛ یکی از معضلات اجتماعی ناشی از همین زیاده‌روی‌ها که جامعه ایران هم‌اکنون با آن دست به گریبان می‌باشد، شیوع پدیده «مشروب‌خواری» است؛ ایرانی‌ها علاوه بر آنکه توانسته‌اند رتبه‌های جهانی و شگفت‌انگیز در مصرف بنزین، برنج، قند، اهمال‌کاری و بی‌توجهی به قانون، بد رانندگی کردن، چاقی و کم‌تحرکی را به خود اختصاص دهند، در سال‌های اخیر نیز در مقایسه با دیگر کشور‌های جهان همچون آمریکا و روسیه توانسته‌اند نسبت قابل‌قبولی را در میزان مصرف «مشروبات الکلی» کسب نمایند و گوی سبقت را از دیگرکشور‌های مطرح جهان بربایند.
متاسفانه براساس یافته‌های پژوهشی حدود 6 درصد از کل جامعه ایران مصرف الکل را تجربه کرده‌اند که در این میان، شیوع مصرف و اختلال الکل در کل کشور حدود یک درصد تخمین زده شده است که البته باتوجه به شواهد و قرائن موجود قطعا آمار واقعی فراتر از این اعداد و ارقام می‌باشد. با این حال، نکته نگران‌کننده‌تر از شیوع مصرف «مشروبات الکلی»، میزان مرگ و‌میر و مسمومیت‌های ناشی از نوشیدن الکل‌های غیر‌استاندارد در میان نوجوانان و جوانان می‌باشد؛ معضل دردناک و ناراحت‌کننده آن است که برخی از نوجوانان از سنین پایین مصرف این افیون خاموشی را آغاز می‌کنند و متاسفانه هیچ قانونی هم در کشور حاکم نیست که همچون سایر کشور‌های دنیا به افراد زیر 20 سال اجازه استفاده از الکل و سایر مواد مخدر را ندهد. درواقع بی‌توجهی به این مساله نیز به نوبه‌خود در زمره یکی از عوامل مهمی محسوب می‌شود که شیوع مصرف این ماده در میان جوانان و نوجوانان را گسترش داده است. در همین راستا و براساس یافته‌های پژوهشی روانشناسان بیان کرده‌اند که مصرف الکل در میان نوجوانان و جوانان بیشتر از سایر مواد مخدر و روان‌گردان‌ها به چشم می‌خورد؛ و نکته جالب توجه آن است که بسیاری از خانواده ها «الکل» را ماده‌ای خطرناک و اعتیاد‌آور همانند دیگر مواد مخدر فرض نمی‌کنند؛ همینکه متوجه می‌شوند فرزندشان گرایش به مصرف مشروبات الکلی دارد و سایر مواد مخدر را مصرف نمی‌کند، مساله مشروب‌خواری دلبندشان را موضوعی جدی و خطرناک تصور نمی‌کنند و در این اثنا، خدا را نیز شاکر می‌شوند که فرزندشان در گرداب مواد مخدر گرفتار نشده است. درواقع خانواده‌ها بدلیل عدم آگاهی و نبود بستر لازم فرهنگی در زمینه روشن‌سازی و افزایش سطح اطلاعات، عوارض این ماده افیونی خانمان‌سوز را درنظر نمی‌گیرند و نمی‌دانند که چه اشتباه بزرگی در قبال خود و فرزند خویش مرتکب شده‌اند.
درحقیقت باتوجه به گزارشات سازمان بهداشت جهانی می‌توان گفت میزان سرانه مصرف الکل در ایران خصوصا در سال‌های اخیر سیر صودی را طی کرده که این یافته‌ها اصلا بیانگر نتایج خوبی برای خانواده‌ها و افراد اجتماع نمی‌باشد، بطوریکه به یک مساله بحرانی در سطح جامعه تبدیل شده است. از اینرو باتوجه به روند روبه‌رشد مصرف الکل به عنوان شایع‌ترین ماده مصرفی در دنیا روانشناسان اظهار دارند این ماده روان‌گردان علاوه بر ایجاد تحمل و وابستگی شدید جسمانی-روانی در فرد، عوارض دیگری از قبیل اختلال سیستم عصبی، آسیب قرینه و اعصاب چشم، ناراحتی‌های قلبی، نارسایی‌های اعمال هوشی و حرکتی، کاهش ادراک حسی، بی‌ثباتی هیجانی و در نهایت از دست دادن حافظه و زوال عقل زود‌هنگام را در بیشتر افراد الکلی بر جای می‌گذارد. از منظر آسیب‌شناسی یکی از علل مهم در زمینه شیوع این ماده در میان جوانان و نوجوانان را می‌توان گذار از جامعه سنتی به مدرنیته عنوان کرد. البته خانواده‌ها نیز با سهل‌گیری در به کار‌بردن ساز‌و‌کار‌های تربیتی و فرهنگی مناسب در قبال فرزندانشان همچنان در ظهور این پدیده اجتماعی بی‌تاثیر نبوده‌اند. البته یکی دیگر از عوامل تاثیر‌گذار در گسترش این معضل اجتماعی فراهم نکردن بستر نشاط و تفریح مناسب برای اوقات فراغت جوانان و نوجوانان می‌باشد؛ مسئولان کشور بدلیل بی‌توجهی در انجام وظایف خویش و اهمال‌کاری در مهیا کردن شرایطی برای پاسخگویی به نیاز‌های تفریجی- سرگرمی جوانان سبب شده‌اند که جوان امروزی برای پر کردن اوقات فراغت و خلا درونی خویش و همچنین کم‌کردن شکاف نسلی میان خود و والدین به سمت مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی کشیده شود.
باتوجه به مطالب مطرح شده روانشناسان اظهار دارند استفاده از مشروبات الکلی بلایی بی‌درمان و خانمان‌بر‌انداز می‌باشد که برای پیشگیری از شیوع بیش از حد آن، نیازمند افزایش آگاهی مردم جامعه هستیم تا به این ترتیب از طریق اطلاع‌رسانی‌های دقیق و آموزش‌های کیفی، از گرایش شدید افراد به اینگونه از مواد اعتیاد‌آور جلوگیری کنیم. ازاینرو می‌طلبد تا مسئولان دست‌اند‌ر‌کار با بهره‌بردن از همیاری‌های دلسوزانه کارشناسان روانشناس در زمینه فرهنگ‌سازی و افزایش آگاهی خانواده‌ها و اقشار مختلف جامعه نسبت به مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی تصمیمات جدی را اتخاذ نمایند. ازاینرو انتظار می‌رود مسئولان راس قدرت و وزارت‌خانه‌های کشور به خصوص وزارت آموزش‌و‌پرورش از خواب خرگوشی بیدار شوند و رسالت خود که خدمت‌رسانی به خلق است را با وضع قوانین جدید در این زمینه و ارائه طرح‌ها و برنامه‌های مناسب به نحو نیکویی به سرانجام برسانند تا به این ترتیب مجددا روحیه حمایت و سلامت اجتماعی در میان یکایک مردم جامعه شکوفا شود.
دیدگاه تان را بنویسید