ادامه یک رویه با وجود کمبود ۱۰۰هزار نیروی پرستاری در روزهای ترکتازی کرونا؛
جفا به پرستاران و وعده‌هایی که برآب استوار است
ریحانه جولایی
در این یک سال و اندی که کرونا پایش به زندگی همه ما باز شده، پرستاران و پزشکان در صف اول خدمت‌رسانی به مردم بوده‌اند و حالا دیگر همه می‌دانیم این شغل‌ها تا چه اندازه مهم و حساس است. در این مدت پرستاران و پزشکان روایت‌های زیادی از مرگ و درد و اندوه دارند، ممکن است به‌واسطه شغلشان روزهای زیادی دور از خانواده و عزیزانشان باشند و به همین دلیل خستگی جسمی را هم باید کنار خستگی روحی آنها لحاظ کنیم اما با وجود تمام این مسائل باز هم برای نجات جان بیماران ایستاده‌اند و بیمار شدن و حتی مرگ را به جان خریده‌اند.
دراین‌بین، وضعیت پرستاران به‌مراتب سخت‌تر از کادر پزشکی است. زیرا، نیروهای پرستاری درعین‌حال که وقت بیشتری را در کنار بیماران سپری می‌کنند، در مقابل از مزایای کمتری برخوردار هستند و همین مسئله، آنها را کم انگیزه ساخته است.
پرستار کم داریم و کم‌لطفی هم می‌کنیم
با شیوع ویروس کرونا در کشور، به‌یک‌باره موج عظیمی از بیماران مبتلا در بیمارستان‌های کشور بستری شدند. عدم آشنایی با راه‌های مقابله با این ویروس، سختی کار پرستاران را دوچندان کرد و باعث شد تا تعداد زیادی از نیروهای پرستاری در هنگام مراقبت از بیماران کرونایی درگیر این ویروس شوند و به دنبال آن شاهد جان باختن تعدادی از پرستاران نیز بوده‌ایم.
بارها اعلام شده که وضعیت نیروهای پرستاری کشور در شرایط عادی نیز دچار کمبود است و همواره در این سال‌ها عنوان شده است که حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار پرستار نیاز داریم تا بتوانیم به شرایط استاندارد پرستاری در مقیاس‌های بین‌المللی برسیم. این در حالی است که با شیوع کرونا کمبود پرستار به‌شدت نمایان شد. زیرا، چند هزار پرستار درگیر این ویروس شدند و درنتیجه آن، تعدادی از آنها نتوانستند به خدمت مشغول شوند و لاجرم به جرگه بیماران پیوستند. همین مسئله باعث شد تا فشار کاری پرستاران دیگر، دوچندان شود.
به گفته برخی از پرستاران در ماه‌های اخیر وضعیت آنها خوب نبود و بی‌توجهی به این قشر باعث شد تا از انگیزه‌ای که برای خدمت‌رسانی به مردم داشتند تا حدودی کاسته شود. شاید مهم‌ترین علت کم‌رنگ شدن انگیزه پرستاران، نگاه‌های تبعیض‌آمیز در نظام سلامت کشور است. جامعه پرستاری معتقد است که همواره مورد تبعیض قرارگرفته و هر آنچه را مستحق بوده‌اند، دریافت نکرده‌اند. دراین‌بین، اجرا نشدن قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری در طول این سال‌ها، کم‌رنگ شدن انگیزه‌ها را تشدید کرده است و در مقابل، شاهد اجرایی شدن مصوبات و آئین‌نامه‌هایی در راستای حمایت از حقوق جامعه پزشکی هستند. همین موضوع، انگیزه‌های خدمت پرستاران را کم‌رنگ ساخته است.
جامعه پرستاری بر این عقیده‌اند که سازمان صنفی پزشکان همواره توانسته از جامعه پزشکی دفاع کند و در مقابل، سازمان صنفی پرستاران به دلیل نگاه‌های دولتی که در بدنه آن حاکم است، آن‌طور که باید نمی‌تواند از حقوق پرستاران دفاع کند و لاجرم باید منتظر تصمیم‌گیری‌های وزارت بهداشت بمانند.
ایران و بحران کمبود پرستار
با شیوع کرونا یکی از معضلاتی که کشور با آن روبه‌رو شد کمبود پرستار بود؛ این در حالی است که با توجه به آمار خروجی دانشگاه‌ها و فارغ‌التحصیلان ایران نمی‌تواند با بحران نبود پرستار مواجه شود و تنها دلیل این موضوع استخدام نشدن پرستاران و ورود آنها به چرخه درمان است.
رئیس نظام پرستاری: پرستارها از کانال‌های مختلف مهاجرت می‌کنند، آمار دقیقی از میزان مهاجرت آنها وجود ندارد؛ اقدام به مهاجرت ۳۰۰ درصد افزایش پیداکرده و دو دلیل باعث افزایش مهاجرت پرستارها شده است ۱. جذابیت‌های مقصد ۲. مشکلات مبدأ
محمد شریفی مقدم، دبیر کل خانه پرستار تهران در گفت‌وگویی به «توسعه ایرانی» گفت: پرستاران افرادی هستند که بیشترین ارتباط با عامل بیماری‌زا را دارند و ریسک ابتلا این افراد به بیماری کووید-19 بسیار بالاست. همان‌طور که در خبرها می‌بینیم تعداد زیادی از پرستاران به این بیماری مبتلا شده‌اند. همان‌طور که بارها در آمار آمده است ایران پرستار کم دارد. با توجه به شاخص‌های جهانی به ازای هر هزار نفر جمعیت باید 10 پرستار وجود داشته باشد؛ اگر بخواهم کف این شاخص را در نظر بگیریم به ازای هر هزار نفر باید 3 پرستار خدمت‌رسانی کند درحالی‌که در ایران این تعداد به هر هزار نفر، یک و نیم پرستار می‌رسد به‌عبارت‌دیگر یک‌دوم کف استاندارد جهانی و این یعنی ایران با بحران پرستار مواجه است.
او در ادامه افزود: اصل ثابت‌شده ازنظر سازمان بهداشت جهانی این است که هرچقدر تعداد پرستار به حداقل استاندارد برسد به همان اندازه مرگ‌ومیر بالا می‌رود. یکی از دلایل بالا رفتن مرگ‌ومیر در زمان کرونا همین است که ما به‌اندازه نیاز در کشور پرستار نداریم. در دوره کرونا این موضوع تشدید شد چراکه نیاز به مراقبت در بیماران کرونایی بیشتر احساس می‌شود و حجم کار پرستاران هم به نسبت بیشتر شده است ضمن اینکه بیش از 85 درصد از پرستارانمان با ویروس کرونا درگیر شده‌اند و حداقل چند هفته از چرخه درمان دور می‌شود و همه این‌ها باعث می‌شد نیروی پرستاری تحت‌فشار بی‌امان کار قرار بگیرند. نتیجه این خستگی و کمبود پرستار باعث می‌شود در کار اشتباهاتی پیش آید که هم منجر به آسیب دیدن پرستار و هم بیمار شود.
بن‌بست استخدام پرستاران در بیمارستان‌ها
با اوج گرفتن کرونا و در جهت جذب نیروی پرستار وعده‌هایی ازجمله استخدام پرستاران مطرح شد اما حالا بعد از گذشت یک سال می‌بینیم که این وعده هم عملی نشد و پرستارها همچنان جذب نشده‌اند. سال گذشته سازمان برنامه‌وبودجه طرح به‌کارگیری 3 هزار پرستار با اولویت نیروهای شرکتی و قراردادی را به وزارت بهداشت ابلاغ کرد، اما این طرح درنهایت به استخدام چند هزار پرستار با قرارداد 89 روزه منجر شد. بسیاری از این پرستاران، بدون بیمه و مرخصی، بعد از پایان قرارداد اخراج شدند.
شریفی مقدم در همین رابطه گفت: پرستاران از مظلوم‌ترین اقشار این جامعه هستند و اجحاف و تبعیض‌هایی زیادی در حق آنها صورت گرفته است چه ازلحاظ مالی و چه معنوی. برای مثال بحث استخدام‌های پرستاران در دوره کرونا یکی از ناعادلانه‌ترین اتفاق‌هایی بود که برای جامعه پرستاری می‌توانست رخ بدهد.
او در ادامه افزود: 40 هزار مجوز به بهانه استخدام پرستاران گرفته‌شده، اما در عمل دیده‌شده که 13 هزار نفر وارد چرخه شده‌اند. به گفته او کمبود پرستار و درخواست برای افزایش استخدامی‌ها یک مطالبه مردمی است و اگر تعداد استاندارد پرستاران کمتر باشد بیماران دچار سختی و مرگ می‌شوند. ایران ازنظر داشتن پرستار هم‌ردیف کشورهای عقب‌افتاده دنیا است. وقتی می‌گوییم ما در بهداشت و درمان حرفی برای گفتن داریم اول باید ببینیم که وضعیت پرستار ما چطور است.
دبیر کل خانه پرستار تهران: اصل ثابت‌شده ازنظر سازمان بهداشت جهانی این است که هرچقدر تعداد پرستار به حداقل استاندار برسد به همان اندازه مرگ‌ومیر بالا می‌رود. یکی از دلایل بالا رفتن مرگ‌ومیر در زمان کرونا همین است که ما به‌اندازه نیاز در کشور پرستار نداریم
مهاجرت؛ ترجیح این روزهای پرستاران
بی‌توجهی و اجحاف به حقوق پرستاران آن‌قدر زیاد است که چندی پیش مسئولان از آمار عجیبی پرده برداشتند. بر اساس گفته‌های آنها اتفاقی عجیب در طول همه‌گیری کرونا رخ داد و آن مهاجرت بیش از 300 درصدی پرستاران ایرانی به سایر کشورهای جهان است.
افزایش میل به مهاجرت اگرچه در تمام صنف و گروه‌های جامعه ایران دیده می‌شد؛ اما به نظر می‌آید در دوران همه‌گیری ویروس کرونا درباره کادر درمان و پزشکان بیشتر محقق شده است. این در حالی است که به گفته مسئولان پرستاری و درمانی، در برخی از شهرها بیش از ۵۰ درصد پرستاران کادر درمان به کرونا مبتلا شده‌اند که بیماری در تعداد زیادی از آنها شدید بوده و در بیمارستان‌ها بستری و آسیب‌های زیادی را متحمل شده‌اند. پیش‌از‌این محمد میرزابیگی، رئیس نظام پرستاری دراین‌باره گفته بود: چون پرستارها از کانال‌های مختلف مهاجرت می‌کنند، آمار دقیقی از میزان مهاجرت آنها وجود ندارد؛ ولی اقدام به مهاجرت ۳۰۰ درصد افزایش پیداکرده. دو دلیل باعث افزایش مهاجرت پرستارها شده است ۱. جذابیت‌های مقصد ۲. مشکلات مبدأ. او در مقایسه شرایط پرستاران ایران و کشورهای پیشرفته هم گفته بود: در کشور سوئد بسیاری از پرستارها در دوران پاندمی کرونا استعفا داده‌اند. سوئد کشوری است که به ازای هر هزار نفر ۹ پرستار دارد و حتی در این کشور با این تعداد پرستار به دلیل فشار کاری نیروهایشان استعفا می‌دهند. حالا خودتان ببینید چه فشاری روی پرستارهای ما وجود دارد، با این تعداد کم.
دبیرکل خانه پرستار تهران نیز دراین‌باره بیان کرد با تمام کمبود پرستار در سیستم درمان بخش زیادی از پرستارهای ما ترجیح می‌دهند مهاجرت کنند چون اینجا کار ندارند درحالی‌که ایران نیروی پرستار بیکار زیاد دارد، وزارت بهداشت در کمال بی‌اخلاقی و در دوره‌های پیک کرونا از پرستاران بیکار درخواست همکاری می‌کند، اما قراردادهای آنها را 89 روزه می‌بندد که نه بیمه شوند و نه بتوانند حقوق کافی دریافت کنند. بسیاری از پرستاران با این شرایط به ویروس کرونا مبتلا شدند و برخی از آنها جان باختند.
او گفت: این عجیب است که ما به این تعداد پرستار در بیمارستان‌ها نیاز داریم و اگر 100هزار نیروی پرستاری استخدام کنیم تازه به کف حداقل استانداردهای جهانی می‌رسیم. با این شرایط اینکه پرستاری بخواهد از ایران خارج شود و درجایی که قدردان او هستند کار کند بسیار منطقی است.
کلام آخر اینکه پرستاران زیادی در کرونا جانشان را کف دستشان گذاشتند و در ابتدای صف مقابله با این پاندمی ایستادند. در این مدت بسیاری از آنها طعم مرگ را چشیدند. اینکه پرستاران باوجود تمام ریسک‌ها و خطرهایی که در پیش دارند همچنان ثابت‌قدم مانده‌اند کار کمی نیست و باید بدانیم که امروز همه ما به دانش و محبت آنها نیاز داریم.
بسیاری از این افراد با امید به استخدام در بیمارستان‌ها لباس رزم پوشیدند و راهی شدند بااین‌حال در حق عده کثیری از آنها جفا شده و این بی‌انصافی را وزارت بهداشت به آنها رواداشته است.
دیدگاه تان را بنویسید