آنچه در مواجهه با اینترنت ماهواره‌ای سخت به آن نیازمندیم؛
بلوغِ پذیرش
ریحانه جولایی
امروزه اینترنت و دسترسی به آن یکی از مهم‌ترین امکانات دنیاست. بسیاری از ارتباطات، شغل‌ها و ... با اینترنت عجین شده‌اند اما بااین‌حال آمارها می‌گویند تقریباً 3 میلیارد نفر یا چیزی حدود 40درصد از جمعیت دنیا از دسترسی به اینترنت محروم‌اند و از ۴٫۵ میلیارد نفر مشترک فعلی نیز خیلی‌ها دسترسی به اینترنت پرسرعت، ارزان و باکیفیت ندارند. برای همین است که اخبار از راه رسیدن اینترنت ماهواره‌ای بسیاری از کاربران را امیدوار کرده، اما در ایران این خبر جنجال‌آفرین شده است تا جایی که برخی مقامات از اینترنت ماهواره‌ای و دسترسی مردم به آن انتقاد کرده‌اند.
اینترنت ماهواره‌ای و خدشه‌دار شدن حکمرانی فضای مجازی!
اینترنت ماهواره‌ای پدیده‌ی جدیدی نیست و همین حالا نیز شرکت‌هایی وجود دارند که خدمات اینترنت ماهواره‌ای ارائه می‌دهند. اما چرا این بار داستان فرق می‌کند و همه‌ی دنیا با اشتیاق فراوان اخبار پروژه‌ی استارلینک را دنبال می‌کنند و بی‌صبرانه منتظر عرضه‌ی اینترنت ماهواره‌ای اسپیس ایکس هستند؟
جواب پرسش بالا در تفاوت سیستم منظومه‌ی ماهواره‌ای استارلینک با دیگر منظومه‌های ماهواره‌ای اینترنتی نهفته است: استارلینک قرار است جهانی باشد و از لحاظ تئوری قابلیت سرویس‌دهی آن مختص منطقه‌ی جغرافیایی خاصی نخواهد بود. استارلینک باتوجه به تعداد بیشتر ماهواره، پهنای باند بسیار بیشتری خواهد داشت و درنتیجه به کاربران بسیار بیشتری سرویس خواهد داد و از همه مهم‌تر، استارلینک سرعت بسیار بیشتر و تأخیر بسیار کمتری نسبت به دیگر اینترنت‌های ماهواره‌ای دارد.
تمام این موضوعات اما باعث شده برخی از مقامات ایران به اینترنت ماهواره‌ای حساس شوند. چندی پیش دبیر شورای عالی فضای مجازی ابراز نگرانی کرده بود که با اینترنت ماهواره‌ای حکمرانی فضای مجازی در ایران خدشه‌دار شود. او می‌گوید به همین علت این شورا در حال بررسی راه‌حل‌های مختلف برای مواجهه با این فناوری است.
به گزارش مهر و به گفته ابوالحسن فیروزآبادی کارگروهی در مرکز ملی فضای مجازی تشکیل‌شده که مشغول بررسی و پیگیری راه‌های مختلف برای مواجهه با اینترنت ماهواره‌ای است.
فیروزآبادی همچنین با ابراز نگرانی دراین‌باره گفته است: ما با این موضوع مواجه هستیم که منظومه‌های ماهواره‌ای در حال آمدن هستند و با آمدن آن‌ها، ممکن است که به یک‌باره کل شبکه ملی اطلاعات زیر سؤال برود؛ اگر شبکه ملی اطلاعات نتواند خدمات بهتر، ارزان‌تر و با سرعت بیشتر و با تنوع بیشتر ارائه دهد، عملاً شبکه ملی، تحت‌الشعاع شبکه‌های جهانی اینترنت ماهواره‌ای که عمدتاً هم آمریکایی هستند قرار خواهد گرفت.
اینترنت ملی وجود ندارد
اما یکی از موضوعاتی که به نظر می‌رسد با آمدن اینترنت‌های ماهواره‌ای مسئولان را نگران کرده است، بحث اینترنت ملی و ناکام ماندن آن است. البته این سؤال بسیاری از مردم نیز هست که اگر قرار است اینترنت ماهواره‌ای بیاید تکلیف اینترنت ملی چه می‌شود؟ آیا برای همیشه منتفی می‌شود یا کماکان به قوت خود باقی می‌ماند؟ حالا که بحث اینترنت داغ است بد نیست اشاره‌ای به صحبت‌های محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات در مورد اینترنت ملی داشته کنیم.
وزیر ارتباطات در این رابطه گفت: کلمه اینترنت ملی بار‌ها گفته‌ام که جعلی است و وجود ندارد و امکان درست شدنش نیست.
او گفته است در زمان قطع اینترنت خیلی‌ها از اجرای برنامه اینترنت ملی می‌گفتند و شایعاتی دراین‌باره وجود داشت. حالا اما وزیر ارتباطات این موضوع را بازهم مثل همیشه رد می‌کند. او گفته من متوجهم که مردم از شبکه ملی اطلاعات می‌ترسند، چون تبلیغ درستی نشده است. مسئولی می‌آید و می‌گوید فلان جرم انجام شده و اگر شبکه ملی اطلاعات بود می‌توانستیم از آن جلوگیری کنیم. خب این سیگنال بدی به مردم می‌دهد که قرار است مردم کنترل شوند. آذری جهرمی بیان کرد: کلمه اینترنت ملی جعلی است و وجود ندارد و امکان درست شدنش نیست. نه نگاه مقام معظم رهبری این است و نه نگاه شورای عالی فضای مجازی. حتی کسانی که در دلشان با فضای مجازی مخالفت دارند وقتی جلوی دوربین می‌آیند معجزه می‌شود و می‌گویند نه ما مخالف فضای مجازی نیستیم. من نمی‌دانم جلوی دوربین چه اتفاقی می‌افتد که در جلسات سنگین‌ترین حملات را به فضای مجازی می‌کنند و جلوی دوربین اصلاً روحشان هم خبر ندارد! ما در شبکه ملی اطلاعات دنبال قطع ارتباط با دنیا نیستیم. ما دنبال بازار منطقه‌ای هستیم. اگر ایده هر کسی در کشور این باشد که چیزی به اسم اینترنت ملی ساخته شود اصلاً از نظر فنی امکان‌پذیر نیست. هیچ‌گاه یک اندیشکده با ظرفیت ۸۰ میلیون فکر از یک اندیشکده با ظرفیت ۸ میلیارد فکر برتر نیست و کسی که دنبال این برود، خیانت است.
آذری جهرمی: نمی‌دانم جلوی دوربین چه اتفاقی می‌افتد که برخی در جلسات سنگین‌ترین حملات را به فضای مجازی می‌کنند و جلو دوربین می‌گویند نه ما مخالف فضای مجازی نیستیم و اصلاً روحشان هم از این مخالفت خبر ندارد!
اخذ مجوز برای استفاده از اینترنت ماهواره‌ای
آنچه از شواهد امر معلوم است به‌زودی قرار است اینترنت ماهواره‌ای در جهان آغاز به کار کند و ایران هم از این ابزار جدید ارتباطی، بی‌نصیب نمی‌ماند همان‌گونه که ایرانیان از برنامه‌های رادیو و تلویزیونی ماهواره‌ای بی‌نصیب نماندند و با وجود محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها و فشارها اما هم‌اکنون تقریباً در اکثر خانه‌ها می‌توان دیش ماهواره و رسیور را دید.
هم‌زمان دبیر شورای عالی فضای مجازی ضمن تأکید بر برنامه‌ریزی و ایجاد سازوکاری برای تعامل با این پدیده گفته است: باید یک سری مجوز صادر شود تا کسانی که می‌خواهند در کشور از طریق این شبکه‌های دسترسی فعالیت کنند حتماً اخذ مجوز کنند.
فیروزآبادی گفته است که برای شرکت‌هایی که نسبت به ارائه خدمات منظومه‌های ماهواره‌ای اقدام می‌کنند باید مقررات تدوین شود. در همین حال باید یک سری مجوز صادر شود تا کسانی که می‌خواهند در کشور از طریق این شبکه‌های دسترسی فعالیت کنند حتماً اخذ مجوز کنند.
او همچنین در این مورد خاطرنشان کرد: این موضوع را در مرکز ملی فضای مجازی در سطح کارشناسی جلو می‌بریم. به این معنی که در حال مذاکره با شرکت مخابرات ایران، وزارت ارتباطات و سهامداران اصلی مخابرات که حتماً این سرمایه‌گذاری را در حوزه توسعه اینترنت ثابت انجام دهند. آن‌ها هم به‌صورت ابتدایی و پایه‌ای پذیرفته‌اند این سرمایه‌گذاری باید انجام شود. اما متأسفانه در این حوزه با تأخیر مواجه هستیم. ما معتقدیم که باید در اسرع وقت این سرمایه‌گذاری صورت گیرد و شبکه دسترسی کشور توسعه پیدا کند.
مجوز گرفتن برای استفاده از اینترنت ماهواره جواب نمی‌دهد
از سوی دیگر اما بسیاری از کارشناسان بر این باورند که گرفتن مجوز چندان راهکار مفیدی نیست. به عقیده آن‌ها الزام کسب مجوز برای استفاده از اینترنت ماهواره‌ای یک اشتباه بزرگ است. اشتباهی که عمری به طولانی تاریخ مدرن ایران دارد. اشتباهی آشنا در تاریخ همه وسایل مدرن ارتباطی ایران. از چاپ و مطبوعات تا رادیو، تلویزیون، ماهواره، ویدئو، سینما و اینترنت و تلگرام و ... . اشتباهی پرسابقه و پندآموز که ما را با انسان‌های 200 سال قبل مشابه و مشترک می‌کند.
دبیر شورای عالی فضای مجازی: ما با این موضوع مواجه هستیم که منظومه‌های ماهواره‌ای در حال آمدن هستند و با آمدن آن‌ها، ممکن است که به یک‌باره کل شبکه ملی اطلاعات زیر سؤال برود
برای استفاده از اینترنت ماهواره‌ای هم بهتر است بحث صدور مجوز کنار گذاشته شود چون نه‌تنها بی‌فایده است بلکه تنها باعث دردسر بی‌نتیجه برای حکومت و مردم می‌شود. خواست مردم استفاده ارزان‌تر، آسان‌تر، باکیفیت‌تر و بیشتر از اینترنت است. استفاده از اینترنت ماهواره‌ای مزایایی هم دارد. تأثیر مثبت اینترنت ماهواره‌ای به‌ویژه در روستاهای دورافتاده و مناطق کم برخوردارتر کشور بیشتر خواهد بود. اینترنت زندگی و کسب‌وکارها را با عدالت بیشتری همراه خواهد کرد.
از سوی دیگر، ایران به دلیل شرایط کرونا و تحریم‌های حداکثری، با شرایط سخت و آزاردهنده‌ای روبه‌رو است. یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش آثار منفی این شرایط، آسان‌سازی استفاده از اینترنت است. به عبارتی باید زمینه‌ای را فراهم کرد تا تعداد بیشتری از مردم ایران به اینترنت باکیفیت‌تر، ارزان‌تر و سریع‌تر دسترسی داشته باشند.
همچنین یکی از تأثیرات اینترنت ماهواره‌ای این است که بحث فیلترینگ به شیوه فعلی در ایران بلاموضوع می‌شود. برای فیلتر کردن وب‌سایت‌های تبلیغ‌کننده فعالیت‌های تروریستی، سوءاستفاده جنسی از کودکان، نفرت افکنی، خشونت و نژادپرستی، باید به‌مانند دیگر کشورهای جهان از سازوکارهای معمول استفاده کرد یعنی ارتباط با ارائه‌کنندگان سرویس اینترنت. همان‌گونه که اینترنت، خود انقلابی در ارتباطات به وجود آورد اینترنت ماهواره‌ای نیز انقلاب دیگری در این زمینه خواهد بود و باید منتظر تأثیرات آن باشیم. احتمالاً با وجود اینترنت ماهواره‌ای، بخش زیاد یا مهمی از ارسال پارازیت بر برنامه‌های شبکه‌های ماهواره‌ای نیز بی‌اثر می‌شود چرا که افراد می‌توانند به‌وسیله گوشی موبایل، لب تاپ یا تلویزیون‌های هوشمند برنامه‌های شبکه‌های رادیویی تلویزیونی را به‌وسیله اینترنت ماهواره‌ای تماشا کنند کاری که الآن نیز روبه افزایش است.
اینترنت ماهواره‌ای، ورود به مرحله جدیدی از دنیای ارتباطات است. بهتر است مسئولین با کنار گذاشتن بحث مجوز و استقبال از آن، به دنبال بهره‌مندی حداکثری از مزایای آن باشند تا همه بتوانند در عصر اطلاعات با خیال آسوده از گشت‌وگذار در دنیای اینترنت پرسرعت لذت ببرند.
دیدگاه تان را بنویسید