شرط و شروط واتس‌اپ؛ ایرانیان را به سمت تلگرام سوق داد؛
بازگشت به سرزمین ممنوعه!
ریحانه جولایی
عصر ارتباطات است و حالا مهاجرت از یک برنامه به برنامه دیگر چیز عجیبی نیست. سال‌ها پیش وایبر پیام‌رسان محبوب بسیاری از ما بود و بعدازآن تلگرام بر دل‌وجانمان نشست؛ با فیلتر شدن تلگرام شاهد یک کوچ بزرگ به واتس‌اپ بودیم و انگار کم‌کم وقت آن رسیده با این پیام‌رسان محبوب سبزرنگ نیز خداحافظی کنیم.
اگر دوست ندارید از برنامه خارج شوید
اگر اهل استفاده از این پیام‌رسان باشید حتماً حالا دیگر از تصمیم جدید این پیام‌رسان برای در اختیار قرار دادن اطلاعات شخصی ازجمله، مکالمات، صداهای ضبط‌شده، عکس‌ها و ... به برنامه فیس‌بوک مطلع شده‌اید و گزینه موافقت با در اختیار قرار دادن اطلاعات شخصی خود را فعال کرده‌اید. اما قضیه این اقدام عجیب واتس‌اپ و ریزش ناگهانی طرفدارانش چیست؟
واتس‌اپ به‌تازگی از کاربران خواسته با جمع‌آوری اطلاعاتشان شامل شماره تلفن و مکان توسط فیس‌بوک و زیرمجموعه‌های آن موافقت کنند و اگر تا ٨ فوریه با شرایط جدید استفاده از سرویس واتس‌اپ موافقت نکنند، دسترسی به این اپلیکیشن را از دست خواهند داد. برخی از فعالان حریم خصوصی در توییتر اقدام واتس‌اپ که «یا جمع‌آوری اطلاعاتتان را بپذیرید یا بیرون بروید» را زیر سؤال برده و به کاربران پیشنهاد کردند به سیگنال یا تلگرام مهاجرت کنند.
در این راستا واتس‌اپ قوانین خود را به‌روز و اعلام کرده که از این به بعد به‌عنوان عضوی از مجموعه فیس‌بوک، اطلاعات کاربر را با سایر اپلیکیشن‌های گروه فیس‌بوک به اشتراک می‌گذارد که این فقط به واتس‌اپ هم خلاصه نمی‌شود، بلکه اطلاعات واتس‌اپ، اینستاگرام و فیس‌بوک باهم به اشتراک گذاشته می‌شود و این کل کاربرهای جهان را در برمی‌گیرد.
کاربر ممکن است در فیس‌بوک تصاویری را به‌صورت عمومی‌تر با دیگران به اشتراک گذاشته باشد، اما وقتی از یک پیام‌رسان استفاده می‌کند، اطلاعات خصوصی‌تری در مقایسه با شبکه‌های اجتماعی دارد و از این به بعد فیس‌بوک قرار است به‌کل اطلاعات واتس‌اپ دسترسی داشته باشد. واتس‌اپ به کاربران صفحه‌ای را نشان می‌دهد که در آن آمده است: این قوانین جدید ماست و برای استفاده از این اپلیکیشن باید قوانین را تائید کرده و در غیر این صورت، دیگر نمی‌توانید از این اپلیکیشن استفاده کنید. در این اطلاعیه حتی با ادبیات تندی نوشته‌شده که اگر این قوانین را نمی‌پذیرید، می‌توانید راهنمایی حذف اکانت را بخوانید.
همه جز کاربران انگلیس و اروپا
این در حالی است که روز گذشته آدام موسری، مدیر فیس‌بوک و رئیس اینستاگرام در توئیتی گفت: «اطلاعات غلط زیادی» در مورد به‌روزرسانی خدمات واتس‌اپ به وجود آمده است. واتس‌اپ به دو میلیارد کاربر خود اعلام کرده است که در صورت تمایل به استفاده از این پیام‌رسان، باید اجازه دهند تا داده‌هایشان با فیس‌بوک شرکت مادر این اپلیکیشن به اشتراک بگذارد. این در مورد کاربران انگلیس و اروپا صدق نمی‌کند. بااین‌حال این درخواست برای همه کاربران ارسال‌شده است.
اما اکنون آدام موسری گفته است: به‌روزرسانی سیاست به‌هیچ‌وجه بر حریم خصوصی پیام‌های شما با دوستان یا خانواده‌تان تأثیری ندارد. او گفته ما نمی‌توانیم پیام‌های خصوصی شمارا ببینیم یا تماس‌های شمارا بشنویم، چنانچه فیس‌بوک نمی‌تواند آن را بشنود. آدام موسری تأکید کرده که به اشتراک‌گذاری داده با فیس‌بوک نیز موضوع جدیدی نیست.
بنابر اعلام این شبکه اجتماعی تغییرات جدید در تلاش است تا کسب‌وکارها بتوانند از خدمات میزبانی فیس‌بوک برای مدیریت چت‌های واتس‌اپ استفاده کنند و بر اساس اطلاعات به‌دست‌آمده، تبلیغات هدفمند انجام دهند.
نشستن سیگنال و تلگرام در صدر اپلیکیشن‌ها
به‌هرروی این اتفاق باعث شده بسیاری از افراد تأثیرگذار مانند پاول دوروف، مدیر تلگرام و ایلان ماسک، مدیر تسلا درباره این موضوع اظهارنظر کنند و کاربران در کل دنیا که برایشان حفاظت از دیتا مهم‌تر است، عکس‌العمل نشان دادند و حتی تصویری را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کردند که در حال حذف واتس‌اپ هستند. در اپ‌استور اپل در کشورهای زیادی، روز گذشته پیام‌رسان سیگنال و تلگرام، در ترندهای اول قرار گرفتند و این نشان می‌دهد کاربران دنیا برایشان مهم است و در حال مهاجرت به اپلیکیشن‌های دیگر هستند. در سیستم‌های یادگیری ماشین و هوش مصنوعی و استفاده کلان از دیتا، از اطلاعات ردوبدل‌شده الگوبرداری می‌شود. همان‌طور که وقتی وارد سایتی می‌شوید، تبلیغات مرتبطی به شما پیشنهاد می‌شود، چون بر اساس رفتار شما، محتوا را کدگذاری و الگوی رفتاری ایجاد کرده‌اند؛ بنابراین اینکه اطلاعات پیام‌رسان در اختیار فیس‌بوک قرار گیرد، به این معنا نیست که کلمه به کلمه چت را بخوانند، بلکه به این معناست که رفتار کاربر را تحلیل می‌کنند و بر مبنای آن، یا اتفاقات دنیا را پیش‌بینی کرده یا استفاده اقتصادی و تبلیغاتی می‌کنند.
واتس‌اپ در دنیا بزرگ‌ترین کاربر را میان پیام‌رسان‌ها دارد؛ صرف‌نظر از اینکه ممکن است خیلی از کاربران از واتس‌اپ ناراضی باشند، این پیام‌رسان قدمت زیادی دارد، زیرمجموعه برند فیس‌بوک بوده و تماس صوتی تصویری باکیفیتی داشته که مورداستفاده بسیاری از کاربران در دنیاست؛ در حالی که تلگرام در یک سال گذشته تماس صوتی و تصویری را اضافه کرد و برای مردم دنیا خیلی شناخته‌شده نبوده است. ایران و روسیه و بعضی از کشورهای آسیایی از ابتدا از تلگرام استفاده کردند، اما الآن موجی شروع‌شده که کاربران اروپایی و آمریکایی هم با این پیام‌رسان آشنا شده‌اند؛ همان‌طور که همین حالا هم تلگرام و سیگنال در ترندهای اپ‌استورهای مختلف بالاآمده است.
واتس‌اپ به‌تازگی از کاربران خواسته با جمع‌آوری اطلاعاتشان شامل شماره تلفن و مکان توسط فیس‌بوک و زیرمجموعه‌های آن موافقت کنند و اگر تا ٨ فوریه با شرایط جدید استفاده از سرویس واتس‌اپ موافقت نکنند، دسترسی به این اپلیکیشن را از دست خواهند داد
به فیس‌بوک اعتمادی نیست
این تغییرات جدید واتس‌اپ اما برای تلگرام خوش آمد. پس از کوچ گسترده کاربران، تلگرام به‌طور رسمی اعلام کرد تعداد کاربران این اپلیکیشن از ۵٠٠ میلیون نفر گذشته است. بر اساس اعلام تلگرام در روزهای گذشته حداقل ٢۵ میلیون نفر به تعداد کاربران این پیام‌رسان افزوده‌شده است.
یکی از دلایلی که بسیاری از کاربران ترجیح می‌دهند اطلاعاتشان در دسترس واتس‌اپ قرار نگیرد یکی شدن آن با فیس‌بوک است. فیس‌بوک در زمینه حفظ اسرار کاربران سابقه خوبی ندارد و همین باعث شده تا کاربران به سایر اپلیکیشن‌ها روی بیاورند.
تقریباً یک سال پیش بود که فیس‌بوک افشای اطلاعات خصوصی بیش از ۲۶۷ میلیون نفر از کاربرانش را رسماً اعلام کرد. این اطلاعات که شامل نام کاربری، شماره تلفن و نام حقیقی کاربران بوده و دریکی از تالار‌های مجازی وابسته به گروه‌های تبهکار منتشرشده بود. همان موقع مقامات اروپایی در مورد حجم عظیم اطلاعات ارزشمندی که غول‌های فناوری از کاربران جمع‌آوری می‌کنند و انگیزه‌های احتمالی این شرکت‌ها برای استفاده از اطلاعات به‌منظور از میدان به درکردن رقبای خود، احساس نگرانی کرده بودند.
همین مسئله دلیل محکمی است تا بسیاری از کاربران به این مجموعه بی‌اعتماد باشند و تصمیم به پاک کردن واتس‌اپ از گوشی‌های خود بگیرند.
اقدام جدید واتس‌اپ برای ایرانیان چقدر اهمیت دارد؟
در ایران هم مانند بسیاری از کشورهای دیگر حساسیت‌هایی نسبت به موضوع ایجادشده اما کارشناسان فناوری اطلاعات معتقدند، تصمیم واتس‌اپ برای کاربران ایرانی فرق چندانی ایجاد نمی‌کند.
به گفته آن‌ها در ایران از داده‌های کاربران استفاده چندانی برای امور تبلیغاتی و شناختی نمی‌شود، تصمیم واتس‌اپ برای کاربران آمریکایی یا شهروندان کشورهایی که به قوانین کپی‌رایت یا حریم خصوصی اهمیت می‌دهند، می‌تواند مهم باشد.
آن‌ها همچنین تأکید می‌کنند که واتس‌اپ و فیس‌بوک چند سالی است، در مالکیت شرکتی مشترک هستند و در همان مجموعه، مالکیت داده در حال اشتراک‌گذاری است. این‌گونه نرم‌افزارها، علاوه بر داده‌های هویتی، مسیرهای حرکتی و داده‌های مختلف دیگری را نیز حفظ می‌کنند. فیس‌بوک، بیشتر نوعی پلتفرم دستکتاپ‌بیس محسوب می‌شود؛ به این معنی که افراد با لپ‌تاپ یا کامپیوتر شخصی وارد آن می‌شوند اما واتس‌اپ، بیشتر موبایل‌بیس است. تجمیع اطلاعات این دو نوع نرم‌افزار، دانش کلانی را در اختیار مالک آن‌ها قرار می‌دهد.
کارشناسان حوزه فناوری و ارتباطات بعید می‌دانند در ایران عدد و رقم جابه‌جاشده قابل‌توجه باشد. در ایران تلگرام فیلتر است؛ درحالی‌که مردم جهان به‌عنوان یک پیام‌رسان جدید به سمت تلگرام می‌روند
به همین دلیل، در سطح دنیا کسانی که ازنظر امنیتی روی‌داده‌های خود حساس هستند نسبت به این تصمیم واکنش نشان داده‌اند. بخشی از این واکنش‌ها نیز البته ذهنی است و برای افراد، تصور اینکه اطلاعات آن‌ها، هم در بستر موبایل و هم دسکتاپ، ذخیره و میان مجموعه‌ها ردوبدل می‌شود، نگران‌کننده است. بااین‌حال این موضوع برای ایرانیان به‌اندازه کشورهایی چون آمریکای شمالی اهمیت ندارد واکنش برخی کاربران نیز بیشتر احساسی است. چراکه در ایران، افراد به دلیل فیلترینگ تلگرام، ناچار به استفاده بیشتر از واتس‌اپ شده‌اند درحالی‌که این پیام‌رسان، امکانات تلگرام را نیز ندارد. اکنون چنین اتفاقی حساسیت‌ها را نسبت به واتس‌اپ بیشتر کرده است و امکان دارد گروهی از کاربران، از این فرصت برای کوچ به پیام‌‌رسان‌های دیگر استفاده کنند.
با این اوصاف شاید سؤال شود که وضعیت آماری استفاده از واتس‌اپ در ایران در این شرایط چطور خواهد بود؟ کارشناسان حوزه فناوری و ارتباطات بعید می‌دانند در ایران عدد و رقم جابه‌جاشده قابل‌توجه باشد. اولاً در ایران تلگرام فیلتر است؛ درحالی‌که مردم جهان به‌عنوان یک پیام‌رسان جدید به سمت تلگرام می‌روند، در ایران مردم از قبل تلگرام داشتند و فیلترینگ باعث شده مردم کمتر از آن استفاده کنند. شاید همچنان برخی کاربران در تلگرام باشند، اما کمتر به آن مراجعه می‌کنند.
از طرفی در ایران قانون خاصی درباره حفاظت از اطلاعات کاربران وجود ندارد و به مردم هم اطلاع‌رسانی نشده است. اگر با کاربران ایرانی صحبت کنید که قرار است اطلاعات خصوصی‌تان از طریق واتس‌اپ با فیس‌بوک به اشتراک گذاشته شود، خیلی برایشان حساسیت‌برانگیز نیست. همان‌طور که در نشر اطلاعات، زمانی که یک اپراتور هک می‌شود، لیست سفرهای کاربران منتشر می‌شود، سامانه‌ای هک شده و کد ملی و آدرسش فاش می‌شود، برای کاربر مهم نیست.
دیدگاه تان را بنویسید