ریحانه جولایی

کرونا، بحرانی که تنها در عرض چند ماه تمام جهان از چین تا آمریکا را گرفت. ویروسی که برایش مهم نیست قربانی‌اش آسیایی است یا اروپایی، ثروتمند است یا با فقر کلنجار می‌رود، سیاستمدار، هنرمند یا پیرمردی که از جهان فارغ و به زندگی روزمره‌اش مشغول است. این ویروس که تاکنون جان مردم زیادی را نه‌تنها در ایران که در تمام جهان گرفته و دست‌بردار هم نیست حالا تبدیل‌شده به یکی از معضلات بزرگ دنیا.

درست است که این ویروس عجیب و ناشناخته با خودش روزهای سختی آورده و زندگی مردم جهان را از حالت عادی خارج کرده است؛ اما در مقابل برخی خوبی‌های انسان درگیر شده با روزمره‌های زندگی را عیان کرده و سبک زندگی‌ها را تغییر داده است.

تغییر چهره و سبک زندگی

با شروع کرونا در ایران قرنطینه خانگی هم آغاز شد. قرنطینه‌ای که قرار بود دو هفته باشد و بیش از دو ماه به طول انجامید. البته این زمان برای آن‌هایی که امکان در خانه ماندن دارند بیش از این حرف‌ها هم طول خواهد کشید. به‌هرروی در این میان با توجه به طولانی شدن دوره قرنطینه و سختی‌هایی که در خانه ماندن با خود به همراه داشت، مردم تصمیم گرفتند کمی سبک زندگی خود را تغییر دهند تا هم تنوعی باشد و هم اینکه روزهای قرنطینه را راحت‌تر و با آرامش بیشتری به پایان رسانند.

یکی از خصوصیات انسان سازگاری با شرایط و پذیرفتن آن است و بحران کرونا بار دیگر ثابت کرد انسان می‌تواند با شرایط سخت نیز خودش را تطبیق دهد و از دل سختی‌ها خلاقیت به وجود آورد. در روزهای اخیر بارها شاهد این بوده‌اید که خانم‌های خانه برای حفظ جان همسر و فرزندان به کارهای عجیب و جدیدی دست‌زده‌اند. از پخت نان در خانه با کمترین امکانات تا تغییر نوع ارتباط با اطرافیان. به گفته روانشناسان این تغییر سبک زندگی عوارض ناشی از قرار گرفتن در بحران را به‌صورت چشمگیری کاهش می‌دهد و شرایط را برای بازگشتن به دوران پساکرونا فراهم می‌کند. به گفته رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور هم تغییر سبک زندگی در روزهای کرونایی آثار خوبی داشته است.

محمد حاتمی در گفت‌وگو با ایرنا بیان کرده است که با پذیرش سبک زندگی جدید مردم عادات جدیدی مانند ماندن در خانه، ایجاد فعالیت‌های جدید به‌منظور آرامش‌‌بخشی و استفاده از فرصت‌ها و ارتقای سلامت جسمی و روانی را تجربه می‌کنند.

او همچنین اظهار کرد: با ورود ویروس کووید 19، استرس و نگرانی وارد زندگی مردم شد و ازاین‌رو با ترس منطقی یعنی اینکه ما فوراً با شرایط جدید خود را تطبیق دهیم، سازگار شدیم که این امر باعث می‌شود از خیلی عوارض روانی ناشی از استرس حاد ویروس کرونا جلوگیری شود.

به گفته حاتمی سبک زندگی جدید برای اقشار مختلف متفاوت است؛ با توجه به سن، جنس، امکانات، منطقه جغرافیایی و نوع شغل سبک زندگی تفاوت‌هایی دارد. هر فرد یا خانواده می‌تواند در این نوع زندگی برای خود یک سبک تدوین و آن را اجرا کند. در این سبک حتماً مسئله اقدامات بهداشتی، استفاده از تکنولوژی‌های جدید و شیوه‌های آرام‌بخشی در خانواده مدنظر قرار می‌گیرد.

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش به این اشاره‌ کرده است که دستاورد مهم سبک زندگی کرونایی افزایش سواد سلامت جسمی و ‌روانی و سواد رسانه‌ای و تکنولوژی‌های جدید است که در آینده آثار بسیار ارزنده‌ای در ارتقای سلامت، پیشگیری، پیشرفت و تسهیل زندگی انسان‌ها خواهد داشت. به عقیده حاتمی تأثیرات این تغییر سبک زندگی آن‌قدر زیاد است که اگر این اتفاق رخ نمی‌داد شاید سال‌ها نمی‌توانستیم به این موارد دست پیدا کنیم.

ویروس کرونا با همه دردسرها و بدی‌هایش، خالق صحنه‌های بدیع، ناب، زیبا و البته فراموش‌نشدنی نیز شده و آن سیل خروشان مهربانی، همدلی و نوع‌دوستی هم‌وطنان در این روزهای سخت است

جوشش مهربانی در روزهای ویروسی

ویروس کرونا با همه دردسرها و بدی‌هایش، خالق صحنه‌های بدیع، ناب، زیبا و البته فراموش‌نشدنی نیز شده و آن سیل خروشان مهربانی، همدلی و نوع‌دوستی هم‌وطنان در این روزهای سخت است.

مردم ایران نشان داده‌اند در هر زمان که به کمک آن‌ها نیاز است در میدان حضور دارند. از همان روزهای اول که ماسک و دستکش و وسایل ضدعفونی کمیاب شد و هرکدام به قیمت‌های نجومی و عجیب به فروش می‌رسید مردم ایران به‌صورت خودجوش تلاش کردند تا به اقشار کم‌درآمد این لوازم را برسانند. در تهران و بسیاری از شهرهای ایران کارگاه‌های خانگی تولید ماسک شروع به فعالیت کرد. عده‌ای دیگر مواد ضدعفونی‌کننده و الکل را بین نیازمندان تقسیم کردند. گروهی به سراغ کودکان کار و زباله‌گردها رفتند و به آن‌ها آموزش دادند تا این روزها چطور از خودشان مراقبت کنند.

کسادی خریدوفروش در این ایام، باعث شد برخی از کسبه حتی در پرداخت اجاره‌بهای محل کسب خود یا وام‌های بانکی خود عاجز بمانند. باوجوداین اتفاقات بسیاری از خیران نیز دست‌به‌کار شدند و برای یاری افراد نیازمند قدم برداشتند. عده‌ای از مالکان پاساژهای خرید، با حضور میان مستأجران خود و مشاهده وضعیت موجود قرار بر این گذاشتند که به‌دلیل اوضاع پیش‌آمده و از رونق افتادن خریدوفروش، اجاره‌بها از مستأجر خود دریافت نکنند یا اینکه مبلغ اندکی دریافت کنند. البته در این میان کمپین‌های دیگری نیز شکل گرفت و موارد دیگری که همه ما خوب از آن‌ها باخبریم.

خدمت کرونا به محیط ریست

از سوی دیگر کرونا بر محیط‌زیست نیز تأثیر خود را گذاشته است به‌طوری‌که در دو ماه اخیر بسیاری از شهرها و ازجمله تهران بارها هوای پاک را تجربه کردند، حمید طراوتی فعال محیط‌زیست در مورد تأثیر کرونا بر محیط‌زیست معتقد است: کرونا روی محیط‌زیست به‌اندازه‌ای اثرگذار بوده که تعداد زیادی از مطالبات طرفداران محیط‌زیست را برآورده کرده است، به شکلی که برخی حتی به‌طعنه بیان می‌کنند که شاید این ویروس را طرفداران محیط‌زیست در طبیعت رها کرده باشند.

وی می‌افزاید: برای مثال یکی از مشکلاتی که طرفداران محیط‌زیست همواره درخصوص آن صحبت می‌کردند این بوده که صنعت هوایی بسیار رشد کرده، مسافرت‌های هوایی افزایش‌یافته و بنزین هواپیما نیز دی‌اکسید کربن زیادی را وارد جو می‌کند که با توجه به شیوع کرونا این موضوع کاهش چشمگیری داشته است.

طراوتی بیان کرد: حمل‌ونقل زمینی و بین‌شهری کاهش یافته است. تولیدات بسیاری از کارخانه‌ها بزرگ کم شده، بنابراین سهم آن‌ها نیز در آلودگی به‌شدت کاهش یافته که این موضوع نقش بسیار زیادی بر کاهش آلودگی هوا و انتشار کربن داشته است. حمل‌ونقل زمینی نیز حتی بیش از حمل‌ونقل هوایی تحت تأثیر کرونا قرار گرفته است. کاهش حمل‌ونقل هوایی و زمینی و تولید کارخانه‌ها از نتایج مثبت کرونا است، البته این کاهش همواره نمی‌تواند عاملی مثبت در نظر گرفته شود، بلکه باید مدیریت شود.

کرونا مهربانی را بیدار کرد

همان‌طور که پیش‌تر هم گفته شد آمدن کرونا در کنار تمام سختی‌هایش لحظه‌های شیرینی هم داشت. برای مثال تقدیر از پزشکان و کادر درمانی، قرارهای دسته‌جمعی برای تشویق این قشر زحمت‌کش که بیش از 2 ماه از زندگی خود جداشده‌اند و در حال خدمت‌رسانی به بیماران هستند. اخیراً هم شهرداری برای تقدیر از تلاش‌های این قشر فراخوان دیوارنگاری شهری را برای قدردانی از تلاش جامعه سلامت در مقابله با بیماری کرونا منتشر کرد.

یکی از خصوصیات انسان سازگاری با شرایط و پذیرفتن آن است و بحران کرونا بار دیگر ثابت کرد انسان می‌تواند با شرایط سخت نیز خودش را تطبیق دهد و از دل سختی‌ها خلاقیت به وجود آورد

اما این فراخوان تنها راه برای نشان دادن محبت به پزشکان نبود. روزهای ابتدایی و اوج کرونا بود که مردم برای تشکر از کادر پزشکی غذای آماده، آبمیوه و خوراکی‌های مقوی را به بیمارستان‌ها می‌بردند و ازآنجا بود که مهربانی مردم آن‌همه در این شرایط سخت اقتصادی ثابت شد. پس‌ازآن هم هرکسی در جایگاهی که داشت برای خوشحالی مردم دریغ نکرد. معلمان زحمتکش با تمام سختی‌هایی که شبکه‌ها و برنامه‌های آنلاین آموزشی داشتند بی کم‌وکاست و حتی خارج از ساعات اداری به دانش‌آموزان درس‌های عقب‌افتاده را آموزش دادند. هنرمندان کنسرت‌های آنلاین برگزار کردند، مردم به‌صورت ناشناس سری به دفاتر حساب‌وکتاب سوپرمارکت‌ها زدند و حساب پرداخت‌نشده افراد کم‌درآمد را تسویه کردند.

مردم بیشتر به فکر کارتن‌خواب‌ها و معتادهای بی‌خانمان افتادند و برایشان غذا درست کردند. خلاصه اینکه این روزها کرونا سختی‌های زیادی با خود داشت؛ اما نکته مثبت بارزش این بود که مهربانی مردم را بار دیگر عیان کرد.