آزمایش آنتی‌بادی کرونا رویای زندگی عادی را محقق می‌کند؟
گذرنامه مصونیت
سعیده علیپور
ویروس وهم‌ناک کرونا چندین ماه است که بر ایران و جهان سایه گسترانده و در این مدت در کنار بیماری و مرگ تعداد قابل‌توجهی از انسان‌ها؛ ترس، قرنطینه، تنهایی، خشونت، افسردگی، بیکاری، فقر و ... نیز زندگی افراد را تحت‌تاثیر خود قرار داده است، به طوری که بسیاری به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که چه زمانی می‌توانیم از چنگ این پاندمی خلاصی یابیم و روال سابق زندگی را از سر بگیریم.
در بسیاری از کشورهای دنیا، چه آنها که قرنطینه با جدیت در حال اجراست و چه کشورهایی چون ایران که قرنطینه نه از اجبار که به توصیه چند هفته‌ای به اجرا در آمده، نگرانی از ابتلا و شیوع گسترده در بین مردم وجود دارد و تمام مناسبات اجتماعی و اقتصادی تحت‌تاثیر وجود این ویروس قرار گرفته است.
در این میان دولت‌ها به شدت به دنبال راهی هستند که بتوانند در مقابله با بحران شیوع کرونا بهترین عملکرد را داشته باشند. راهکاری که در آن، هم چرخ‌های اقتصاد بچرخد و هم افراد کم‌کم به زندگی معمولی خود بازگردند.
از آنجایی که بهره‌برداری از واکسن موثر این ویروس زمان‌بر است و ممکن است بیش از یک سال به طول بینجامد، این پرسش مطرح می‌شود که چگونه مردم می‌توانند در اماکن عمومی همچون محل کار یا مدرسه و دانشگاه و... حضور داشته باشند و در واقع روال عادی زندگی را از سر بگیرند؟ در پاسخ به این پرسش برخی به تست آنتی‌بادی اشاره دارند؛ یک نوع آزمایش خون که تعیین می‌کند آیا فرد به ویروس کرونا آلوده بوده است یا نه؟ تستی که برخی از صاحبنظران معتقدند در صورت اجرای صحیح و گسترده آن، دولت‌ها می‌توانند محدودیت‌ها را کم و کشورهای خود را به سیاق سابق بازگردانند.
وضعیت کرونا در ایران
گرچه براساس آخرین آمار سخنگوی وزارت بهداشت مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور تاکنون به ۹۵ هزار و ۶۴۶ نفر و تعداد جانباختگان از این بیماری به۶۰۹۱ نفر رسیده است و آمار ابتلا رو به کاهش است، اما برخی از کارشناسان بهداشتی این کاهش را نشانه شروع شکست کرونا نمی‌دانند و معتقدند این آمار می‌تواند تغییر و روند ابتلا در صورت گسترش فعالیت‌های اجتماعی و آمدوشدها افزایش یابد. حتی در روزهای اخیر نیز بارها مسئولان بهداشتی نسبت به عادی شدن فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی هشدار داده و گفته‌اند، آمار کرونا در برخی شهرها دوباره افزایش پیدا کرده است.
از سوی دیگر این بیماری در چند ماه گذشته با تغییرات محسوسی در بروز علائم همچنان به حیات سرسختانه خود و تهدید جان آدمی ادامه داده، به طوری که به‌تازگی متخصصان پوست پنج عارضه پوستی مرتبط با شیوع کروناویروس را شناسایی کرده‌اند.
آزمایش پادتن می‌تواند مناسب باشد؟
نگاهی به اخبار مرتبط با داروها و واکسن و آزمایش‌های تشخیصی ویروس کرونا نشان می‌دهد، دانشمندان و دولت‌ها و حتی سرمایه‌داران بزرگ دنیا مجدانه در حال فعالیت برای کشف، تولید و عرضه روشی هستند که شر ویروس کرونا را از سر بشریت کم کند.
در همین باره مهرداد اسپهبد، متخصص اپیدمیولوژی می‌گوید: «در ماه‌های گذشته در سراسر جهان در حوزه تشخیص کرونا تعداد زیادی تولید مختلف وجود داشت که همه آنها در دو گروه تقسیم می‌شدند؛ گروه اول تشخیص افراد بیمار بود. یعنی فردی که ویروس کرونا را در بدن خود دارد و می‌تواند عامل سرایت آن به دیگران باشد و گروه دوم آزمایش‌های سرولوژیک که تشخیص می‌دهد آیا یک فرد در گذشته به ویروس آلوده شده و پادتن یا آنتی‌بادی آن را در خون خود دارد یا خیر؟»
با کمک تست آنتی‌بادی یا همان پاتن می‌توان تشخیص داد چه افرادی به این ویروس مبتلا شده‌اند و بدن آنها در برابر این ویروس با ترشح به اندازه آنتی‌بادی مقاوم شده است. به این ترتیب حتی افرادی که کوچکترین علامتی از این بیماری را بروز نداده ولی به آن مبتلا بوده‌اند نیز قابل شناسایی هستند
با کمک تست آنتی‌بادی یا همان پادتن می‌توان تشخیص داد چه افرادی به این ویروس مبتلا شده‌اند و بدن آنها در برابر این ویروس با ترشح به اندازه آنتی‌بادی مقاوم شده است. حسن این آزمایش این است که حتی افرادی که کوچکترین علامتی از این بیماری را بروز نداده‌اند ولی به آن مبتلا بوده‌اند نیز قابل شناسایی هستند و به این ترتیب می‌توانند به فعالیت گذشته خود بازگردند.
بر اساس آخرین تحقیقات منتشر شده بدن فرد مبتلا، پس از تقریبا ۱۰ روز شروع به ساخت پادتن علیه ویروس می‌کند. در این آزمایش باید یک نمونه کوچک خون فرد (فقط چند قطره) در محلول خاصی در لابراتوار مورد آزمایش قرار داده شود.گرچه عیب این تست این است که در مراحل آغازین بیماری بی‌فایده است و به همین دلیل برای شناسایی مبتلایان و قرنطینه و درمان آنها استفاده نمی‌شود، اما می‌تواند پاسخی باشد به این پرسش که چه تعداد از مردم به این ویروس آلوده و ایمن شده‌اند و حال می‌توانند راحت‌تر درخصوص بازگشت به فعالیت‌های اجتماعی خود تصمیم‌گیری کنند؟
این متخصص اپیدمیولوژی می‌افزاید: «گرچه مواردی از ابتلای دوباره افراد به این ویروس گزارش شده، اما تحقیقات قابل استناد نشان می‌دهد افرادی که بدنشان به میزان کافی پادتن تولید کرده نسبت به این بیماری ایمن هستند. این روش در کشورهایی مثل نیوزلند، آلمان، کره جنوبی سنگاپور و ... که در مقابله با این ویروس موفق بوده‌اند، استفاده شده است». به گفته او تشخیص این افراد کمک می‌کند که همه مردم مجبور به قرنطینه نباشند و افراد مصون شده در برابر کرونا مشخص می‌شوند.
تست آنتی بادی در ایران
بسیاری از کشورها اقداماتی را برای گسترش تولید و استفاده از این تست آغاز کرده‌اند. اواخر فروردین نیز سخنگوی ستاد ملی مدیریت کرونا خبر داد که تست شناسایی آنتی‌بادی کووید ۱۹ و تست سریع کرونا بر اساس شناسایی آنتی‌بادی در ایران تولید شد و به زودی در دسترس قرار می‌گیرد. کیانوش جهانپور در یادداشتی در فضای مجازی نوشته بود: «با تلاش فناوران و شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی به زودی تست شناسایی آنتی‌بادی کووید-۱۹ و تست سریع کرونا براساس شناسایی آنتی بادی، در دسترس خواهد بود. این روش‌های تشخیص سریع، کم‌هزینه و فراگیر، اجرای مرحله‌ای فاصله‌گذاری هوشمند را در هفته‌های آتی تسهیل خواهد کرد».
چندی پیش نیز سعید نمکی، وزیر بهداشت در جلسه ستاد ملی مبارزه با کرونا گفته بود که تست آنتی‌بادی را در شهر‌هایی مانند گیلان و قم، مکان‌هایی که شیوع ویروس کرونا بیشتر است و همچنین پرسنل بیمارستان‌هایی که ارتباط زیادی با بیماران کرونایی دارند، آغاز کرده است.
در همین باره منابع آگاه از انجام این تست در یکی از بیمارستان‌های تهران خبر می‌دهند. تست‌هایی که نشان می‌دهد در دوره شیوع کرونا حدود 90 درصد پرسنل و کادر درمان این بیمارستان به ویروس کرونا مبتلا شدند. این در حالی است که بخش زیادی از آنها از ابتلای خود بی‌اطلاع بودند. به گفته کارشناسان مطالعات روی این آزمایش‌ها در صورت دقیق بودن این امیدواری را ایجاد می کند که در حال حاضر بسیاری از کادر درمان ما به این ویروس ایمن شده و در نتیجه شاهد کاهش ابتلا و تلفات در این گروه خواهیم بود.
انجام تست اتلاف هزینه
در این میان برخی چندان نیز با این تست موافق نیستند، ایرج حریرچی چندی پیش گفته بود: «باید توجه داشت که این تست‌ها را باید در جای درستی استفاده کرد، این تست‌ها می‌تواند مطالعات علمی درباره انتشار ویروس در یک جامعه و میزان ابتلای افراد را در جامعه مشخص کند و این آمار‌ها از طریق انجام طرح‌های تحقیقاتی میسر خواهد بود».
معاون کل وزارت بهداشت گفته بود: «برخی آنتی بادی‌ها نشان از ابتلا به بیماری است، اما نشان از ایمنی نیست و درباره کووید ۱۹ در تلاش هستند تا آنتی بادی ناشی از ایمن شدن بدن در برابر ویروس را اندازه گیری کنند و این منوط به آن است که ویروس کرونا مثل آنفلوانزا هر سال تغییر نکند».
وزیر بهداشت چندی پیش گفت: تست آنتی‌بادی را در شهر‌هایی مانند گیلان و قم، مکان‌هایی که شیوع ویروس کرونا بیشتر است و همچنین پرسنل بیمارستان‌هایی که ارتباط زیادی با بیماران کرونایی دارند، آغاز کرده‌ایم
نگرانی از صحت آزمایش پادتن
در این میان کارشناسان با توجه به استقبال از آزمایش پادتن برای اطمینان از مصونیت در مقابل ابتلا به کووید-۱۹ درباره صحت، دقت و ماندگاری این آزمایش هشدار داده‌اند.
حتی چندی پیش شبکه فرانس ۲۴ به صف طولانی آزمایش پادتن در آلمان اشاره کرد و نوشت: «در حالی که مردم جهان امیدوارند ممنوعیت قرنطینه برداشته شود، برخی از کارشناسان احتمال به اصطلاح «گذرنامه مصونیت» را مطرح کرده‌اند که به افرادی که در خون خود پادتن این بیماری را دارند اجازه می‌دهد به سر کار خود بازگردند».
«ماتیاس اورث»، عضو هیات مدیره انجمن حرفه‌ای پزشکان آزمایشگاه در آلمان (BDL) اشتباه در آزمایش را یک مشکل بزرگ توصیف کرد و گفت: ممکن است نتیجه آزمایش افرادی که مبتلا به کووید-۱۹ هستند، منفی باشد. ویروس کرونا ممکن است به صورت ضعیف در بدن فرد باشد و باعث بیماری جدی نشود و نتیجه آزمایش را مثبت کند.
دیدگاه تان را بنویسید