قرنطینه و آسیب‌های خانوادگی مترتب بر آن

محمدرضا خدایی، روان‌پزشک

بروز شرایط جدید با توجه به‌شدت و میزان اثرگذاری آن بر جوامع بشری و نحوه و چگونگی پرداختن به آن می‌تواند آثار متفاوتی به همراه داشته باشد. در شرایط فعلی، بیماری کرونا توانسته روش زندگی جدیدی برای جلوگیری از آسیب‌های احتمالی و همچنین حفظ بقا به جامعه تحمیل کند هرچند این شیوه زندگی موقتی است اما رفتار‌های خاصی را می‌طلبد. طرح قرنطینه خانگی و فاصله‌گذاری اجتماعی در شرایط کنونی مؤثرترین راه برای ادامه حیات است، هرچند که تاکنون توانسته به بروز برخی مشکلات نیز منجر شود. چراکه این شیوه نیز مانند هر روش جدیدی در ابتدای اجرایی شدن با مقاومت‌هایی مواجه شد. همانند شوکی که در ابتدا می‌تواند واکنش‌های هیجانی ایجاد کند. به‌عبارت‌دیگر در این شرایط موقت، ارتباط بین افراد خانواده بیشتر شده و آن‌ها ساعات بیشتری را در کنار یکدیگر در خانه حضور دارند. افزایش تعاملات فی‌مابین اعضای خانواده و کاهش سایر تعاملات اجتماعی به بیشتر شدن تنش‌ها و حتی بروز خشونت خانگی منجر می‌شود. یکی از دلایل مهم افزایش تنش‌ها در این روزها رعایت بیش‌ازحد اصول بهداشتی برای مقابله با بیماری توسط یکی از اعضای خانواده است. رعایت وسواس‌گونه اصول بهداشتی باعث قهر و خشم  سایر افراد خانواده خواهد شد.

موضوع بعدی افزایش وظایف یکی از اعضای خانواده است. در حقیقت بی‌عدالتی در توزیع نقش افراد در خانواده یکی از مهم‌ترین علل بروز تنش و استرس در میان اعضای خانواده است. موضوع مسائل اقتصادی و تأثیر آن بر سبک زندگی نیز می‌تواند باعث بروز اختلاف و حتی خشونت‌های خانگی در میان اقشار آسیب‌پذیر باشد. مردی که درآمدش کم شده و هزینه تهیه وسایل بهداشتی و مواد ضدعفونی‌کننده نیز بر او تحمیل‌شده از آستانه تحمل پایینی برخوردار خواهد بود. در این میان اگر یکی از اعضای خانواده به‌نوعی مشکوک یا درگیر ابتلا به بیماری کرونا باشد می‌تواند سطح استرس و اضطراب خانواده و به دنبال آن بروز اختلافات و تنش‌ها را افزایش دهد. مهارت‌های ارتباطی مؤثر بین همسران، مدیریت تعارض در خانواده و همچنین مهارت فرزندپروری، موضوع بسیار مهمی است که در همه جای دنیا ازجمله ایران باید به آن توجه بیشتری داشت. استرس مشکلات اقتصادی و ترس از بیماری جملگی مشکلاتی هستند که در زمان اپیدمی کرونا در میان افراد جامعه دیده می‌شود و تنها کسب مهارت‌های اجتماعی می‌تواند این تهدیدها را به فرصت تبدیل کند. در حقیقت در زمان پساکرونا باید به تقویت این مهارت‌ها در میان اعضای خانواده توجه بیشتری داشت چراکه در سایه این مهارت‌هاست که می‌توان شرایط سختی همچون قرنطینه خانگی را به یک فرصت تبدیل کرد.